چه زمانی باید به گفتاردرمانی مراجعه کرد؟
- توضیحات
علائم هشداری که بیانگر نیاز کودک شما به گفتار درمانی است
درطی چند ماه اول زندگی یاد می گیرند که چگونه سینه خیز بروند چگونه راه بروند و چگونه صحبت بکنند تمام این مهارت ها مطابق با جدول استاندارد رشدی کودکان اتفاق می‌افتد.
به عنوان مثال نوزادان حدود ۶ تا ۱۰ ماهگی می توانند سینه خیز بروند و ۱۲ الی ۱۵ ماهگی به راه رفتن برسند.
همین جدول رشدی برای گفتاردرمانی هم صادق است و معمولاً کودکان اولین کلمات خود را در سنین یک سالگی شروع میکنند و در حدود ۱۸ ماهگی می توانند ۱۸ کلمه را بازگو کنند برخی از کودکان در این مورد ضعیف تر از سایرین هستند و احتمال اینکه آنها طی چند ماه به سایرین برسند زیاد است.
درصد که کودک شما از نظر رشد گفتاری کند است حتماً به ما می توانید مراجعه کنید. ما در مرکز جامع توانبخشی ایران حدود دو دهه تجربه در زمینه آموزش گفتار به کودکان داریم و محیط آرام و کودکانه را برای انجام پروسه گفتاردرمانی فراهم کرده ایم در مرکز جامع توانبخشی ایران در حال حاضر هفت گفتار درمانگر مشغول به فعالیت می باشند که همگی سابقه بالایی در زمینه گفتار درمانی کودکان برخوردارند .ما می توانیم به کودک شما کمک کنیم تا توانایی های لازم برای یک گفتار روان را به دست آورد
در مورد گفتار و زبان بیشتر بدانید:
رشته گفتار درمانی برای کمک به مهارت های گفتار و بهبود وضعیت زبان می باشد هرچند که گفتار و حرکات زبان با هم ارتباط تنگاتنگی دارد. اما این دو با هم تفاوت هایی در جزئیات دارند بدین معنی که کودکان ممکن است در فرایند مکالمه مشکلی نداشته باشند اما در حرکات زبان درگیری داشته باشند.
گفتار یک کودک شامل صوت بیان درست و روان صحبت کردن است که در یک گفتار صحیح باید هر سه بعدی رعایت شود یک گفتار صحیح به حرکت صحیح لبها زبان و تولید کامل صدا بستگی دارد کودکی که در پروسه بیان مشکل دارد ممکن است برخی صداها را نتواند به درستی ادا کند فرایند صدا استفاده صحیح از نفس و تارهای صوتی می باشد و یک کودک باید بتواند از این فرآیند برای تولید صدای مفهوم و مداوم استفاده کند همچنین روان بودن تکلم نیز در این فرایند بسیار مهم است چرا که وجود هرگونه تقطیع در گفتار و یا لکنت می تواند شکل صحیح گفتار را مختل کند.
چه کودکانی به گفتاردرمانی نیاز دارند؟
در هر زمان اگر پی بردید که کودک شما با مراحل رشد حرکتی فاصله دارد زمان مراجعه به گفتار درمانی می باشد:
تعداد کلمات:
در صورتی که دامنه لغات کودک شما در ۱۸ ماهگی از ۲۰ کلمه کمتر است و در دو سالگی از ۵۰ کلمه کمتر می باشد.
تعداد صداها
در صورتی که کودک شما برای ادای کلمات از چند صدای محدود استفاده می کنند
درک ضعیف
در صورتی که کودک شما در سن دو سالگی نتواند درک صحیحی از یک جمله داشته باشد به عنوان مثال اگر به او بگوییم برو لباس خود را بیاور نتوانند جمله را بفهمد.
ضعف ارتباط اجتماعی
در صورتی که کودک شما در نحوه ارتباط اجتماعی با دیگران مشکل داشته باشد.
گفتار نامشخص و خام
یک کودک دو ساله باید بتواند جمع کلمات را به هم متصل کند و جمله بسازد و در صورتی که کودک شما نتوانند این کار را انجام دهد می بایست مورد بررسی قرار بگیرد
در صورتی که موارد گفته شده را در کودک خود یافتید می باید حتماً به یک گفتار درمانی مراجعه کنید تا بدین وسیله مهارتهای تکلمی و گفتاری او تقویت گردد
کودک یک ساله گفتار را به‌صورت تک کلمه شروع می‌کند. وقتی سنش به یک سال و نیم می‌رسد، تعداد کلمات افزایش می‌یابد و در ۲ سالگی می‌تواند جمله‌های ۲ کلمه‌ای بگوید. به‌تدریج دامنه کلمات و جمله‌ها و گفتار پیوسته کودک کامل‌تر می‌شود. هر کودکی رشد زبان را مثل سایر توانایی‌های رشدی- حرکتی در سن مشخصی پشت سر می‌گذارد و همان‌طور که مثال زدم، در هر مرحله نشانه‌هایی از رشد زبان بروز می‌کند. توجه به این نشانه‌ها مشخص می‌کند کودک تاخیر گفتاری دارد یا نه. مثلا اگر در ۲ سالگی هنوز کودکی قادر به بیان تک‌‌کلمه نیست، باید والدین به گفتاردرمانگر مراجعه کنند.
