آیا فرزند شما علائم خفیف از فلج مغزی را دارد ؟

فلج مغزی خفیف به شرایطی گفته می شود که آسیب مغزی بسیار خفیف باشد و علائم حرکتی ناشی از این آسیب بسیار ناچیز است. با این حال برخی از کودکانی که دچار فلج مغزی بسیار خفیف هستند ممکن

است که در راه رفتن کمی دچار اختلال باشند.

فلج مغزی خفیف به اختلالات حرکتی که ناشی از آسیب خفیف به مغز در حال رشد و تکامل کودک است، اشاره دارد.  با این وجود، با رشد و بزرگتر شدن کودکان دارای فلج مغزی خفیف، ممکن است اختلالات حرکتی آنها نمایان تر شوند.
خوشبختانه، هیچ وقت برای بهبودی و درمان دیر نیست. افراد فلج مغزی حتی در بزرگسالی نیز می توانند حرکات خود را بهبود بخشند.

 در این مقاله به بررسی علائم فلج مغزی بسیار خفیف می پردازیم و بهترین راه های مقابله با این شرایط را ذکر می کنیم که چگونه قابل درمان است ؟

علایم فلج مغزی خفیف

عوامل مختلفی می توانند بر نحوه تأثیر فلج مغزی خفیف بر حرکت تأثیر بگذارند. در بسیار از کودکان، علائم ممکن است به قدری نامحسوس باشند که تا زمانی که کودک شروع به حرکت می کند، اختلالات حرکتی مورد توجه قرار نگیرند.
سیستم طبقه بندی عملکرد حرکتی درشت در کودکان فلج مغزی (GMFCS) اغلب برای طبقه‌بندی شدت فلج مغزی یک فرد فلج مغزی استفاده می‌شود. این سیستم طبقه بندی شامل ۵ سطح است که سطح ۱ خفیف ترین و سطح ۵ شدیدترین نوع فلج مغزی را نشان می دهد.
کودکان دارای فلج مغزی خفیف اغلب در سیستم طبقه بندی عملکرد حرکتی درشت در کودکان فلج مغزی (GMFCS) به عنوان سطح ۱ طبقه بندی می شوند.
به طور کلی این دسته از کودکان قادر به راه رفتن و انجام فعالیت های روزمره خود بدون کمک هستند. از آنجایی که این کودکان می توانند استقلال خود را حفظ کنند، فلج مغزی خفیف می تواند برای سال ها مورد توجه قرار نگرفته و در نتیجه درمان نشود.
با این حال، آگاهی داشتن از علائم فلج مغزی خفیف برای جلوگیری از پیشرفت مشکلات و عوارض آن ضروری می باشد.  

 در صورتی که احساس می کنید کودک شما علائم خفیف از فلج مغزی را دارد هر چه سریعتر با تیم تخصصی کاردرمانی و گفتاردرمانی ما در زمینه فلج مغزی تماس بگیرید ما به شما کمک میکنیم تا کودک شما در مراحل اولیه و زمان طلایی بتواند به مشکلات خود غلبه کند و با استفاده از تمرینات منظم به شرایط ایده آل نزدیک شود، با ما تماس بگیرید 

02188242410

نوبت  اینترنتی

موارد زیر علایم سی پی خفیف می باشد

•  مشکل جزئی در حرف زدن و یا غذا خوردن
•  کندی حرکات
•  خشک بودن مفاصل و وضعیت بدنی نامناسب: مانند خم شدن / کج شدن به یک طرف، شانه های گرد، یا زانوهای خم شده در هنگام ایستادن.
•  هماهنگی و تعادل ضعیف در حرکات: به خصوص اگر مخچه آسیب دیده باشد (مرتبط با فلج مغزی آتاکسیک).
• انحراف ستون فقرات به یک طرف
•  تاخیر در مراحل رشد حرکتی
•  مشت بودن دستها
•  انحراف جزئی در چشمها
•  دست و پا چلفتی بودن کودک
• الگوی غیر طبیعی در راه رفتن مثل خم بودن زانو ها راه رفتن بر روی پنجه(پنجه روی)، انحراف پا بر روی پاشنه، خم شدن مداوم زانو ها، راه رفتن با انگشتان پا به سمت داخل یا خارج، راه رفتن نامتعادل 
• روی پنجه راه رفتن
• چرخش مچ پا به داخل یا خارج 
• مشکل در به کار بردن مهارت های حرکتی ظریف دست: مهارت هایی که انجام آنها نیاز به دقت و مهارت دارند مانند نوشتن.
• اختلالات و مشکلات گفتاری: مشکل در تکلم، تنفس و یا ناتوانی در صحبت کردن 
• حرکات آهسته و آرام / تون عضلانی پایین: کودکانی که تون عضلانی پایینی دارند ممکن است دارای حرکات آهسته و آرام، با قدرت کم و کنترل ضعیف در قسمت سر و تنه باشند.
• حرکات سفت / تون عضلانی بالا: کودکانی که تون عضلانی بالا( مشکلی به نام اسپاستیسیته) دارند ممکن است حرکات سفت و سختی را داشته باشند.
• ترمور یا لرزش: حرکات غیر ارادی، موزون و نوسانی

