پرسش و پاسخ
لکنت کودک دو سال و نیم | کلینیک جامع توانبخشی ایران
- توضیحات
لکنت زبان در کودکان دو و نیم ساله پدیده نادر و خیلی عجیبی نیست با این وجود لازم است با کسب اطلاعات و شناخت بیشتر نسبت به این موضوع درک بهتری پیدا کنیم تا بتوانیم لکنت طبیعی را از نوع اختلال گونه آن تشخیص دهیم. تشخیص دقیق و به موقع میتواند عوارض ناشی از این بیماری را کاهش دهد و با شروع درمان زودهنگام از تشدید بیماری جلوگیری شود. در این نوشته به موضوع لکنت زبان کودکان دو نیم ساله نگاهی خواهیم انداخت تا خانوادههایی که با سوالهایی مانند سوال بالا روبرو میشوند به جواب دقیقتری دست پیدا کنند.
لکنت چیست؟
لکنت زباین یک اختلال در زبان و گفتار است که جریان طبیعی و روان بودن گفتار را تحت تاثیر قرار میدهد. افراد دارای لکنت در بیشتر موارد درک درستی از آنچه که میخواهند بیان کنند دارند، اما در ادا کردن آن با دشواری روبرو هستند. در واقع فرد به آنچه که میخواهد بگوید فکر کرده و ترتیب کلمات و جملات را به درستی تعیین کرده است و ترتیب آنها را هم به درستی بیان میکند. اما در همین حال در بیان کردن کلمات یا هجاها و صداهای خاصی با مشکل روبرو است. به صورتی که اگر اجازه تکمیل صحبتهای فرد دارای لکنت به وی داده شود، جملات و کلمات بیان شده کاملا دارای معنا هستند. لکنت ممکن است به صورت تکرار مکرر یک حرف یا مکث در بیان کلمات خاص، خود را نشان دهد.
بیشتر بچهها در سنین کودکی و زمانی که هنوز توانایی حرف زدن را به صورت کامل کسب نکردهاند ممکن است با این عارضه روبرو شوند. داشتن لکنت در سنین خاصی طبیعی است اما باید در نظر داشته باشیم که احتمال تبدیل آن به یک بیماری دائمی وجود دارد. بنابراین قبل از ایجاد مشکل حاد لازم است که اقدامات درمانی مناسب انجام شود.
انواع لکنت زبان کودک دو و نیم ساله
لکنت دارای انواع مختلفی است که برخی از آنها جزوی از مراحل رشد کلامی کودک هستند و برخی دیگر ممکن است از همان ابتدای کودکی وجود داشته باشند و نیاز به درمان و بررسی بیشتر داشته باشند. برای آشنایی بیشتر با انواع لکنت زبان کودک دو نیم ساله ادامه این مطلب را پیگیری بفرمایید:
1- لکنت Neurogenic
لکنت Neurogenic ناشی از مشکلات ارتباطی بین مغز و اعصاب و عضلات درگیر است. به این معنی که پیام و گفتار مورد نظر به خوبی در مغز شکل می گیرد اما این گفتار به خوبی به اعصاب محیطی و در نتیجه عضلات زبان منتقل نخواهد شد. این نوع لکنت در کودکان کمتر دیده میشود و معمولا در اثر ضایعات مغزی مانند سکته مغزی یا ضربه مغزی ایجاد میشود. اگر آسیب کم باشد و به مرور رفع شود، این نوع لکنت هم از بین خواهد رفت. این در حالی است که در بیشتر مواقع لکنت با فرد باقی میماند و فقط با گفتاردرمانی میتوان شدت آن را کاهش داد.
2- لکنت Psychogenic
لکنت Psychogenic یا روانشناختی اختلال رایجی نیست و بیشتر در اثر ضربه روحی به وجود خواهد آمد. این اختلال ممکن است تفکر و استدلال فرد را تحت تاثیر قرار دهد. سن خاصی را نمیتوان برای شروع این نوع از اختلال در نظر گرفت و از طرفی دیگر هم مانند لکنت Neurogenic ناشی از آسیب مغزی نیست که بتوان آن را به راحتی ارزیابی و دستهبندی کرد. همچنین افراد دارای این نوع لکنت در اغلب موارد در بیان مشکلات خود ناتوان هستند یا آن را مخفی میکنند. در نتیجه تشخیص آن سخت است. علاوه بر آن تروماهای روانی یکسان لزوما به لکنت در همه افراد منجر نخواهد شد.
