آتروفی سودک نوعی اختلال در سیستم عصبی سمپاتیک است. عصب سمپاتیک دومین شبکه عصبی بدن است که مسئول بسیاری از عملکردهای بدن است و در ناحیه پوست وظیفه باز و بسته شدن رگ های .

خونی و کنترل غدد عرق را دارد. در بسیاری از آسیب ها تورم به همراه علائم اختلال عملکرد عصب سمپاتیک همچون خشکی پوست خشک و بعدا گرمی و رطوبت در ناحیه آسیب دیده به وجود می آید. 

دیستروفی رفلکسی سمپاتیک یک نوع سندرم درد منطقه ای پیچیده  است که معمولا پس از ضربه یا بیماری، درد شدیدی ایجاد می شود که مزمن بود

دارای کیفیت سوزشی است و همراه با اختلالات سمپاتیکی بروز می کند. فعالیت های غیر طبیعی سمپاتیک که به علت ناشناخته ایجاد می شود منجربه تورم، اختلالات انقباضی در عضلات صاف جدار عروق و مشکلات تعریق (افزایش یا کاهش آن) می گردند. استرس های روحی ممکن است باعث تشدید علایم گردند. گاهی درد در برخی از افراد به حدی شدید است که لمس اندام یا حرکت آن غیر قابل تحمل می شود.

سندرم دیستروفی رفلکسی سمپاتیک ممکن است در یک انگشت، قسمت انتهایی اندام های فوقانی یا تحتانی (مچ و انگشتان) و گاهی در کل یک اندام رخ دهد. گاهی نشانه ها پس از باز کردن گچ یا متعاقب جراحی ایجاد می گردد. برخی از بیماران پس از سکته مغزی، بی حرکتی طولانی مدت و انفارکتوس میوکارد (سکته قلبی) دچار این سندرم می شوند.

براساس پیشنهاد انجمن بین المللی مطالعه درد (International Association for the Study of Pain) یا به اختصار IASP ، دردهای مزمن با کیفیت سوزشی در بخشی از اندام-درارتباط با تغییرات دستگاه سمپاتیکی-که باعث علایمی چون درد شدید، محدودیت و سفتی حرکات مفاصل، تورم و مشکلات پوستی می گردد به دو نوع قابل تقسیم است:

*سندرم درد منطقه ای پیچیده نوع یک

*سندرم درد منطقه ای پیچیده نوع دو

سندرم درد منطقه ای پیچیده نوع یک (CRPS type 1). به سندرم نوع یک، دیستروفی رفلکسی سمپاتیک یا آتروفی سودک (Sudeck's atrophy) می گویند. در این سندرم، ضایعه عصب محیطی وجود ندارد. در نوع یک، آسیب در پوست، مفاصل و استخوان ایجاد می گردد. بیشتر سندرم های درد منطقه ای پیچیده مربوط به نوع یک (دیستروفی رفلکسی سمپاتیک) است.

سندرم درد منطقه ای پیچیده نوع دو (CRPS type 2). در سندرم نوع دو که به آن کازالژی (Causalgia) می گویند، برخلاف نوع یک همراه با آسیب عصب محیطی است.

علت ایجاد سندرم آتروفی سودک

پاتوفیزیولوژی سندرم درد ناحیه ای پیچیده به طور دقیق شناخته نشده است. بسیاری از محققین معتقدند که این سندرم یک اختلال نورولوژیکی است که سیستم عصبی مرکزی و محیطی را تحت تاثیر قرار می دهد. سندرم درد منظقه ای پیچیده به خصوص با فعالیت غیر طبیعی رشته های عصبی سمپاتیک مرتبط است. فعالیت غیر طبیعی دستگاه عصبی سمپاتیک خود ممکن است ناشی از اختلال در سیستم عصبی مرکزی باشد که فعالیت آن را کنترل می کند. دستگاه اتونوم (سیستم عصبی سمپاتیک و پاراسمپاتیک) بیشتر تحت کنترلهیپوتالاموس (hypothalamus) قرار دارند. فیبرهای نزولی از هیپوتالاموس به ساقه مغز و طناب نخاعی می روند.

