مشکلات توجه در دوره پیش دبستانی

کودکان سه و چهار ساله عادی نمونه هایی از رفتارهای بی توجهی یا بیش فعالی دارند که ممکن است ناشی از اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی باشد یا هیچ گونه ارتباطی با این اختلال نداشته باشد.

(43) اگرچه بسیاری از کودکان سه ساله نشانه های اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی را بروز می دهند اما تمایز آنها از کودکان عادی با خلق و خوی دشوار بسیار مشکل است. به هرحال، کودکانی که در سن پیش دبستانی به شدت بیش فعال هستند، احتمال دارد که در نوجوانی مشکلات رفتاری، رشدی و یادگیری بیشتری داشته باشند. بنابراین بیش فعالی شدید در دوره ی پیش دبستانی ممکن است یکی از نخستین نشانه های بارز اختلال باشد و متخصصان را در تشخیص اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی هدایت کند. (44)

جهت همراهی با تیم درمان توجه و تمرکز کلینیک ویژه اختلالات توجه کودکان موسسه ایران با ما تماس بگیرید 66596151

یکی دیگر از نشانه های اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی به نشانه های فیزیولوژیکی مربوط می شود. نتایج مطالعه نشان داد که کودکان با اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی نسبت به کودکان عادی به میزان بیشتری به مشکلات معده ای و روده ای، تنفسی و پوستی مبتلا هستند.(45) افزون براین، هم شدت و هم مدت نشانه (6ماه تا 1سال) عوامل مهمی در تشخیص محسوب می شوند. در این سن درمانگران باید نشانه ها را در طول یک دوره ی زمانی طولانی مدت بوسیله ی معیارهای چهارمین ویرایش راهنمای تشخیصی و آماری اختلال های روانی برای تعیین اینکه آیا رفتارهای کودکانا تغییر پیدا کرده است، ارزیابی کنند.

نشانه های تشخیصی مهم عبارتند از:

  • بی قراری حرکتی (کودک اغلب در حرکت است یا آن گونه عمل می کند که گویی موتوری او را به حرکت وا می دارد.)
  • کنجکاوی سیری ناپذیر.
  • پرجنب وجوش و گاهی اوقات بازی مخرب (شکستن ناگهانی اسباب بازی ها و لوازم خانه که دائماً رخ می دهد؛ آسیب های ناگهانی نیز بسیار رایج است.)
  • پرتوقع نسبت به توجه والدین.
  • (نافرمانی) سطح اطاعت پایین (به ویژه برای پسران).
  • حالت بدخلقی شدید (حالت بدخلقی کودکانا یا اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی از نظر فراوانی، شدت و مدت بیشتر از حالت کج خلقی یک کودک عادی است).
  • مشکل در تکمیل تکالیف تحولی (از قبیل آموزش توالت رفتن).
  • خواب کم و نا آرام.
  • تاخیر در رشد زبان یا حرکت.
  • مشکلات خانوادگی (گرفتن و نگهداری و مراقبت توسط دایه، به ویژه با کودکان دارای مشکلات شدید.)

مشکلا توجه در دوره ی کودکی میانه (سنین 6تا 12سال)

بیشترین زمانی که کودکان نشانه های شدید اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی را بروز می دهند، سن کودکی میانه است. کودکان نزدیک به 9سالگی بیشترین گروه سنی ای هستند که در مراکز بهداشت روانی دیده می شوند. در این دوره از کودکان انتظار می رود که با خواسته های جدیدی سازگار شوند، از قوانین پیروی کنند، در کلاس درس ساکت و آرام بنشینند و با بقیه دانش آموزان به معلم توجه کنند. کودکان با اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی ممکن است:

  • به راحتی حواسشان پرت می شود،
  • به فعالیت های غیردرسی بپردازند،
  • درتوجه پایدار نارسایی داشته باشند.
  • تکانشگر باشند.
  • پرخاشگری می کنند.
  • در کلاس مثل دلقک ها عمل می کنند.
  • در رابطه با همسالان مشکلات زیادی دارند.

