توضیحات: آخرین به روز رسانی در 16 بهمن 1400

زایمانی به عنوان زایمان زودرس یا زود هنگام در نظر گرفته می شود که قبل از هفته سی و هفتم بارداری اتفاق بیفتد. بارداری طبیعی در حدود ۴۰ هفته طول می کشد.

ماندن نوزاد در هفته های آخر در رحم، برای افزایش وزن سالم و رشد کامل اندام های حیاتی مختلف از جمله مغز و ریه های نوزادان بسیار اهمیت دارد. به همین دلیل است که نوزادان نارس ممکن است مشکلات پزشکی بیشتری داشته و نیاز به بستری شدن طولانی‌تری در بیمارستان داشته باشند.
همچنین کودکان نارس ممکن است مشکلات سلامتی طولانی مدت داشته باشند، مانند ناتوانی های یادگیری یا ناتوانی های جسمی.

در گذشته، تولد زودرس علت اصلی مرگ نوزادان در ایالات متحده بود. امروزه کیفیت مراقبت از نوزادان و همچنین میزان بقای نوزادان نارس افزایش یافته است.
با این حال، به گفته مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریها، تولد زودرس هنوز هم مهمترین علت مرگ و میر نوزادان در سراسر جهان است.
همچنین، تولد زودرس یکی از دلایل اصلی اختلالات طولانی مدت سیستم عصبی در کودکان است.

دلایل زایمان زودرس:

علت زایمان زودرس اغلب قابل شناسایی نیست. با این حال، عوامل خاص و شناخته شده ای خطر زایمان زودرس در زنان را افزایش می دهند.
در خانم های باردار، احتمال زایمان زودرس با هر یک از مشکلات زیر بیشتر است:
• دیابت
• بیماری قلبی
• بیماری کلیوی
• فشار خون بالا

عوامل مرتبط با دوران بارداری که با زایمان زودرس نیز ارتباط دارند، عبارتند از:

• تغذیه نامناسب قبل و در دوران بارداری
• سیگار کشیدن، استفاده از داروهای غیرقانونی یا نوشیدن زیاد الکل در دوران بارداری
• برخی از عفونت ها، مانند عفونت های دستگاه ادراری و غشای آمنیوتیک
• زایمان زودرس در بارداری قبلی
• رحم غیر طبیعی
• ضعیفی دهانه رحم که سبب باز شدن زودهنگام دهانه رحم می شود

همچنین چنانچه زنان باردار کمتر از ۱۷ سال یا بیشتر از ۳۵ سال سن داشته باشند، شانس زایمان زودرس بیشتر می شود.

مشکلات بالقوه سلامتی در نوزادان نارس:

هر چه نوزاد زودتر به دنیا بیاید، احتمال بروز مشکلات پزشکی بیشتر می شود. یک نوزاد نارس ممکن است بلافاصله پس از تولد علائم زیر را نشان دهد:
• مشکلات تنفسی
• وزن کم
• چربی کم بدن
• ناتوانی در حفظ ثابت دمای بدن
• فعالیت کمتر از حد معمول
• مشکلات حرکتی و هماهنگی
• مشکلات در تغذیه
• رنگ پوستی که به طور غیر طبیعی پریده یا زرد است

به علاوه، نوزادان نارس ممکن است با شرایط تهدید کننده زندگی متولد شوند. این موارد می تواند شامل موارد زیر باشد:

• خونریزی مغزی، یا خونریزی در مغز
• خونریزی ریوی، یا خونریزی در ریه ها
• هیپوگلیسمی یا قند خون پایین
• سپسیس نوزادی، عفونت باکتریایی خون
• ذات الریه، عفونت و التهاب ریه ها
• مجرای شریانی باز، سوراخی باز در رگ اصلی قلب
• کم خونی، کمبود گلبول های قرمز برای انتقال اکسیژن در سراسر بدن
• سندرم دیسترس تنفسی نوزادان، اختلال تنفسی ناشی از رشد ناکافی ریه ها

برخی از مشکلات عنوان شده را می توان با مراقبت های ویژه و مناسب از نوزاد حل کرد. برخی دیگر می توانند منجر به ناتوانی طولانی مدت یا بیماری شوند.
پزشکان بلافاصله پس از زایمان آزمایش های مختلفی را بر روی نوزادان نارس انجام می دهند. این آزمایشات به کاهش خطر مشکلات کمک می کنند. همچنین پزشکان نوزادان را در طول مدتی که در بیمارستان هستند، تحت نظر دارند.

