فلج مغزی اسپاستیک و انواع آن

فلج مغزی اسپاستیک  به سه شکل شدید، متوسط و خفیف تقسیم بندی می شود. در نوع شدید، تون عضلات به شدت بالاست بطوریکه حتی در حالت استراحت و خواب هم سفتی عضلانی مشهود است. همچنین افزایش تون در عضلات پروگزیمال(ابتدا و بالای اندام) بیشتر از نواحی دیستال(انتها و نوک اندام) است. در نوع متوسط، افزایش تون در حد متوسط بوده و در هنگام استراحت اندام، نزدیک به تون طبیعی است اما با تلاش و تقلا، هیجان، کشش ناگهانی عضله سفت شده، قرار گرفتن در معرض سرما و وجود اضطراب در فرد افزایش یافته و بیشتر نواحی دیستال اندام ها درگیرند. در نوع خفیف فلج مغزی اسپاستیک، تون عضلانی به طور جزئی افزایش یافته و در حالت استراحت اندام ها، تون عضلات کاملاً طبیعی بوده و هنگام تلاش برای حرکت یا سریعتر کردن حرکت، مختصری افزایش می یابد. سفتی عضلانی ممكن است در حالت خفیف فقط حرکات محدودی را مختل نماید

فهرست عناوین: 

انواع فلج مغزی اسپاستیک

دلایل اسپاسم در فلج مغزی

اسپاسم چیست؟

تاثیر اسپاسم بر اندام فوقانی

تاثیر اسپاسم در اندام تحتانی

تاثیر اسپاسم در گفتار

عوارض اسپاسم

روش های ارزیابی اسپاسم


 

.

Abnormal stiffness or position.


به طور کلی ذر فلج مغزی اسپاستیک، عضلات كودك اسپاتیك و سفت می باشند و در مقابل كشش، به شدت مقاومت می كنند. همچنین این عضلات هنگامی كه بكار گرفته می شوند بیش از اندازه فعال می شوند و حركات زمختی را ایجاد می كنند.
در حالت طبیعی، عضلات به صورت جفت كار می كنند به این صورت که وقتی یك گروه عضلانی منقبض می شود گروه مخالف شل می شوند تا امكان ایجاد حركت آزادانه را در راستای مورد نظر فراهم سازند. اما در عضلات کودکان فلج مغزی اسپاستیک هر دو گروه عضلانی بطور همزمان منقبض می شوند و حركت را متوقف می سازند، كه به این حالت انقباض همزمان گفته می شود

 

جهت مشاهده مقاله کاردرمانی کوذکان اسپاستیک کلیک کنید.

بنابراین می توان گفت که مشکلات  فلج مغزی اسپاستیک عمدتاً شامل افزایش مقاومت در برابر حرکات غیر فعال(پسیو)، اسپاسم عضلات، کلونوس (اسپاسم لرزشی )، افزایش رفلکس های تاندونی عمقی، عدم ایجاد تغییر تون عضلانی در ارتباط با تغییر پوسچر(مثلاً چرخش از حالت طاقباز  به حالت نشستن ) و کاهش حرکات بدن و تحرک مفاصل می باشد. اگرچه معمولاً مقدار سفتی عضلانی معمولاْ با گذشت زمان تغییر می كند.

درمان توانبخشی دراین حالت توصیه میگردد در صورت لزوم مداخلات پزشکی دیگر از جمله تزریق بوتاکس و عمل جراحی میتواند موثر باشد

موسسه توانبخشی ایران با بیش از دو دهه تجربه در زمینه کاردرمانی و گفتاردرمانی کوذکان فلج مغزی اسپاستیکآماده همراهی و مشاوره شما والدین عزیز در خصوص ارایه راهکارهای موثر میباشد با ما تماس بگیرید 66596218.

فلج مغزی اسپاستیک شایع ترین نوع فلج مغزی است. افراد مبتلا به فلج مغزی اسپاستیک در عضلاتشان احساس سفتی می کنند و حرکات آنها ممکن است خشک و غیر روان باشد.

اسپاسم نوع هیپرتونی یا افزایش میزان تون عضلات است .این موضوع درنتیجه عضلات سفت است که منجر به دشواری حرکت میشود و دارای ویژگیهای زیر است:

  • عضلات  سفت و سخت هستند، زیرا پیام ها به عضلات به صورت ناخواسته از طریق قسمت آسیب دیده مغز ارسال می شوند
  • وقتی عضله تحت تاثیر اسپاسم قرار می گیرد، به صورت ناگهانی اندام حرکت می کند،
  • اسپاسم به عنوان یکی از عواقب آسیب به دسته های عصبی در مغز و نخاع به نام تراشه های کورتیکواسپینال و کورتیکوبولبار است
  • اسپاسم در بیماریهای مختلفی از جمله فلج مغزی،ضربه مغزی، آسیب نخاعی، سکته مغزی وام اس دیده می شود
  • افراد دارای اسپاسم ممکن است در انجام حرکات دچار مشکل شوند و در کنترل عضلات  برای انجام فعالیتهای خاص مانند گرفتن اشیاء و یا صحبت کردن دچار اختلال شوند.

چه چیزی باعث اسپاسم  و سفتی عضلات کودکان فلج مغزی می شود؟

علت فلج مغزی اسپاستیک به دلیل آسیب به قشرمغز قبل، در طول و یا بعد از تولد است.