3- لکنت رشدی
لکنت Developmental یا رشدی شایعترین دلیل لکنت در کودکان مخصوصا کودکان دو نیم ساله است. این لکنت در زمانی ایجاد میشود که کودک هنوز در حال یادگیری مهارتهای گفتاری و زبانی است. برخی از متخصصین معتقد هستند که لکنت رشدی زمانی اتفاق میافتد که تواناییهای گفتاری و زبانی کودک نمیتواند خواستههای کلامی وی را پاسخ دهد. علاوه بر اختلال مغزی، ژنتیک هم میتواند در ایجاد لکنت رشدی تاثیر گذار باشد. در حالت عادی لکنت رشدی ممکن است به عنوان یک مشکل کوتاه مدت بروز کند و پس از مدتی از بین برود در این حالت بیشتر میتوان آن را تحت عنوان ناروانی طبیعی گفتار دستهبندی میکنیم.. لکنت رشدی در صورتی که باقی بماند، می تواند ارتباطات فرد را با مشکل روبرو کند به همین دلیل باید تغییرات گفتار کودک را به دقت زیر نظر داشته باشید. برای افتراق راحتتر بین ناروانی طبیعی گفتار و لکنت رشد کافی است کودک را با هم سن و سالان خودش مقایسه کنید. در صورتی که مشکل کودک شما شدیدتر از هم سن و سالان خودش بود باید به گفتادرمانگر مراجعه کنید تا ارزیابیهای لازم را انجام دهد و در صورت نیاز روند درمانی را شروع کند.
کلینیک توانبخشی ایران با سابقه طولانی در درمان اختلالات گفتاری به خصوص لکنت آماده ارائه خدمات به شما همشهریان گرامی است. برای دریافت اطلاعات بیشتر و رزرو نوبت با شماره زیر تماس بگیرید:
دلایل لکنت زبان کودک دو نیم ساله
دلایل زیادی وجود دارند که گمان میرود روی ایجاد لکنت زبان در کودکان دو نیم ساله یا افراد بزرگتر خواهند داشت. این عوامل را میتوان به صورت زیر دستهبندی کرد:
1- توانایی شناختی
مطالعات اخیر رابطه بین توانایی شناختی و لکنت را به خوبی شرح دادهاند. به صورتی که افراد دارای لکنت در مقایسه با سخنرانان حرفهای زمان بیشتری برای پاسخ به فعالیتهای شناختی نیاز دارند. همچنین تصاویر مغزی نشان میدهد که فعالیت مغزی افراد دارای لکنت در زمان حرف زدن در مقایسه با افرادی که این مشکل را ندارند، متفاوت است. مطالعات در مورد اسکن مغزی کودکان دارای لکنت بسیار کم است بنابراین نمیتوان این یافتهها در مورد کودکان قطعی فرض کرد، اما ارتباط بین آن ها دور از ذهن نیست.
2- ژنتیک
در اکثر بیماریها رد پایی از دلایل ژنتیکی دیده میشود. در مورد لکنت هم این موضوع صدق میکند. به صورتی که مطالعات جدید ارتباط بین ژنتیک و اختلال لکنت را بیشتر تائید میکنند. یک تحقیق در سال 2000 که بین افراد دوقلو انجام شده است نشان میدهد که حدود 70 درصد از لکنتها ژنتیکی هستند و 30 درصد عوامل هم بر عهده محیط خواهد بود. در نظر داشته باشید که پسران نسبت به دختران حدود 2 برابر بیشتر در معرض این عارضه قرار دارند.
3- عوامل محیطی
شاید شما هم با اصطلاح زبانش بند آمده برای افرادی که خبر ناگواری شنیدهاند، آشنا باشید. ضربههای روحی وارد شده به افراد ممکن است روی توانایی تکلم آنها تاثیر بگذارد. این تاثیر به صورتها گوناگونی خود را نشان خواهد داد و در برخی از افراد لکنت را به دنبال خواهد داشت. علاوه بر مشکلات روانی مشکلات جسمی مانند سکته مغزی هم ممکن است باعث ایجاد لکنت در فرد شود.
نشانههای لکنت زبان در کودکان دو نیم ساله
رشد هر کودک مختص خود او است و با سایر کودکان متفاوت است. شاید یک کودک علایم لکنت داشته باشد که بخشی از رشد طبیعی گفتار و زبان وی باشد، در حالی که اگر این علائم بیشتر از 3 تا 6 ماه طول بکشد، باید نگران وضعیت شد چرا که ممکن است نشانهای مبنی بر لکنت رشدی باشد. علایم لکنت در طول شبانه روز و با توجه به موقعیتهای مختلف، متفاوت است. در صورت مشاهده علایم زیر نیاز است که به یک آسیب شناس گفتار و زبان مراجعه کنید:
- تکرار صداها، هجاها یا کلمات. برای نمونه فرد کلمه بازی را به صورت بـ بـ بـ بازی تلفظ میکند؛
- طولانی شدن حرف صداها مانند سسسسلام؛
- ایجاد وقفه در کلام به وسیله حرفها و هجاهای مشخص مانند ام. مثال: من میرم ام ام خونه؛
- حرف زدن آهسته همراه با مکث زیاد؛
- توقفهای نابجای در حرف زدن. در این حالت دهان فرد باز است اما صدایی از آن شنیده نمیشود؛
- نفس نفس زدن یا عصبانی شدن در هنگام حرف زدن؛
- چشمک زدن یا پلک زدن سریع یا لرزش لب هنگام حرف زدن؛
- تشدید لکنت زمانی که فرد خسته است یا هیجان و استرس دارد؛
- فرد از حرف زدن میترسد.