این رفتارها ممکن است با ساختارمند شدن و یا ماهیت طوطی وار تکالیف مدرسه وخیم تر شوند. به عنوان نمونه، کودک ممکن است  احساس کند که تکالیف تعیین شده خیلی دشوار یا خیلی آسان و یا خسته کننده است. در نتیجه کودک تقویت کننده ی کم یا ناهماهنگ با تلاشی که برای یادگیری تکالیف لازم است، دریافت می کند. کمبود شدید تقویت کننده برای حفظ تلاش در موقعیت های چالش انگیز باعث می شود که کودکان از تلاش دست بکشند. در نتیجه، به عنوان افرادی تن پرور لقب بگیرند. کودکانی که در دوره ی کودکی میانه با اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی تشخیصی داده شده اند، غالباً ناکامی های اجتماعی و تحصیلی دارند که منجر به عزت نفس پایین و افسردگی می شود. به عنوان مثال، آنها ممکن است احساس کنند که کند ذهن اند و کودکان دیگر آنها رادوست ندارند. این کودکان انواع مختلفی از تکانش گری رفتاری را نشان می دهند که باعث می شود در تکالیف تعیین شده عملکرد ضعیفی داشته باشند، آنها بوسیله ی دادزدن در کلاس، وول خوردن، ترک صندلی خود به طور مکرر یا برخاستن صرفاً برای وارسی چیزی، به طور تکانشی عمل می کنند.

کودکان با اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی، تکانش گری شناختی خود را بوسیله اشتباه های مکرر، بی نظم بودن، انجام کار از روی بی دقتی بروز می دهند. آنها غالباً در موضوع هایی که واقعاً می دانند، اشتباه می کنند زیرا توانایی خود اصلاحی کارهایشان را ندارند. سبک تکانش گری ممکن است موجب شود که دیگران فکر کنند آنها مشکلات نوشتن یا املا دارند (برخی نیز واقعاً دارند) در حالی که ممکن است آنها در حقیقت خیلی بیشتر از آنچه عملکردشان نشان می دهد، بدانند. این عملکرد ضعیف با ناتوانی یادگیری واقعی تفاوت دارد و غالباً بعد از درمان، هنگامی که می توانند یادگیری واقعی خود را بروز دهند، مشخص می شود. همچنین، نارسایی مهارت های اجتماعی هم در این سن بسیار رایج است ولی این مشکل ناشی از یادگیری مهارت های اجتماعی نیست. کودکان با اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی معمولاً در انجام مهارت ها در زمان و مکان مورد نیاز ناتوان هستند. بنابراین، درمان نارسایی های مهارت های اجتماعی در صورت امکان به جای دفتر درمانگران باید در محیطی طبیعی صورت گیرد.

مشکلات توجه در دوره ی نوجوانی

وقتی کودکان به سن نوجوانی می رسند، ممکن است بیش فعالی آشکار آنها کاهش یافته و تبدیل به حالت های بی قراری درونی شود. ممکن است تکانش گری جسمانی کاهش یابد اما توجه ضعیف و تکانش گری کلامی و شناختی اغلب باقی می ماند. (32) نوجوانان با نشانه های اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی اضافی، معمولاً تکالیف را به طور نابرابر انجام می دهند. به عنوان مثال، آنها ممکن است در یک پروژه کلاسی به طور کاملاً خلاق عمل کنند و در کلاس دیگر انجام تکالیف شان را فراموش کنند. احتمال این که نوجوانان با اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی قبل از پایان تحصیل، مدرسه را رها کنند، بسیار زیاد است. اغلب نوجوانان با اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی مشکلات زیر را دارند:

  • مشکلات انضباطی و تعارض های خانوادگی
  • خشم و نوسان های سریع خلق
  • مشکل با مسئولان
  • عقب افتادگی قابل ملاحظه در عملکرد تحصیلی
  • روابط ضعیف با همسالان
  • عزت نفس پایین
  • نومیدی
  • بی علاقگی: فقدان انگیزه ی پیشرفت یا کوشش
  • رانندگی بد با سرعت غیرمجاز و آسیب رساندن به اتومبیل

معمولاً رفتار یا رفتارهای ویژه نوجوانانی که به افسردگی یا دیگر بیماری های روان پزشکی مبتلا هستند، تمایز اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی را از اختلال های دیگر مشکل می سازد. متخصصان بالینی غالباً نوجوانان با اختلال های نارسایی توجه/ بیش فعالی را به عنوان افرادی که اختلال نافرمانی مقابله ای دارند تشخیص می دهند. اختلال توجه مراجع ممکن است از سال های اولیه زندگی شروع شده و در کنار رفتارهای ضداجتماعی باشد. با بروز مشکلات ضد اجتماعی، نوجوانانی که از قبل روابط شان با والدین، معلمان و دوستان بد بوده است، بدنام تر می شوند.