آزمایشات متداول عبارتند از:
• اشعه ایکس قفسه سینه برای ارزیابی رشد قلب و ریه
• آزمایش خون برای ارزیابی سطح گلوکز، کلسیم و بیلی روبین
• آنالیز گازهای خون برای تعیین سطح اکسیژن خون

درمان و مراقبت از نوزادان نارس:

اغلب پزشکان سعی می کنند با دادن داروهای خاصی به مادر که می توانند زایمان را به تاخیر بیندازند، از زایمان زودرس جلوگیری کنند.
اگر نتوان زایمان زودرس را متوقف کرد یا نیاز به زایمان زودرس باشد، پزشکان برای زایمان پرخطر آماده می شوند. ممکن است مادر نیاز به مراجعه به بیمارستانی داشته باشد که دارای بخش مراقبت های ویژه نوزادان (NICU) باشد. در این صورت تضمین می شود که نوزاد پس از تولد مراقبت های فوری را دریافت خواهد کرد.
در چند روز و هفته اول زندگی نوزاد نارس، مراقبت های بیمارستانی بر حمایت از رشد اندام های حیاتی متمرکز است.
نوزاد ممکن است در انکوباتور با دمای کنترل شده نگهداری شود.
تجهیزات مانیتورینگ، ضربان قلب، تنفس و سطح اکسیژن خون نوزاد را ردیابی می کنند. ممکن است هفته ها یا ماه ها طول بکشد تا نوزاد بتواند بدون حمایت پزشکی زندگی کند.
بسیاری از نوزادان نارس نمی توانند با دهان تغذیه شوند، زیرا نمیتوانند عمل مکیدن و فرودادن را هماهنگ کنند.
این نوزادان مواد مغذی حیاتی را یا به صورت داخل وریدی یا با استفاده از لوله ای که از طریق بینی یا دهان وارد معده شان می شود، دریافت می کنند. هنگامی که کودک به اندازه کافی قوی شد که بتواند بمکد و قورت دهد، شیر دادن با شیر مادر یا توسط شیشه امکان پذیر می شود.
اگر ریه های نوزاد نارس به طور کامل رشد نکرده باشد، ممکن است اکسیژن دریافت کند.
بسته به اینکه نوزاد چقدر می تواند به تنهایی نفس بکشد، یکی از موارد زیر ممکن است برای رساندن اکسیژن به او استفاده شود:

• ونتیلاتور، دستگاهی که هوا را به داخل و خارج از ریه ها پمپاژ می کند
• فشار مثبت مداوم راه هوایی، درمانی که از فشار خفیف هوا برای باز نگه داشتن راه های هوایی استفاده می کند
• هود اکسیژن، وسیله ای که برای تامین اکسیژن بالای سر نوزاد قرار می گیرد

به طور کلی، یک نوزاد نارس هنگامی می تواند از بیمارستان مرخص شود که بتواند:

• با شیر مادر یا شیشه شیر تغذیه کند
• بدون حمایت نفس بکشد
• دمای بدن و وزن بدن را حفظ کرده باشد

اهداف کاردرمانی در نوزادان نارس:

بعد از ترخیص از بیمارستان نقش والدین اهمیت پیدا می کند.چرا که ممکن است نوزاد نارس مراحل رشدی و حرکتی را دیرتر بدست آورد. والدین باید بر اساس شرایط نوزاد خود درمان های مورد نیاز او را پیگیری نمایند. احتمالا شما والدین گرامی برای کاردرمانی نوزاد نارس خود به دنبال تمرینات کاردرمانی جهت کسب مراحل حرکتی او هستید. علاوه بر تمرینات حرکتی، برخی تحریکات حسی و مداخلات دیگر کاردرمانی وجود دارد که برای کودکان نارس از اهمیت بالایی برخوردار است.

تمرینات کاردرمانی برای کودکان نارس:

بسیاری از کودکان نارس که دچار مشکلات حرکتی میشوند، نیازمند مداخلات کاردرمانی برای کسب مراحل حرکتی می باشد. رشد حرکتی نوزادان نارس هم طبق روال طبیعی رشد همانند دیگر کودکان پیشرفت می کند. رشد حرکتی همه ی نوزادان از کنترل سر شروع شده و به سمت پاها و لگن ادامه می یابد. در نوزادان نارس کسب این مراحل حرکتی با تاخیر همراه است.