یعنی فقط داشتن گفتار مهم است؟ قابل‌فهم نبودن کلماتی که کودک می‌گوید به گفتاردرمانی نیاز ندارد؟
همزمان با رشد زبان، صداهای تولیدشده در گفتار هم دقیق‌تر و مفهومی‌تر می‌شوند. «م»، «ب» و «د» جزو صداهایی هستند که زودتر ظاهر می‌شوند و صداهایی مثل «ک» و «گ» و «س» و «ز» دیرتر ظاهر می‌شوند و آخرین صدا، «ر» هست. رشد این صداها نیز باید مورد توجه قرار گیرد. برخی کودکان صداها را به وضوح بیان نمی‌کنند و گفتار نامفهومی دارند. متاسفانه زمانی والدین به این موضوع دقت میکنند که فرزندشان وارد پیش‌دبستانی شده و اولیای مدرسه متوجه مشکل گفتاری کودک می‌شوند. این تاخیر و بی‌توجهی در تحصیل کودک مشکل‌آفرین خواهد شد.
اگر به دلایلی سن طلایی درمان گفتار گذشت، دیگر اصلاح‌شدنی نیست؟
حتی در بزرگسالانی که مشکلاتی در گفتار و زبان دارند، امکان معالجه وجود دارد اما درمان به مراتب سخت‌تر است چون عادت‌های غلط گفتاری به حدی در زبان نفوذ کرده که فرد قادر به ترک آنها نیست.
آیا بیماری‌های خاصی وجود دارد که به واسطه ابتلا به آنها کودک دچار تاخیر گفتاری شود؟
در برخی شرایط خاص مثلا در کودکانی که نارس متولد می‌شوند، تاخیر گفتار و زبان قابل‌پیش‌بینی است و تمهیداتی وجود دارد که گفتاردرمانی از طریق لمس درمانی و تقویت مهارتهای مربوط به تغذیه به ایجاد مهارتهای دهانی ـ حرکتی از همان سنین پایین کمک کند. سندرم های ژنتیکی خاصی هم مثل سندرم داون یا سندرم های دیگری که باعث عقب ماندگی‌های ذهنی و تاخیرهای روانی-حرکتی یا شناختی می‌شود، وجود دارد که کودک با آن متولد می‌شود و مشکلات گفتاری در این کودکان قابل پیش‌بینی است. اما در برخی موارد تاخیر و آسیب‌های کلامی بدون علت است و کودک در سایر حیطه‌های شناختی و هوشی بدون مشکل است حتی شنوایی سالمی دارد اما در ادای کلمات و جمله‌ها به مشکل برمی‌خورد. در این شرایط مراجعه به گفتاردرمانگر و توجه به برخی تمهیدات به رشد زبان کمک می‌کند.
آیا می‌توان گفت تاخیر کلامی در هر شرایطی نگران‌کننده است؟
تاخیر در رشد زبان اگر درحد چند ماه باشد، نگران‌کننده نیست یعنی اگر کودکی تمام مهارتهای حرکتی-شناختی را داشته و شنوایی‌اش ایرادی نداشته باشد، ارتباط چشمی خوبی برقرار کند و مفاهیم را با رفتارش برساند و ارتباط اجتماعی خوبی داشته باشد، تاخیر چند ماهه کلامی نگران‌کننده نیست اما این کودکان هم باید تا قبل از ۳ سالگی به لحاظ گفتاری راه بیفتند. با این حال مشاوره با گفتاردرمانگر برای تشخیص موارد نگران‌کننده توصیه می‌شود. به‌خصوص برای لکنت زبان به مشاوره نیاز است.
توصیه ای راجع به اتمام دوره ی درمان به نقل از محسن گلریز، کارشناس ارشد آسیب شناس گفتار و زبان
معمولا کودکانی که به‌دلیل اختلال‌های گفتار و زبان همراه والد یا والدین برای اولین بار در کلینیک حضور پیدا میکنند، ارزیابی می‌شوند و قرار جلسات منظم هفتگی برای آنها تعیین خواهد شد. ممکن است والدین در جلسه حضور داشته باشند یا خارج از اتاق درمان منتظر بمانند. معمولا بعد از هر جلسه، گفتاردرمانگر توصیه‌های لازم در مورد تمرین‌ها را به والدین می‌دهد و آنها در طول هفته باید سعی کنند تمرین‌ها را در منزل انجام دهند تا یادگیری در محیط واقعی زندگی انجام شود و کودک آنچه می‌آموزد به محیط‌های روزمره زندگی تعمیم دهد.
متاسفانه برخی از والدین بعد از مراجعه اول یا گذراندن چند جلسه گمان میکنند نیازی به ادامه درمان نیست و خودشان می‌توانند درمان را انجام دهند اما این باور کاملا نادرست است. والدین به تنهایی و بدون مشاوره آسیب‌شناس گفتار و زبان قطعا نخواهند توانست آموزش‌های لازم را برای کودک خود انجام دهند. آسیب‌شناس گفتار و زبان در طول پروسه درمان هم نقش درمانگر و هم نقش هدایت‌گر والدین را انجام می‌دهد و موثرترین نتایج درمانی از همکاری سه عنصر اصلی درمان یعنی مراجع، درمانگر و والدین به‌دست می آید.