هایپرلکسیا چیست؟ (علایم ، تشخیص و درمان)
- توضیحات
اگر درمورد اینکه هایپرلکسیا چیست و براي کودک شما چه معنی دارد گیج شده اید، بدانيد كه تنها نیستید!
هنگامي كه کودکی برای سنش فوق العاده خوب مي خواند، بهتر است که در مورد این اختلال یادگیری نادر آگاهي پيدا كنيد.
گاهی اوقات تشخیص تفاوت بین یک کودک با استعداد و كودكی که دارای هایپرلکسيا مي باشد و در طیف اوتيسم قرار دارد، دشوار است.
یک کودک با استعداد ممکن است تنها به پرورش مهارت های خود نیاز بيشتري داشته باشد؛ در حالی که کودکی که در طیف اوتيسم قرار دارد، ممکن است براي برقراری ارتباط بهتر نیاز به كمك و توجه ویژه اي داشته باشد.
با اين وجود، هایپرلکسیا به تنهایی به عنوان عاملي براي تشخیص اوتيسم نمي باشد.
حتي بدون قرار داشتن در طيف اوتیسم نيز می توان هايپرلکسیا داشت.
هر كودكي از لحاظ ژنتيكي با كودك ديگر متفاوت است و با توجه و بررسي دقیق به نحوه ارتباط برقرار كردن کودک، می توانید او را برای به حداکثر رساندن توانایی هايش، پشتيباني و حمايت كنيد.
تعريف هايپرلكسيا:
هایپرلکسیا (hyperlexia) به اين معناست که کودک می تواند در سطوحی بالاتر و بهتر از حد انتظار سن خود بخواند. "Hyper" به معنای فراتر و بالاتر است، در حالی که "lexia" به معنای خواندن، واژگان و یا زبان است.
کودک مبتلا به هایپرلکسیا ممکن است ياد بگيرد كه چگونه خیلی سریع کلمات را رمزگشایی یا تلفظ کند، اما اكثر مطالبی که می خواند را درك نمي كند يا نمي فهمد.
برخلاف کودکی که در خواندن بسيار با استعداد است، کودک مبتلا به هایپرلکسیا مهارت های ارتباطی یا گفتاری کمتر از سن اش دارد.
حتي برخي از كودكان در بیش از یک زبان مبتلا به هایپرلکسیا هستند، اما مهارت های ارتباطی آنها كمتر از حد متوسط است.
علائم هايپرلكسيا:
چهار مشخصه اصلی وجود دارد كه در اکثر كودكان مبتلا به هایپرلكسيا ديده مي شود.
اگر كودك شما این موارد را ندارد، ممکن است هايپرلكسيا نداشته باشد:
• نشانه هايي از اختلالات تكاملي را نشان مي دهند: كودكاني كه هايپرلكسيا دارند، با وجود اينكه می توانند خوب بخوانند، نشانه هايي از اختلالات تكاملي را نشان می دهند. به عنوان مثال مانند ساير كودكان هم سن و سال خود قادر به صحبت كردن و برقراری ارتباط نیستند. همچنین ممکن است مشکلات رفتاري نيز از خود نشان دهند.
• از نظر دركي كمتر از حد نرمال و مورد انتظار هستند: کودکان مبتلا به هايپرلكسيا در خواندن مهارت بسیار بالایی دارند اما از نظر مهارت درکي و یادگیری پایین تر از حد معمول هستند. اين كودكان ممکن است در انجام فعاليت هاي ديگري مانند درست كردن پازل، فهميدن بازي ها و بازي با اسباب بازی ها نيز کمی مشكل داشته باشند.
• توانایی یادگیری سریعي دارند: كودكان داراي هايپرلكسيا بدون جلسات زياد آموزشي، سريع خواندن را ياد مي گيرند؛ حتی گاهی به خود یاد می دهند كه چگونه بخوانند. کودک ممکن است این کار را با تکرار کلماتی که بارها و بارها می بیند یا می شنود، انجام دهد.
• علاقه به كتاب دارند: کودکان مبتلا به هایپرلکسیا بیش از بازی با اسباب بازی ها و انجام ساير سرگرمي ها، کتاب و سایر مطالب خواندني را دوست دارند. حتی ممکن است آنها با انگشتان خود کلمات را با صدای بلند یا در هوا هجی کنند. در کنار مجذوب کلمات و حروف بودن، برخي از اين كودكان اعداد را نیز دوست دارند.