معمولا نوزادان نارس بعد از تاخیر در کسب مراحل حرکتی توسط پزشک متخصص به کاردرمانی ارجاع داده می شوند، حضور منظم در جلسات درمانی و صبور بودن موجب پیشرفت مهارت های حرکتی در این کودکان می گردد.

مرکز جامع توانبخشی ایران با بیش از دو دهه سابقه در زمینه کاردرمانی کودکان نارس آمادگی دارد تا پاسخگوی شما در زمینه مشکلات حرکتی کودکان نارس باشد همچنین در صورت تمایل میتوانید ادامه درمان حرکتی را به متخصصین حرفه ای ما بسپارید

02188242410

وضعیت نوزادان نارس چگونه خواهد بود ؟

نوزادان نارس اغلب نیاز به مراقبت ویژه دارند.
به همین دلیل است که آنها معمولا زندگی خود را در NICU آغاز می کنند. NICU محیطی را فراهم می کند که استرس برای نوزاد محدود می شود.
همچنین گرما، تغذیه و محافظت لازم برای رشد و نمو مناسب نوزاد را نیز فراهم می کند.
با توجه به پیشرفت های اخیر در مراقبت از مادران و نوزادان، میزان بقای نوزادان نارس بهبود یافته و بسیار بیشتر شده است.
مطالعه منتشر شده ای توسط JAMA
نشان داد که نرخ بقای نوزادان متولد شده قبل از ۲۸ هفتگی، که نوزاد بسیار نارس در نظر گرفته می شود، از ۷۰ درصد در سال ۱۹۹۳ به ۷۹ درصد در سال ۲۰۱۲ افزایش یافته است.

با این حال، همه نوزادان نارس در معرض خطر عوارض طولانی مدت هستند. مشکلات رشدی و تکاملی، پزشکی و رفتاری می تواند تا دوران کودکی ادامه یابد. حتی ممکن است برخی از این مشکلات باعث ناتوانی دائمی شوند.
مشکلات طولانی مدت متداول مرتبط با زایمان زودرس، به ویژه نارس بودن شدید، عبارتند از:

• مشکلات شنوایی
• از دست دادن بینایی یا نابینایی
• ناتوانی های یادگیری
• ناتوانی های جسمی
• تاخیر های رشدی و تکاملی و هماهنگی ضعیف

والدین نوزادان نارس باید توجه دقیقی به مراحل رشد شناختی و حرکتی کودک خود داشته باشند. این مراحل شامل دستیابی به مهارت های خاصی مانند لبخند زدن، نشستن و راه رفتن است.
نظارت بر رشد گفتار و رفتار کودک نیز اهمیت دارد. برخی از نوزادان نارس ممکن است در طول دوران کودکی خود به گفتار درمانی، کاردرمانی و فیزیوتراپی نیاز داشته باشند.

جلوگیری از تولد نارس نوزادان:

رعایت و انجام مراقبت های به موقع و مناسب در دوران بارداری، احتمال زایمان زودرس را به طور قابل توجهی کاهش می دهد.

سایر اقدامات پیشگیرانه مهم عبارتند از:
برخورداری از یک رژیم غذایی سالم که قبل و در طول دوران بارداری بسیار اهمیت دارد. اطمینان حاصل کنید که غلات کامل، پروتئین های بدون چربی، سبزیجات و میوه ها را زیاد میل کنید.
مصرف مکمل های اسید فولیک و کلسیم نیز بسیار توصیه می شود.
آب زیادی بنوشید. مقدار توصیه شده هشت لیوان در روز است، اما اگر ورزش می کنید ممکن است بیشتر بنوشید.
مصرف روزانه آسپرین از سه ماهه اول بارداری توصیه می شود.
اگر فشار خون بالا یا سابقه زایمان زودرس دارید، ممکن است پزشک مصرف روزانه ۶۰ تا ۸۰ میلی گرم آسپرین را به شما توصیه کند.
سیگار کشیدن را ترک کنید. استفاده از داروهای غیرقانونی، یا استفاده بیش از حد از برخی داروهای تجویزی را کنار بگذارید. این فعالیت‌ها در دوران بارداری ممکن است منجر به افزایش خطر برخی از نقص‌های مادرزادی و همچنین سقط جنین شوند.
اگر نگران زایمان زودرس هستید با پزشک خود صحبت کنید. پزشک شما ممکن است بتواند اقدامات پیشگیرانه دیگری را پیشنهاد کند که می تواند به کاهش خطر زایمان زودرس کمک کند.

ترجمه توسط تیم پژوهشی موسسه ایران