انواع فلج مغزی خفیف:

وجود هر نوع مشکلی در فلج مغزی خفیف بستگی به  نقطه آسیب مغزی در مغز دارد.

 مغزی اسپاستیک شایع ترین انواع فلج مغزی است که در اثر آسیب به قشر حرکتی مغز اتفاق می‌افتد معمولاً افرادی که دچار این نوع کالج مغزی هستند تونیسیته عضلانی بالایی دارند.

فلج مغزی خفیف می تواند در اندام تحتانی ، هردو اندام تحتانی و فوقانی و یا یک طرف بدن اتفاق بیفتد.

 در برخی مواقع در اثر آسیب به ناحیه به نام گانگلیون در مغز، علائم شلی در عضلات و یا تون متغیر در عضلات در این کودکان اتفاق می‌افتد.

 اهمیت درمان فلج مغزی خفیف:

آیا فلج مغزی خفیف درمان دارد ؟

 در حالی که فلج مغزی خفیف می تواند یک نکته مثبت در تشخیص انواع فلج مغزی باشد اما حساسیت درمان به هنگام این نوع فلج مغزی بسیار بالاست زیرا این کودکان می توانند به شرایط مطلوب راه رفتن عادی دست پیدا کند و کوچکترین کوتاهی و بی اعتنایی به درمان این کودکان می تواند برای همیشه مشکلاتی را در سیستم حرکتی آنها باقی بگذارد.

 بسیاری از کودکان فلج مغزی خفیف تحت تمرینات پیدا کنند این کودکان در انجام مهارت های روزمره زندگی خود می‌توانند به صورت نرمال عمل کنند.

 اهمیت مداخلات درمانی زودهنگام برای درمان فلج مغزی خفیف
در حالی که آسیب مغزی که باعث ایجاد فلج مغزی می شود، با گذشت زمان پیشرفت نمی کند، ولی اثرات ثانویه آن (مانند تون عضلانی غیر طبیعی و دردهای مزمن) می توانند در طول زمان بدتر شوند.
بنابراین مداخلات درمانی زودهنگام برای جلوگیری از پیشرفت عوارض و مشکلات ثانویه فلج مغزی بسیار ضروری می باشد.

هنگامی که کودکی با فلج مغزی خفیف کنترل نشده بزرگ می شود، مدت زمان زیادی طول می کشد تا اختلالات حرکتی او نمایان شوند.
در نتیجه، ممکن است الگوهای حرکتی نامناسبی در کودک ایجاد شود.
از آنجایی که کودکان فلج مغزی به احتمال زیاد راه رفتن را یاد می گیرند و سایر فعالیت های روزانه شان را با تون عضلانی غیرطبیعی انجام می دهند، لزوما نمی دانند که زندگی روزمره به شیوه درست چگونه خواهد بود. در نتیجه، جایگزینی روش هایی که به آن عادت کرده اند می تواند چالش برانگیزتر باشد.
دکتر کارن پیپ، از متخصصان برجسته مغز و اعصاب در زمینه فلج مغزی، در کتاب خود توضیح می‌دهد که هنگامی که از کودک فلج مغزی خفیف بخواهید که با فرم صحیح راه برود، معمولاً می‌تواند توانایی خود را در این زمینه نشان دهد.
با این حال، این کودکان به سرعت از روی عادت به الگوی راه رفتن قبلی خود بر می گردند.
تنها راه جایگزینی این عادت این است که از کودکتان بخواهید به طور مداوم راه رفتن با فرم صحیح را تمرین کند.این روش توانایی مغز برای ایجاد تغییرات تطبیقی یا نوروپلاستیسیته را افزایش می‌دهد.
در نظر داشته باشید که مغز کودکان نسبت به بزرگسالان دارای سطوح بیشتری از نوروپلاستیسیته یا انعطاف پذیری عصبی می باشد. بنابراین، ضروری است که از این میزان زیاد خاصیت نوروپلاستیسیته برای کمک به کودکان دارای فلج مغزی خفیف استفاده شود تا بتوانند عملکرد های حرکتی خود را قبل از اینکه به الگوهای حرکتی نامناسب تبدیل شده و باعث عوارض و مشکلات بیشتری شوند بهبود بخشند.
هر چه زودتر به درمان اختلالات حرکتی کودکان اقدام شود، یادگیری الگوهای حرکتی جدید برای آنها سریعتر و آسانتر خواهد بود و الگوهای حرکتی جدید می توانند جایگزین الگوهای حرکتی نامناسب شوند.
این موضوع نه تنها برای راه رفتن، بلکه برای سایر فعالیت هایی که تحت تأثیر فلج مغزی کودک قرار گرفته اند مانند دویدن، صحبت کردن و یا نوشتن نیز صدق می کند.
ولی با این حال، توجه به این نکته نیز بسیار اهمیت دارد که مغز هرگز از حالت نوروپلاستیسیته خارج نمی‌شود، بنابراین همیشه پتانسیل بهبود وجود دارد. 