در صورتیکه کودک شما علایمی شبیه موارد ذکر شده دارد حتما با ما تماس بگیرید چرا که متخصصین ما در این زمینه بسیار حرفه ای و با با تجربه هستند و راهکارهای وِیژه ای را پیش پای شما خواهند گذاشت
هايپرلكسيا و اوتيسم:
هایپرلکسیا به شدت با اوتیسم ارتباط دارد.
بر اساس يك بررسي باليني نتیجه گیری شد که تقریباً ٨٤ درصد از کودکان مبتلا به هایپرلکسیا در طیف اوتیسم هستند. از طرف دیگر، تخمين زده مي شود كه تقریباً در حدود ٦ تا ١٤ درصد از کودکان مبتلا به اوتیسم، داراي هایپرلکسیا هستند.
اکثر کودکان مبتلا به هایپرلکسیا قبل از سن ٥ سالگي، یعنی در سنين ٢ تا ٤ سالگی، در خواندن مهارت بسيار زيادي را نشان می دهند.
حتي برخي از كودكان داراي هايپرلكسيا از ١٨ ماهگی شروع به خواندن می کنند!
هايپرلكسيا در مقابل ديسلكسيا( اختلال خواندن يا نارسا خواني):
هايپرلكسيا می تواند نقطه مقابل ديسلكسيا باشد: يك اختلال یادگیری که فرد با خواندن و هجی کردن كلمات مشکل دارد.
با اين حال، برخلاف کودکان مبتلا به هایپرلکسیا، کودکان مبتلا به ديسلكسيا معمولا می توانند آنچه را که می خوانند درک کنند و مهارت های ارتباطی خوبی دارند.
در واقع، بزرگسالان و کودکان مبتلا به ديسكلسيا اغلب قادر به درک مطالب بوده و داراي قدرت استدلال بسیار خوبی هستند.
همچنین ممکن است اين كودكان خيلي سریع فكر كرده و بسیار خلاق نيز باشند.
ديسلكسيا بسيار شايع تر از هایپرلكسيا در بين مردم است. یک منبع مطالعاتي تخمین می زند که در حدود ٢٠ درصد از مردم ایالات متحده امريكا ديسلكسيا دارند. همچنين، ٨٠ تا ٩٠ درصد از تمامي ناتوانی های یادگیری به عنوان ديسلكسيا طبقه بندی می شوند.
تشخيص هايپرلكسيا:
معمولا هايپرلكسيا به خودی خود به عنوان یک بیماری و اختلال مستقل اتفاق نمی افتد.
كودكي كه هايپرلكسيا دارد، ممكن است داراي مشکلات رفتاری و یادگیری دیگری نيز باشد.
تشخيص اين شرايط كار راحتي نيست، زيرا مطابق كتاب و متون پزشكي نيست.
هايپرلكسيا به طور واضح در راهنمای تشخیصی و آماری اختلال‌های روانی (DSM-5) براي پزشكان در ايلات متحده امريكا تعريف نشده است.
دی‌اس‌ام-۵ (DSM-5) هايپرلكسيا را به عنوان بخشي از اختلال اوتيسم ذكر مي كند.
هيچ آزمایش خاصی برای تشخیص هايپرلكسيا وجود ندارد. معمولا هايپرلكسيا براساس علائم و تغییراتی که کودک در طول زمان نشان می دهد، تشخیص داده می شود.
همانند ساير اختلالات یادگیری، هرچه کودک تشخیص را زودتر دریافت كند، سريعتر نيازها و روش درماني متناسب با او تعيين مي شوند تا يادگيري و مشكلات او بهبود يابد.
چنانچه فکر می کنید كودك شما دچار هایپرلکسیا یا هر مشکل رشدي يا تكاملي دیگری است، پزشک متخصص اطفال خود را در جریان بگذارید.
یک متخصص اطفال یا پزشک خانواده برای تشخیص هایپرلکسیا به کمک سایر متخصصان پزشکی نیاز خواهد داشت. براي اطمینان از این مسئله حتماً باید به روانشناس کودک، رفتار درمانگر یا گفتاردرمان نيز مراجعه کنید.
