در بسیاری از کشورهای غربی سن ۲۴ ماهگی تا ۳۶ ماهگی را بهترین زمان برای آموزش توالت رفتن می‌دانند.

 اما در برخی از  کشورهای آسیایی و آفریقایی حدود بیست ماهگی آموزش توالت رفتن را آغاز می کند در روسیه هم حدود یک سالگی معتقدند که کودک باید توالت رفتن را فرا بگیرد 

در واقع این موضوع کاملاً به فرهنگ و موقعیت جغرافیایی مملکت ها مرتبط است

یکی از دغدغه های والدین بعد از یکی، دو سالگی فرزندشان آموزش توالت رفتن و گرفتن او از پوشک است. آمادگی کودک مهم ترین اصل است.

بنابراین نباید اجازه دهید اعضای خانواده و دوستان شما را وادار کنند تمرین استفاده از لگن را خیلی زود شروع کنید. برای اینکه زمان مناسب آموزش دستشویی رفتن به کودک خود را بدانید، باید دقت کنید و دنبال کنید.
آموزش توالت، یعنی کودک روش صحیح استفاده از توالت، را بیاموزد و نیاز به دستشویی رفتن را احساس کند. همچنین طرز صحیح دستشویی کردن، شستن و پاک کردن خود و شستن دست ها را بیاموزد. به طور معمول آموزش آداب توالت رفتن از حدود 1/5 سالگی شروع می شود و تا 3 سالگی ادامه دارد.

البته بخش عمده و اصلی این آموزش حدود ۶ هفته طول می کشد. بهتر است این آموزش به تدریج از حدود 1/5 تا 2 سالگی شروع و ادامه داده شود.
به طور معمول برای شروع آموزش، کودک را هر چند ساعت یکبار در فواصل مشخص (حتی اگر پوشکش خشک است) به دستشویی ببرید. اگر کودک می تواند روی لگن بنشیند، می توانید از آن برای دفع مدفوع استفاده کنید. حتی می توانید با آنکه لباس بر تن کودک است در فواصلی از روز او را روی لگن بنشانید و اجازه دهید در این مدت با یک اسباب بازی بازی کند تا به این وسیله احساس راحتی از روی لگن نشستن داشته باشد.
در درازمدت به تدریج می توانید لباس های کودک را کمتر کنید طوری که کودک بتواند بدون پوشک و شلوار روی لگن بنشیند و یاد بگیرد این کار را باید در لگن یا دستشویی انجام دهد. در سنین کوچک تر بهتر است از لگن استفاده کنید زیرا کودک احساس راحت تری دارد.
چرا برخی کودکان سریع تر می آموزند؟

یکی از عوامل موثر در یادگیری این آموزش، توانایی کودک در هماهنگی عضلات است. برخی کودکان سریع تر به کنترل عضلانی و توانایی نگاه داشتن و دفع ادرار و مدفوع دست می یابند و برخی دیگر ممکن است دیرتر به این توانایی دست پیدا کنند.

معمولا برخی کودکان تا حدود ۵ ۴ سالگی به دلیل نرسیدن به این کنترل عضلانی ادرار و مدفوع، همچنان در این زمینه به کمک و مراقبت نیاز دارند. نکته مهم دیگر در مورد آموزش توالت رفتن به کودک این است که والدین یا مراقبان نباید با اجبار، عجله و تنش و اضطراب بخواهند به کودک آموزش توالت رفتن را بیاموزند. این کار باید با آرامش و به آهستگی اتفاق بیفتد.

به تدریج پس از شروع آموزش و با بالاتر رفتن سن کودک می توانید مثلا ۳۰ دقیقه در روز به کودک اجازه دهید بدون پوشک باشد. اگر در این مدت دفع ادرار یا مدفوع داشت با زبان کودکانه به او توضیح دهید که کجا حق دارد این کار را انجام دهد و کجا نمی تواند.

مثلا لگن را به کودک نشان دهید و او را تشویق کنید دفع ادرار یا مدفوع را روی آن انجام دهد. وقتی روی لگن نشست او را تشویق کنید. در دستشویی اجازه دهید کودک سیفون را بکشد یا تمیزشدن دستشویی را ببیند. در سنین بالاتر به او آموزش دهید چگونه خود را بشوید و دست هایش را تمیز کند.

اجازه دهید کودک متوجه دستشویی رفتن سایر اعضای خانواده بشود

زمانی که افراد بزرگ تر به دستشویی می روند می توانند کودک را متوجه این مساله کنند که برای دفع ادرار باید به دستشویی رفت. به این ترتیب کودک این نکته را درمی یابد که او نیز باید برای انجام این کار به دستشویی برود. در مواقعی که کودک احساس می کند به دفع ادرار نیاز دارد، او را به سمت دستشویی یا لگن راهنمایی کنید. اگر کودک بر اثر بازیگوشی یا اطلاع ندادن به شما پوشکش را کثیف کرد، واکنش خاصی نشان ندهید و با آرامش با این مساله کنار بیایید. بهتر است تعویض لباس و پوشک را در دستشویی انجام دهید.

ترس کودک را بشناسید

تقریبا در ۲ تا ۳ درصد کودکان طی آموزش مشکلاتی بروز می کند. این کودکان هنگام آموزش نگه داشتن مدفوع یا در زمان مدفوع کردن، مخفی می شوند.

کودکانی که از مدفوع کردن امتناع دارند، بیشتر احتمال دارد دچار یبوست شوند و اجابت مزاج دردناک داشته باشند. اما بعضی از کودکان که آموزش توالت رفتن را یاد گرفته اند، گاهی در زمان مدفوع مخفی می شوند که اغلب در زمان ۲۲ ماهگی است.

دلیل این امر ترس یا خجالت کودک از این کار است زیرا احساس می کند مدفوع کردن رفتار خصوصی ای است که باید پنهان از دید دیگران انجام شود که البته این حالت به مرور زمان از بین خواهد رفت.

برخی کودکان برای انجام این کار می ترسند. ترس کودک ممکن است از ناآشنایی با آداب توالت یا ترس از خود توالت باشد. گاهی نیز سخت گیری ها و عصبانیت های والدین باعث ترسناک جلوه کردن توالت رفتن می شود. برای رفع ترس می توان از تصاویر و اسباب بازی های جالب داخل توالت استفاده کرد.

لجبازی پیامد سخت گیری های بیجا

با توجه به اینکه این آموزش در سن ۲ تا ۳ سالگی انجام می شود و از طرفی، این سن، سن لجبازی و مقاومت کودکان است والدین باید مراقب رفتارشان باشند.