اسپاسم چیست؟

اسپاستیک ممکن است بر روی هر گروه عضلانی در بدن تأثیر بگذارد اما برخی از الگوهای شایع که در فلج مغزی دیده می شود شامل :

اسپاسم چه اثری بر روی اندام فوقانی و دستهای کودکان فلج مغزی میگذارد؟

اگر اسپاسم بر روی یک یا هر دو دست تاثیر بگذارد، می تواند منجر به:

  • عدم انعطاف پذیری در آرنج (آرنج خم میشود)
  • عدم انعطاف پذیری در مچ دست (مچ دست خم میشود)
  • انعکاس در انگشتان (انگشتان دست خم میشود و دست به حالت مشت میباشد)

اسپاسم در این مناطق می تواند منجر به مشکلاتی در انجام حرکات دست  شود شامل :

  • لباس پوشیدن
  • شستشوی دست
  • خوردن یا نوشیدن
  • نوشتن
  • دستکاری اشیاء

همچنین ممکن است بر توانایی فرد برای استفاده از دستهای خود برای تعادل تاثیر بگذارد که می تواند به ایستادن ویا راه رفتن لطمه بزند.

اسپاسم چه اثری بر روی اندام تحتانی و پاهای کودکان فلج مغزی میگذارد؟

اگر اسپاسم بر روی یک یا هر دو پا تأثیر بگذارد، می تواند منجر به:

  • کاهش دامنه حرکتی در مفصل ران
  •  " قیچی کردن" پاها (که باعث می شود پاها رو هم قیچی شوند)
  • کاهش دامنه حرکتی درمفصل زانو (تغییر مرکز ثقل موقعیت ایستاده در فرد)
  • انحراف طرفی مفصل زانو

اسپاسم در عضلات یک یا هر دو پا ممکن است بر توانایی فرد تاثیر بگذارد

تأثیراسپاسم عضلات در گفتارکودکان چیست ؟

اسپاسم همچنین می تواند در عضلات کوچکتر یا گروه های عضلانی مثل زبان، عضلات صورت یا تارهای صوتی وجود داشته باشد.

اسپاستیسیت در این مناطق می تواند منجر به:

  • کند شدن حرکات دهان که منجر به تلاش زیاد از حد کودک در صحبت کردن و غذا خوردن دارد (خوردن و آشامیدن نیز ممکن است تحت تاثیر قرار گیرد)
  • در اثر اسپاسسم صداهای منتشره گنگ به نظر میرسد

این مسیله می تواند توانایی فرد در ارتباط با استفاده از گفتار را تحت تاثیر قرار دهد و به این معنا است که روش های جایگزین ارتباط (مانند تصاویر، نمادها یا دستگاه های تولید صدا) مورد استفاده قرار می گیرند.

تغییراتی که در طول زمان در کودکان فلج مغری ایجاد میشود:

اگر چه آسیب به مغز که باعث اسپاسم شدن می شود با گذشت زمان تغییر نمی کند، اثرات اسپاسم بر بدن می تواند منجر به تغییر شود.

اثرات اسپاستیک در طول زمان:

  • تغییرات در بافت نرم (ماهیچه ها، تاندون ها و لیگامان ها) که منجر به سفتی عضلانی، آتروفی (تحلیل عضله ) و فیبروز (تغییرات در خواص فیبرهای عضله) میگردد
  • عضلات که تحت تاثیر اسپاسم قرار می گیرند، با رشد استخوان ها مواجه هستند و باعث می شود که در اثر رشد استخوان عضلات کوتاه ترشوند. این باعث می شود که یک مفصل به طور کامل از بی حرکت شود برسد و یک کوتاهی ماندگار( کانتراکچر ) در کودک فلج مغزی اسپاستیک اتفاق بیفتد
  • کانتراکچر عضلات میتواند به دفورمیتی و بد شکلی ساختارهای استخوانی بدن منتهی شود که منجر به ناهنجاری های استخوانی مانند اسکولیوز ستون فقرات و ناحیه لگن می شود.
  • تحرک مداوم در عضلات اسپاستیک می تواند درد در عضلات ایجاد کند.

روشهای ارزیابی اسپاسم در کودکان فلج مغزی چیست؟

ارزیابی دقیق و جامع در ایجاد شدت و تأثیر اسپاسم اهمیت بالایی  دارد.
کاردرمانگر یا پزشک در صورت وجود اسپاسم موارد زیر را بررسی میکنند:

  • کدام عضلات تحت تاثیر اسپاسم قرار دارند؟
  • شدت اسپاسم در هر یک از عضلات آسیب دیده چقدر است ؟
  • یک کودک فلج مغزی اسپاستیک چگونه قادر به کنترل عضلات اسپاستیک خود است ( آیا میتواند عضلات خود را برای اجام مهارتهای روزمره تحت کنترل ارادی خو درآورد)
  • بررسی هرگونه عوارض جانبی اسپاسم (مانند محدودیت ) که بر توانایی فرد برای انجام وظایف کاربردی تأثیر می گذارد.

ارزیابی های اختصاصی کاردرمانگران:

  1.  معاینه بالینی شامل "دست"  در هنگام حرکت آن، اندازه گیری دامنه حرکات مفاصل، و همچنین قدرت آن
  2. ارزیابی عملکردی فرد که شامل مشاهده فعالیت های روزمره در یک محیط طبیعی با یا بدون استفاده از تجهیزات یا سایر وسایل (مانند حمام کردن، پانسمان، نشستن، راه رفتن، پله ها بالا رفتن) میباشد.

به تازگی مقاله جدید و مفصلی در زمینه بیماری فلج مغزی انواع آن راههای تشخیص و متدهای درمانی این بیماری منتشر شده است جهت تمایل به مطالعه اینجا کلیک کنید

واژه های کلیدی : درمان فلج مغزی اسپاستیک _ سفتی عضله در کودکان فلج مغزی