ممکن است به کودک شما تست های ویژه ای داده شود که برای فهميدن و ارزيابي درک او از گفتار استفاده می شود.
برخي از اين تست ها ممکن است شامل بازی با مكعب یا یک پازل و يا فقط صحبت كردن با كودك باشد. نگران نباشید - اين تست ها دشوار یا ترسناک نیستند. حتی ممکن است كودكتان با انجام آنها سرگرم شود.
همچنين پزشک احتمالاً شنوایی، بینایی و رفلکس هاي كودك شما را بررسي مي كند.
بعضی اوقات مشکلات شنوایی می تواند مانع یا سبب ايجاد تأخیر در مهارت های گفتاری و ارتباطی كودك شود.
ساير متخصصان درماني که به تشخیص هایپرلکسیا کمک می کنند شامل متخصصين كاردرماني، معلمان آموزش هاي ويژه و مددكاران اجتماعي هستند.
درمان:
برنامه های درمانی هایپرلکسیا و سایر اختلالات یادگیری متناسب با نیازها و سبک یادگیری کودک شما تنظیم می شود. هیچ دو برنامه درماني مانند هم نیستند.
برخی از کودکان ممکن است فقط چند سال در یادگیری نیاز به کمک داشته باشند. برخي ديگر از كودكان نياز به یک برنامه درمانی دارند که تا سنين بزرگسالی یا برای مدت نامحدود ادامه داشته باشد.
شما در برنامه درماني كودكتان نقش بزرگی داريد.
به عنوان والدین كودك، شما بهترین كسي هستید که مي توانيد به او کمک كنيد تا احساس خود را بيان کند.
والدین اغلب می توانند نيازهاي کودک خود را برای یادگیری مهارتهای جدید ذهنی، عاطفی و اجتماعی تشخیص دهند.
کودک شما ممکن است به گفتاردرمانی، تمرینات ارتباطی و درسهایی در زمينه چگونه درک كردن مطالبي كه مي خواند و همچنین به کمک اضافی در تمرین مهارت های گفتاری و ارتباطی جدید نيز نیاز داشته باشد.
هنگامي كه كودك مدرسه را شروع مي كند، ممکن است در درک مطالب و درس هاي ديگر نيز به کمک بیشتری نیاز داشته باشد.
در ایالات متحده امريكا، برنامه های آموزشی شخصي برای کودکان از ٣ سالگي ايجاد شده است تا در زمينه هاي خاصي از رشد و تكاملشان از توجه و نظارت ویژه اي بهره مند می شوند.
یک کودک مبتلا به هایپرلکسیا در خواندن عالی عمل می کند اما ممکن است به روش هاي دیگری برای یادگیری سایر موضوعات و مهارت ها نیاز داشته باشد. به عنوان مثال، ممکن است او با استفاده از تكنولوژي بهتر عمل کند و یا اينكه نوشتن در دفتر را ترجیح دهد.
جلسات درمانی با روانشناس کودک و کاردرمانگر نیز ممکن است کمک كننده باشند.
برخی از کودکان مبتلا به هایپرلکسیا نياز به درمان دارويي نيز دارند.
با پزشک متخصص اطفال كودكتان در مورد بهترین گزينه ها برای درمان و پيشرفت کودکتان صحبت و مشورت کنید.
سخن آخر:
اگر کودک شما از سن كم بسیار خوب می خواند، به این معنی نیست که دارای هایپرلکسیا مي باشد یا در طیف اوتیسم قرار دارد.
به همین ترتیب، اگر كودك شما مبتلا به هایپرلکسیا تشخیص داده شود، به این معنی نیست که در طيف اوتیسم نيز قرار دارد. كودكان از نظر خصوصيات ژنتيكي متفاوت هستند و سرعت و سبک یادگیری متفاوتي نيز دارند.
کودک شما ممکن است روش منحصر به فرد و خاص خودش را برای یادگیری و برقراری ارتباط داشته باشد. همانند هر گونه اختلال یادگیری، تشخيص و شروع یک برنامه درمانی مناسب در سريعترين زمان ممكن اهميت دارد.
با برنامه ریزی صحيح برای موفقیت مداوم در یادگیری، کودک شما از فرصت هاي زيادي براي بهبود رشد و تكاملش برخوردار خواهد شد.
ترجمه توسط تیم پژوهشی موسسه ایران