سامانه پیش بینی راه رفتن کودکان سی پی و تاخیر حرکتی ( کلیک کنید)

درمان فلج مغزی خفیف

 راهکارهای درمانی زیادی برای کنترل و مدیریت بیماری سی پی خفیف وجود دارد که معمولاً در مراکز توانبخشی با ارزیابی دقیق این کودکان در صورت نیاز به تخصص های مربوطه ارجاع داده می شود.
هر کیس فلج مغزی منحصر به فرد بوده و نیاز به یک رویکرد شخصی و مخصوص به خود برای مدیریت و درمان دارد. همان طور که عنوان شد مغز همیشه قادر به تطبیق است و با مداخلات درمانی مناسب، ممکن است کودکان بتوانند عملکرد حرکتی خود را بهبود بخشند.
یکی از شایع ترین عوارض سی پی خفیف اسپاستیسیتی می باشد. اسپاستیسیتی علت اصلی بسیاری از اختلالات حرکتی نامناسب از جمله حرکات سفت، الگوهای راه رفتن غیر طبیعی و ضعف در مهارت های حرکتی ظریف می باشد. با رفع اسپاستیسیتی، کودکان می توانند بهتر در جلسات درمانی توانبخشی شرکت کرده و کیفیت زندگی خود را به میزان قابل توجهی بهبود بخشند.

در ادامه، روش های درمانی مختلفی را برای درمان اسپاستیسیتی در کودکان دارای فلج مغزی خفیف توضیح خواهیم داد.

 برخی از این درمان ها شامل:

 کاردرمانی فلج مغزی خفیف : 

در مراکز کاردرمانی بسیاری از کودکانی که تحت درمان هستند دچار مشکلات خفیفی از بیماری سی پی می باشد این کودکان عموما مراحل راه رفتن را با تأخیر به دست می‌آورند اما فرم راه رفتن آنها ممکن است که ناموزون باشد لذا نقش کاردرمانگران در اجرای تمرینات موثر بسیار حائز اهمیت می باشد زیرا بسیاری از این کودکان با انجام تمرینات ویژه میتوانند راه رفتن قابل قبولی را از نظر اجتماعی به دست آورند.

رفتن به کاردرمانی برای کودکان دارای فلج مغزی خفیف بسیار مفید می باشد. کاردرمانگران می توانند با کودک شما تمرین کرده و و مشارکت او را در فعالیت های روزانه مانند بازی کردن، انجام فعالیت های مدرسه و مراقبت از خودش را افزایش دهند.
تمرینات کاردرمانی ممکن است شامل تمرین برای بهبود مهارت های حرکتی ظریف، درمان یکپارچگی حسی و آموزش های خود مراقبتی در طی جلسات درمان باشد.
درمان مشکل اسپاستیسیتی در دست‌ها و بازوهای کودکان فلج مغزی خفیف، ممکن است به آنها کمک کند تا فعالیت هایی مانند نوشتن، مهارت های دست ورزی، بازی با اسباب‌بازی‌ها و فعالیت‌های خود مراقبتی را آسان‌تر انجام دهند.
همان طور که بارها عنوان شد، انجام تمرینات و فعالیت ها مکرر، توانایی مغز برای تغییر یا انطباق را ساده می کند و انجام این فعالیت ها در آینده برای کودک آسان تر می شود. معمولا کاردرمانگران برای رفع مشکلات کودکان فلج مغزی خفیف از فعالیت‌های جذاب که آنها را درگیر می کند استفاده می‌کنند.
علاوه بر این، کاردرمانگران ممکن است استفاده از روش های جایگزین و یا وسایل تطبیقی را برای افزایش مشارکت کودک در انجام برخی از فعالیت‌ها پیشنهاد کنند؛ مانند استفاده از یک سطح شیبدار برای نوشتن و یا استفاده از وسایل تطبیقی برای نوشتن و غذا خوردن.