عواملی که ممکن است در ایجاد سندرم درد ناحیه ای پیچیده نقش داشته باشند عبارتنداز:

*کشیدگی های عضلانی (استرین)

*پیچ خوردگی ها (اسپرین)

*شکستگی و دررفتگی در اندام ها به خصوص اندام فوقانی

*سکته مغزی

*حمله قلبی یا انفارکتوس میوکارد

*گچ گیری اندام

*گاهی پس از جراحی

*عفونت ها

*فلج اطفال (پولیومیلیت)

*بی حرکتی طولانی مدت

سندرم درد منطقه ای پیچیده بیشتر در اندام فوقانی رخ می دهد تا اندام تحتانی. این سندرم در زنان شایع تر است.

نشانه ها و علایم سندرم سودک

نشانه ها ممکن است درارتباط با موارد زیر باشد:

*درد سوزشی که مداوم بوده و با فشارهای هیجانی تشدید می گردد

*درد ممکن است در ناحیه آسیب باشد، ولی احتمال دارد گسترش یافته و کل اندام را نیز درگیر نماید

*حرکات مفصلی به صورت فعال یا غیرفعال باعث تشدید درد می گردد

*اتساع یا انقباض عروقی به علت تغییرات وازوموتور (Vasomotor). ابتدا اتساع عروقی ایجاد می شود که باعث گرمی و خشکی پوست می گردد. به هنگام انقباض عروقی، سیانوز، پوست سرد و ادم ایجاد می شود.

*تورم در مفاصل درگیر

*محدودیت حرکات مفصلی به علت سفتی مفصل

*تغییر رنگ پوست که ممکن است به صورت رنگ پریدگی، کبودی و قرمزی تغییر کند

*افزایش یا کاهش تعریق

*حساسیت به لمس یا سرما

*آتروفی پوست و بافت زیرجلدی

*براق و صیقلی شدن پوست

*تغییراتی درالگوهای رشد مو و ناخن

*آتروفی عضلانی درصورت عدم درمان و طولانی شدن اختلالات

*پوکی استخوان (استئوپروز) که پس از سه هفته از آسیب اولیه شروع می شود و در طی زمان افزایش می یابد

ممکن است علایم و نشانه ها پس از مدتی به طور خود به خود ازبین روند درحالیکه دیگران حتی پس از چندین ماه یا سال از نشانه های به وجود آمده شکایت دارند.

درمان

اگر تشخیص سریع صورت گیرد و درمان نیز زودتر شروع گردد، اثرات درمانی نیز بیشتر خواهد شد.

درمان اتروفی سودک:

*درمان های دارویی جهت کاهش درد

*تزریق مکرر لیدوکائین در ناحیه دردناک

*توانبخشی (فیزیوتراپی و کاردرمانی)

*جراحی ارتوپدی درموارد کاهش حرکات مفصلی و کوتاهی های بافتی (مانند کپسولکتومی و تنوتومی)

*بیوفیدبک درمانی. بیوفیدبک عبارت است از یک فن یا برنامه آموزشی استفاده از دستگاه های نظارتی جهت کنترل بهتر سیستم عصبی اتونوم که هدف کاربرد آن می تواند کنترل فشار خون، تنفس، ضربان قلب، تون عضلانی یا آموزش ریلاکسیشن، کاهش درد و غیروه باشد.

*استیمولاتور طناب نخاعی (Spinal cord stimulator). قراردادن الکترودهای کوچک در قسمتی از ستون فقرات جهت تحریک طناب نخاعی و کاهش درد ازطریق جراحی

*کاشت پمپ های دارویی (Implantable drug pumps)

*سمپاتکتومی (قطع فیبرهای پیش عقده ای سمپاتیک یا حذف یک یا چند گانگلیون سمپاتیک)

 

تکنیک های کاردرمانی و توانبخشی در آتروفی سودک:

  • آب درمانی 
  • آینه درمانی
  • حساسیت زدایی 
  • تحمل وزن روی اندامها
  • کشش عضلات
  • حرکت درمانی