عوارض احتمالی لکنت زبان در کودکان دو و نیم ساله
علائم لکنت زبان به گونهای است که روی زندگی فرد تاثیر منفی میگذارد و در صورتی که درمان نشود، حتی میتواند در زمینه شغلی برای فرد مشکلاتی ایجاد کند. اولین مشکلی که برای فرد ایجاد خواهد شد، کاهش ارتباطات و مشارکت در فعالیتها خواهد بود. به این معنی که فرد از شرکت در اجتماع خودداری خواهد کرد. از طرفی دیگر به علت ترس از مسخره شدن توسط دیگران اعتماد به نفس خود را نیز از دست میدهد. همه این عوامل باعث میشود که در مراحل بعدی عملکرد فرد در مدرسه مختل شود. ایجاد مشکلات اجتماعی هم یکی دیگر از عوارض لکنت زبان در کودکان دو و نیم ساله است.
درمان لکنت زبان در کودک دو نیم ساله
در صورتی که لکنت در مراحل اولیه خود باشد، بهترین جواب را به درمان خواهد داشت. چرا که هر چه سن فرد بالاتر برود احتمال افزایش مشکلات وجود دارد و از طرفی دیگر اعتماد به نفس فرد کم میشود و معمولا شروع پروسه درمان سختتر خواهد بود. درمانهای زیر روشهایی هستند که میتوانند علایم این بیماری را به شدت کاهش دهند:
1- گفتاردرمانی
تحقیقات نشان دادهاند که گفتاردرمانی بهترین و اثربخشترین درمان در اختلالات گفتار و زبان بهخصوص لکنت زبان است. گفتاردرمانگر به کمک تکنیکهای زیر به درمان این اختلال کمک خواهد کرد:
- آموزش کنترل سرعت گفتار؛
- افزایش آگاهی و شناخت افراد نسبت به لکنت؛
- مدیریت زمانهایی که دچار لکنت میشوند؛
- تمرین یک الگوی گفتاری روان.
البته تکنیکهای دیگری را هم مورد استفاده قرار میدهند که بحث در مورد آنها در این نوشته نمیگنجد.
2- CBT یا درمان شناختی رفتاری
CBT نوعی روان درمانی است که با افزایش شناخت فرد از خود، کمک میکند فرد تفکرات و رفتارهایی که لکنت را تشدید میکند، شناسایی کرده و آنها را تغییر دهد. همچنین این روش میتواند در کاهش استرس، اعتماد به نفس و اضطراب مرتبط با لکنت موثر باشد.
3- دستگاههای الکترونیکی
دستگاههای الکترونیکی مختلفی وجود دارند که بر پایه بیوفیدبک بوده و با ایجاد فیدبکهای لحظهای اشکالات فرد را رفع میکنند و میزان لکنت را به میزان قابل توجهی کاهش میدهند. برای نمونه در یک نمونه دستگاه صدای فرد را تکرار خواهد کرد به صورتی که فرد فکر میکند در حال مکالمه با فرد دیگری است.
4- تعامل والدین و کودک
افراد دارای لکنت در فضاهای عمومی و ناآشنا بیشتر دچار استرس شده و علایم آنها افزایش مییابد. آشناترین افراد و محیط به ترتیب افراد خانواده و خانه هستند. بنابراین تمرینات طراحی شده برای خانواده نقشی اساسی در کاهش مشکلات فرد خواهد داشت. همه روشهای بالا برای درمان لکنت زبان کودکان مفید هستند و ممکن است از همه آنها یا فقط یکی از آنها برای کودک استفاده شود. در مورد برنامه درمانی و شیوههای آن بهتر است به گفتاردرمانگر اعتماد کنید.
این نوشته خلاصهای از لکنت زبان در کودک دو نیم ساله را در بر میگیرد و علائم و راههای درمان آن را بررسی میکند. در صورتی که فکر میکنید این نوشته برای دیگران هم مفید است میتوانید لینک نوشته را با آنها به اشتراک بگذارید.
گزارش