گفتاردرمانی فلج مغزی خفیف:

 بسیاری از کودکان سی پی خفیف در زمینه گفتار نیز دچار مشکلاتی هستند آنها معمولاً با تأخیر صحبت می‌کنند و یا در صحبت کردن در ادای برخی از حروف دچار مشکل می باشند.  گفتار درمانگران حرفه ای در این زمینه می‌توانند به راحتی با انجام تمرینات روزانه این مشکلات را در کودکان فلج مغزی خفیف مهار کنند.
گفتاردرمانگران می‌توانند مشکلاتی بسیار فراتر از اختلالات و مشکلات گفتاری را مورد بررسی و درمان قرار دهند. اگرچه در بین کودکان سی پی خفیف چندان رایج نیست، اما در برخی از این کودکان به دلیل اسپاسمی که بر عضلات صورت و گردن تأثیر می گذارد، مشکلاتی در صحبت کردن، جویدن و یا بلع نیز ایجاد می شود. یک گفتاردرمانگر با تجربه می تواند در رفع تمامی این مشکلات به کودک کمک کند.
گفتاردرمانگر ممکن است از ماساژ، تمرینات ویژه زبان و لب و یا بازی برای رفع نیازها و مشکلات کودکان فلج مغزی استفاده کند. همچنین ممکن است گفتاردرمانگر روش های ارتباطی جایگزین را به کودک آموزش دهد تا در صورت لزوم از این روش ها برای برقراری ارتباط استفاده کند.

تجویز اسپیلت و وسایل کمکی در فلج مغزی خفیف:

 برخی از کودکان فلج مغزی خفیف دچار مشکلاتی در مفاصل و فرم استخوان ها هستند که متخصصین کاردرمانی و فیزیوتراپی معمولاً با تشخیص دقیق و تجویز اسپیلت های مناسب می توانند در رفع این مشکلات به کودکان کمک کنند.

چنانچه فلج مغزی بر روی پاهای کودک شما تأثیر بگذارد، قبل از تشویق او به ادامه راه رفتن، اصلاح فرم پاهای او ضروری می باشد. راه رفتن با الگوی غیرطبیعی تنها سبب تقویت عادات ضعیف راه رفتن در کودک می شود و ممکن است منجر به ایجاد درد مزمن و افزایش مشکل در راه رفتن در آینده برای کودک شود.
پوشیدن یک وسیله ارتز مانند بریس می تواند به نگه داشتن پای کودک در جای خود کمک کرده تا کودک بتواند پاهایش را به طور مناسب برای راه رفتن استفاده کند. به این ترتیب با کشش ملایم و جلوگیری از پیچ خوردن پا به بلند شدن و حمایت از عضلات آسیب دیده کمک خواهد شد.
همچنین بریس ها به تقویت عضلات پای کودک شما نیز کمک می کنند؛ زیرا به صورت غیر فعال در برابر انقباض مقاومت می کنند. در صورت نیاز برای دستیابی به الگوی راه رفتن مناسب، تمرین راه رفتن با بریس مناسب برای کودک بسیار مهم می باشد.
همچنین، زمانی که کودک با مشکل اسپاستیسیتی در دست یا مچ دست خود مواجه است، ممکن است به او توصیه شود که از یک ارتز به نام اسپلینت استفاده کند. مشابه بریس، اسپیلنت عضلات دست یا مچ را برای تثبیت عملکردی بیشتر کشش خواهد داد.