مشکلات توجه در دوره ی بزرگسالی

وقتی که کودکان با اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی به بزرگسالی می رسند، بیش فعالی و تکانش گری رفتاری کاهش می یابد. با وجود آنکه نشانه های اصلی بیش فعالی، بی توجهی و تکانشگری هنوز در بسیاری از مراجعان گزارش می شود ولی فقط در یک سوم تا یک دوم آنها سطح نشانه به اندازه ای است که باعث نارسایی در کارکردهای روزانه می شود. مقایسه بزرگسالان با اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی با بزرگسالان عادی نشان می دهد که موارد زیر در افراد با اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی بیشتر دیده می شود: (35)

  • بیشتر نشانه های اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی همانند اختلال نافرمانی در محل کار و کالج
  • تداوم شغلی کوتاه تر
  • اعمال ضداجتماعی بیشتر و بازداشت توسط پلیس
  • تکانش گری بیشتر و پایداری توجه ضعیف تر
  • حافظه کلامی و غیرکلامی ضعیف تر
  • الکلیسم یا دیگر اختلال های سوء استفاده از مواد

یکی از مهم ترین تغییراتی که در بزرگسالان با اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی بوجود می آید، افزایش چشمگیر نارسایی شناختی است که به عنوان نارسایی کارکردهای اجرایی توصیف می شوند. (47) نشانه های ویژه نقص در کارکردهای اجرایی عبارتند از:

  • بی سازمانی
  • فراموشکار بودن (مثلاً فهرست می کنند، سپس فراموش می کنند که از آنها استفاده کنند).
  • ضعف در برنامه ریزی برای آینده
  • وابستگی به دیگران در حفظ نظم و ترتیب
  • ناتوانی در نگهداری ذهنی چندین چیز به طور همزمان
  • کارها یا تکالیف نیمه تمام
  • برای انجام دادن چیزی نیاز به تعیین ضرب الاجل دارند.
  • تغییر پی درپی برنامه ها یا کارها
  • تشخیص و درک نادرست زمان

در حدود نیمی از بزرگسالانی که در کودکی با اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی تشخیص داده شده اند، در بزرگسالی نیز مشکلات شان تداوم پیدا می کند. آنها از اختلال های خفیفی (مانند باقیمانده اثر اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی، نشانه های اضطراب یا مشکلات جنسی) نسبت به مشکلات شدیدی (مثل اختلال شخصیت ضد اجتماعی) که در درصد کمی از آنها رخ می دهد، بیشتر رنج می برند. به هرحال زمانی که افراد با اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی به بلوغ کامل می رسند به طور کلی مهارت های کنار آمدن یا جبران را یاد می گیرند که ممکن است در تمرکز یا مهار تکانش ها توانا شوند. از آنجا که این کار باعث می شود فرد توانایی فعالیت در حوزه های دیگر را نداشته باشد در نتیجه ممکن است انعطاف ناپذیر شده و به آسانی ناکام شوند. آنها غالباً با همسرانی ازدواج می کنند که نقش سازمان دهنده و ساختار دهنده دارند وبه آنها کمک می کنند. بنابراین، این نقش ممکن است حتی منجر به تعارض با همسر و در نتیجه افسردگی زناشویی گردد. بررسی مشکلات خانوادگی و زناشویی و ارزیابی اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی بزرگسالان بسیار مهم است.

به خاطر اینکه احتمال اختلال های روانپزشکی با افزایش سن افزایش می یابد، بزرگسالان دارای اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی بیشتر از کودکان در این اختلال از اختلال های همبودی مثل افسردگی، اضطراب، عزت نفس پایین و اختلالات روان پزشکی دیگر رنج می برند. همین عامل، تشخیص افتراقی را مشکل تر می سازد. متخصصان بالینی باید در موقع تشخیص نشانه های مهم  اختلال های دیگر را مورد ملاحظه قرار دهند:

  • فعالیت روانی حرکتی و کاهش توانایی در تفکر یا تمرکز (دوره ی افسردگی عمده)
  • نمایش گری یا خلق تحریک پذیر، پرحرفی، حواس پرتی، درگیری مفرط با فعالیت های لذت بخش که به احتمال زیاد پیامدهای دردناک دارند (دوره ی مانیک و هیپومانیک).
  • تمرکز ضعیف یا مشکل در تصمیم گیری (افسرده خویی)
  • رعشه یا لرزیدن (اختلال پانیک یا وحشتزدگی)
  • تفکرات مخل و مزاحم، رفتارهای تکراری، تغییرات مکرر، بی قراری ناشی از نیاز به سرکوب کردن اضطراب (اختلال وسواس فکری و عملی)
  • مشکلات تمرکز،  تحریک پذیری، طغیان خشم، گوش به زنگ بودن، هراس شدید (اختلال استرس پس از حادثه)

استخراج:الهام مختاری کارشناس گفتاردرمانی این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید