کودکان فلج مغزی با انجام فعالیت های حسی مفید و موثر تشویق می‌ شوند تا از طریق قرار گرفتن در معرض مداوم تحریکات حسی، محیط اطراف خود را بیشتر بپذیرند.
اگرچه مشکلات حسی ارتباط مستقیمی با فلج مغزی ندارند، اما می توانند همزمان با هم نیز رخ دهند. فلج مغزی یک ناتوانی حرکتی است که در اثر آسیب به مغز در حال رشد ایجاد می شود. بسته به شدت آسیب

مغزی، مناطقی از مغز که سیگنال های حسی از بدن را پردازش می کنند نیز ممکن است تحت تأثیر قرار گیرند.
در مطلب زیر، هفت فعالیت حسی موثر و مفید برای کودکان فلج مغزی آورده شده است که این فعالیت ها کمک می کنند تا کودکان فلج مغزی با دنیای اطراف خود کنار آمده و احساس راحتی بیشتری کنند.
اما در ابتدا، به علت بروز مشکلات حسی و علائم آن در کودکان می پردازیم.

مشکلات حسی در کودکان فلج مغزی:

مشکلات حسی نتیجه ناتوانی مغز در پردازش صحیح اطلاعات حسی می باشد. پردازش اطلاعات حسی مشخص می کند که کودک شما چگونه به لمس ها، مناظر، صداها، مزه ها و بوهای خاص واکنش نشان می دهد. همچنین شامل حس آگاهی از بدن (حس عمقی)، تعادل و حرکت کودک شما نیز می شود.
کودکان می توانند بیش از حد یا کمتر از حد معمول به محرک های حسی حساس باشند؛ به عبارتی می توانند بیش حسی یا کم حسی داشته باشند.

علائم شایع مشکلات حسی در کودکان فلج مغزی عبارتند از:
• رفتار های اجتنابی
• مشکل در چفت کردن دهان با سینه مادر در هنگام شیر خوردن
• خشم و عصبانیت های غیر منطقی
• حساسیت به نورهای روشن، بوهای تند، صداهای بلند
• درگیر تنش شدن
• رفتارهای بیش فعالی (مانند دویدن در اطراف، چرخیدن در مسیرهای دورانی، پریدن)

کودکانی که در تشخیص محرک های حسی مشکل داشته و حساسیت کمتر از حد نرمال دارند، اغلب بیش فعال بوده و نیازمند به تحریک های حسی زیادی هستند.

در مقابل، کودکانی که بیش از حد معمول به محرک‌های حسی حساس هستند، عموماً رفتارهای اجتنابی از خود نشان می‌دهند، زیرا احساس آشفتگی و کلافه گی می ‌کنند.

یکی از مشکلات همراه کودکان سی پی مشکلات حسی است در مرکز جامع توانبخشی ایران علاوه بر برنامه های حرکتی ،تکنیک های موثر حسی برای کودکان فلج مغزی اجرا میشود با ما تماس بگیرید

02188242410

نوبت   اینترنتی

فعالیت های حسی برای کودکان فلج مغزی:

فعالیت های حسی برای کودکان فلج مغزی به گونه ای طراحی شده است که تکراری باشند.
هر چه کودک شما بیشتر در معرض محرک های ناآشنا قرار گیرد، کنار آمدن با آنها و همچنین محیط اطرافش برای او راحت تر خواهد بود.
باید در نظر داشت که مشکلات حسی هر کودکی منحصر به فرد و خاص خودش می باشد؛ بنابراین ضروری است که برای هر کودکی برنامه ریزی‌
و رویکرد شخصی و مناسب خودش انجام شود.
به واکنش های کودک خود دقت کرده و در صورت نیاز فعالیت هایی را برای او تنظیم کنید.

در ادامه پیشنهاداتی برای انجام فعالیت های حسی برای کودکان آورده شده است.

• نقاشی کردن:
نقاشی کردن روش موثری برای آشنا کردن کودک با انواع مختلفی از محرک های حسی می باشد.
برای رشد حس لامسه، کودکان می توانند از انگشتان، برس ها و یا اسفنج های مختلف برای نقاشی کردن استفاده کنند. این گونه فعالیت ها به ایجاد و تقویت حس فشار نیز در آنها کمک می کند.

علاوه بر این، سعی کنید نقاشی کردن بر روی انواع سطوح مختلف مانند کاغذ، یونولیت، دیوار و غیره را نیز امتحان کنید. این فعالیت کودک شما را در معرض امتحان کردن بافت های مختلف قرار می دهد.
برای ایمنی و یا سرگرمی بیشتر می توانید در صورتی که کودک انگشتانش را در دهان قرار می دهد، از خامه های رنگی نیز استفاده کنید.

• بازی در حمام:
با اضافه کردن اسباب بازی های مناسب و حباب ها، زمان حمام کردن را به یک تجربه تعاملی برای کودک خود تبدیل کنید.
بازی کردن یکی از مؤثرترین روش ها برای یادگیری کودکان است.
می توانید انواع مختلفی از اسباب‌بازی ها را در این فعالیت استفاده کنید: اسباب ‌بازی‌هایی که در آب فرو می‌روند و یا شناور هستند، جنس نرم و یا محکمی دارند. این کار کودک شما را با انواع محرک های حسی در طول بازی آشنا می کند.

• آموزش استفاده از پستانک:
اگر نوزاد شما فلج مغزی دارد و در هنگام شیرخوردن مشکل در چفت کردن دهانش با سینه مادر را دارد، ممکن است در کنترل ماهیچه های اطراف دهان خود مشکل داشته باشد. همچنین این حالت می تواند نشانه ای از حساسیت لمسی نیز باشد.
برای کمک به کودکتان برای آشنایی بیشتر با نگه داشتن شیئی در دهانش، می توانید در طول روز از پستانک استفاده کنید.

• شن بازی
شن بازی یک روش سرگرم کننده برای رشد مهارت های حسی کودکان است.
اجازه دهید کودکتان مدتی در ماسه خشک بازی کند و سپس مقداری آب به ماسه بمالید.
اجازه دهید که کودک احساس کند که چگونه بافت و انعطاف پذیری ماسه با آب تغییر می کند.
ساختن قلعه های شنی، استفاده از بیل ها و سطل ها و کشیدن نقاشی روی ماسه، همگی فعالیت های فوق العاده ای برای تمرین و رشد حس لامسه هستند.

• صندلی گهواره ای (Rocking Chair):
تکان خوردن بر روی صندلی های گهواره ای یا اسب های گهواره ای روشی موثر برای رشد و تقویت سیستم وستیبولار در کودکان است.
سیستم وستیبولار مسئول درک تعادل در هنگام حرکت می باشد.
تاب خوردن و تکان دادن ملایم می تواند به کودک شما کمک کند تا نحوه جابجایی و انتقال وزن خود را یاد بگیرد، وضعیت بدنی خود را تنظیم کند و در هنگام حرکت احساس راحتی بیشتری داشته باشد.

• نواختن طبل:
با جمع آوری اشیاء مختلفی که برای ضربه زدن مناسب هستند، یک مجموعه درام برای کودک خود بسازید.
با اشیاء روزمره ای که در اطراف خانه پیدا می کنید مانند گلدان های فلزی، سطل های پلاستیکی و جعبه های مقوایی می توانید طبل های خوبی بسازید.
از کودک خود بخواهید تا با دستان خود یا "چوب های طبل" ضربه زدن بر روی این سطوح را تمرین کرده و صداهای مختلفی را ایجاد کند.
یادگیری تنظیم میزان فشار نیز ممکن است به کودک شما کمک کند تا متوجه شود چگونه صداهای ملایم تر و یا بلندتر را ایجاد کند.

• مرتب کردن آب نبات ها:
مرتب کردن آب نبات ها یک روش سرگرم کننده برای آموزش مهارت های پردازش بینایی و هماهنگی دست و چشم کودک شما می باشد.
کیسه ای از آب نبات های رنگارنگ مورد علاقه کودکتان را روی میز یا زمین پهن کنید. سپس از کودکتان بخواهید آنها را مرتب کرده و بر اساس رنگ جدا کند.
برای اینکه این فعالیت جالب تر و چالش برانگیزتر شود، نکات زیر را در نظر داشته باشید:
• از تکه های کوچکتر آب نبات استفاده کنید.
• آب نبات ها را دورتر از هم پخش کنید.
• تعداد آب نبات ها را برای مرتب کردن افزایش دهید.

درک فعالیت های حسی برای کودکان فلج مغزی:

کودکانی که مشکلات پردازش حسی دارند ممکن است در هر نقطه ای از انجام فعالیت ها کلافه شده و به هم بریزند، بنابراین همیشه از فعالیت های ساده شروع کنید.
اگر کودک شما به صداها حساس باشد، وسایلی مانند جاروبرقی، مخلوط کن، و دستگاه های یخ ساز ممکن است به راحتی او را وحشت زده و مبهوت کنند.
یکی از مؤثرترین روش ها برای مدیریت و کنترل حساسیت کودک به صدا این است که کودک خود را کنترل کنید.
به عنوان مثال به کودک بگویید:
«بیا اسموتی درست کنیم! می تونی این دکمه را در 10، 9، 8، 7، 6، 5، 4، 3، 2، 1 شماره فشار بدی؟»
کنترل کردن کودک از طریق اجازه فشار دادن دکمه به او کمک می کند تا از نظر ذهنی برای صدا آماده شده و ترس کمتری داشته باشد.
هرچه کودک شما بافت ها، دماها، صداها، رنگ ها، بوها و حرکات جدید بیشتری را تجربه کند، مغز او در پردازش اطلاعات حسی بهتر عمل می کند.

قرار گرفتن مداوم در معرض تحریکات مختلف به مغز کمک می‌کند تا با محرک‌های بیشتری آشنا شود؛ که این حالت در نهایت به کودکان کمک می‌کند تا کمتر مضطرب شده و تحت فشار قرار گیرند.

ترجمه توسط تیم پژوهشی کلینیک گفتاردرمانی ایران

از مقالات زیر هم دیدن فرمایید:

مشکلات حسی در کودکان فلج مغزی

مشکلات پردازش حسی در کودکان و راهکارهای درمانی

مشکلات اضافه بار حسی و درمان آن

20 بازی فوقالعاده حسی برای کودکان اوتیسم

نقش تجربه های حسی در رشد و تکامل کودکان

معجزه کاردرمانی در اختلالات پردازش حسی کودکان

سامانه پیش بینی احتمال راه افتادن کودکان سی پی و تاخیری