تجویز بوتاکس و باکلوفن:
* بوتاکس:
پزشکان می توانند بوتاکس را به عضلات اسپاستیک تزریق کرده و به این ترتیب در مدیریت اسپاسم به کودکان فلج مغزی کمک کنند. بوتاکس با مسدود کردن سیگنال های عصبی بیش فعال که باعث انقباض غیر ارادی عضلات می شود، عمل می کند. معمولا ماندگاری تزریق بوتاکس چند ماه طول می کشد و پس از آن عضلات دوباره شروع به سفت شدن می کنند.
ممکن است همه کودکان دارای فلج مغزی خفیف برای غلبه بر اسپاستیسیتی به بوتاکس نیاز نداشته باشند، اما بوتاکس به کودکان این فرصت را می دهد که بدون تاثیر اسپاستیسیتی حرکت کنند. حتی زمانی که اثرات بوتاکس از بین می‌رود، کودکان اغلب می‌توانند بسیاری از پیشرفت‌های خود را در حالی که اسپاستیسیته آن‌ها بیشتر کنترل شده است، حفظ کنند.

* باکلوفن:
باکلوفن یک داروی شل کننده عضلانی می باشد که می تواند به صورت خوراکی مصرف شده و یا به طور مستقیم با روش جراحی از طریق پمپ باکلوفن اینتراتکال به داخل مایع نخاعی تزریق شود.
به طور کلی، افراد دارای فلج مغزی خفیف، باکلوفن را به شکل قرص مصرف می کنند، زیرا اسپاستیسیتی آنها به اندازه ای شدید نیست که نیاز به عمل جراحی داشته باشد.
همانند بوتاکس، اثرات باکلوفن نیز موقتی می باشد و شرکت در جلسات فشرده کاردرمانی برای بهبود کنترل حرکتی توصیه می شود.

 انجام تمرینات سی پی خفیف در خانه:

تکرار و تمرین فعالیت ها و تمریناتی که در جلسات کاردرمانی، گفتاردرمانی و فیزیو تراپی انجام شده در خانه نیز ضروری می باشد.
انجام تمرینات مداوم به افزایش درخواست در مغز کمک کرده و باعث افزایش انعطاف پذیری عصبی شده و در نتیجه به کودکان فلج مغزی خفیف کمک می کند تا تحرک خود را سریعتر بهبود بخشند.

اهمیت تشخیص به موقع فلج مغزی خفیف

  توصیه می شود که کوچکترین علامت ها را در کودکان خود رصد کرده و در صورت شبهه در راه رفتن نظیر پنجه روی ،  راه رفتن قیچی وار ، عدم تعادل، عدم هماهنگی، عدم توانایی در دویدن، عدم توانایی در پریدن ، راه رفتن با زانوی خم و کمر خم و... کودک خود را حتماً نزدیک پزشکی مغز و اعصاب و یا یک کاردرمانگر کودک ببرید و در این زمینه از آنها راهنمایی و مشورت بخواهید.  اقدام سریع و به موقع می تواند به درمان قطعی کودکان فلج مغزی خفیف برای همیشه کمک کند.

همواره در نظر داشته باشید که حتی انواع خفیف فلج مغزی نیز در صورتی که به درستی مدیریت و درمان نشوند، پتانسیل بدتر شدن را دارند.
بنابراین، بسیار اهمیت دارد که یاد بگیرید چگونه به طور موثر مشکلاتی مانند اسپاستیسیتی را مدیریت کرده و از عوارض بعدی آن جلوگیری کنید.

امیدواریم این مطلب شما را با علائم فلج مغزی خفیف و اقداماتی که می توانید برای مدیریت و درمان آن انجام دهید آشنا کرده باشد. همواره به یاد داشته باشید که مداخلات درمانی زودهنگام برای بهبود کودک بسیار کلیدی می باشد.
بنابراین در صورت مشاهده علائم عنوان شده، حتماً برای تشخیص درست به یک پزشک متخصص یا متخصص کاردرمانی مراجعه کنید.

 ترجمه توسط تیم پژوهشی مرکز جامع توانبخشی ایران

در صورت تمایل میتوانید از مطالب زیر هم بهرمند شوید:

  همه چیز درباره بیماری فلج مغزی ، تشخیص و درمان
بهترین روش ها برای کاهش علائم فلج مغزی
نقش گفتاردرمانی در فلج مغزی
۹ باور غلط در مورد کودکان سی پی
 همه مشکلات همراه با فلج مغزی
 مشکلات حسی در کودکان فلج مغزی
 7 فعالیت حسی مفید برای کودکان فلج مغزی

فرق فلج مغزی خفیف و تاخیر حرکتی