اختلال کمبود توجه و بیش فعالی (ADHD) یکی از شایع ترین اختلالات دوران کودکی می باشد که می تواند تا نوجوانی و بزرگسالی نیز ادامه یابد. علائم آن شامل مشکل در تمرکز، توجه، کنترل رفتار و بیش فعالی می باشد.

درصد کودکان دارای اختلال (ADHD) در حال افزایش است. بر طبق آمار مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC)، در سال ۲۰۰۳، ۷.۸ درصد از کودکان آمریکایی دچار اختلال (ADHD) شده اند. این تعداد تا سال ۲۰۰۷ به ۹.۵ درصد و تا سال ۲۰۱۱ به ۱۱ درصد افزایش یافته است.
مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC)، میانگین سن تشخیص اختلال (ADHD) را ۷ سالگی قرار می دهد. وقتی صحبت از کودکان دارای اختلال (ADHD) شدید می شود، میانگین سن تشخیص این اختلال ۵ سالگی در نظر گرفته می شود.
برای کودکانی که اختلال (ADHD) خفیف دارند، ۸ سالگی سن تشخیص است. این سن درست زمانی است که والدین و معلمان بر روی مهارت ها و طرز نوشتن کودکان تمرکز می کنند.
علائم و نشانه های زیادی برای اختلال (ADHD) وجود دارد. برخی از آنها نسبتاً خفیف هستند، در حالی که برخی دیگر کاملاً واضح و آشکار می باشند. به عنوان مثال، اگر کودک شما مهارت های رفتاری نامناسب، مشکلات تحصیلی و یا مشکلاتی در مهارت های حرکتی دارد، ممکن است نشانه ای از اختلال (ADHD) باشد. دست خط ضعیف و نامناسب نیز با این اختلال مرتبط می باشد.

کلینیک ایران یکی از پیشگامان در زمینه کاردرمانی در زمینه کودکان بیش فعال و مشکلات نوشتاری است به این منظور شما میتوانید از تجربیات متخصصین ما از یکی از راههای زیر بهره مند شوید :

02188242410

نوبت  اینترنتی

اختلال کمبود توجه و بیش فعالی (ADHD) چگونه می تواند دست خط کودک شما را تحت تأثیر قرار دهد؟

براساس مقاله ای که در مجله Learning Disabilities Research and Practice منتشر شده است، بسیاری از مطالعات اختلال (ADHD) را با دست خط ضعیف مرتبط می دانند. این موضوع ممکن است نشان دهنده این واقعیت باشد که کودکان (ADHD) اغلب دارای اختلال در مهارت های حرکتی هستند.
«مهارت های حرکتی» توانایی کودک شما را در انجام حرکات با بدنش توصیف می کند. مهارت های حرکتی درشت حرکات بزرگی مانند راه رفتن و دویدن را در بر می گیرد.
مهارت های حرکتی ظریف، حرکات ظریفی مانند نوشتن را در بر می گیرد.( چگونه به رشد مهارت های ظریف دست کودک کمک کنیم)

محققان در مجله Research in Developmental Disabilities عنوان می کنند که بیش از نیمی از کودکان دارای اختلال (ADHD) در مهارت های حرکتی درشت و ظریف خود مشکل دارند.
چنانچه کودک شما علایمی در زمینه ضعف مهارت‌های حرکتی ظریف  دارد؛ به عنوان مثال حرکات تند و نامنظم داشته و کنترل ضعیفی بر روی دستانش دارد، این گونه مشکلات می‌توانند نوشتن سریع و واضح را برای او دشوار کنند.  در نتیجه، معلمان او ممکن است تکالیفش را شلخته و یا نامرتب بدانند.  همسالان او نیز ممکن است او را قضاوت کنند؛ به خصوص در هنگام انجام پروژه های گروهی که کودک شما نیاز به همکاری با همکلاسانش را دارد. این گونه تجربیات ممکن است منجر به احساس ناامیدی و اعتماد به نفس پایین در کودک شود که می تواند بر عملکرد او در مدرسه و سایر زمینه های زندگی اش تأثیر منفی بگذارد.  به عنوان مثال، کودک ممکن است شروع به اجتناب از انجام تکالیفی کند که نیاز به نوشتن زیادی دارند.
چنانچه کودک شما در دست خط و مهارت های نوشتاری مشکلات زیادی دارد، حتما با یک کاردرمانگر ذهنی مشورت کنید. این گونه مشکلات ممکن است نشانه ای از وجود اختلال (ADHD) و یا اختلال دیگری باشد. 
چنانچه کودک شما قبلاً تشخیص اختلال (ADHD) گرفته باشد، از پزشک کودکتان در مورد روش های آموزشی و درمانی که می توانند به کودکتان کمک کند تا روان تر، راحت تر و واضح تر بنویسد، سوال کنید.

چگونه اختلال کمبود توجه و بیش فعالی (ADHD) تشخیص داده شده و درمان می شود؟

هیچ گونه آزمایش واحدی برای تشخیص اختلال  (ADHD) وجود ندارد.  برای بررسی کودک شما از نظر اختلال (ADHD)، پزشک او با یک معاینه پزشکی کامل شروع می کند. 

اگر کودک شما شش علامت یا بیشتر از علائم مربوط به بی توجهی، بیش فعالی و تکانشگری را نشان دهد، احتمالا پزشک برای کودک بر اساس علایم اختلال (ADHD) را تشخیص می دهد.
این گونه علائم باید در خانه و مدرسه به وضوح در کودک دیده شوند. همچنین این علائم می بایست به مدت شش ماه و یا بیشتر در کودک تدوام داشته باشند. چنانچه برای کودک شما تشخیص اختلال (ADHD)
داده شود، پزشک متخصص یک برنامه درمانی مناسب او را توصیه می کند. 
این برنامه درمانی ممکن است شامل ترکیبی از داروهای مختلف، کاردرمانی، رفتار درمانی، مشاوره و تغییر سبک زندگی کودک باشد. برخی از درمان ها ممکن است به بهبود مهارت های دست خط کودک و همچنین بهبود سایر علائم اختلال (ADHD) نیز کمک کنند.
مطالعه منتشر شده ای در Journal of Attention Disorders نشان می دهد که داروهای محرک ممکن است به بهبود خوانایی و سرعت دست خط در کودکان دارای اختلال (ADHD) کمک کنند.  ولی نویسندگان این تحقیق هشدار می دهند که ممکن است درمان های دارویی به تنهایی برای این کودکان کافی نباشند. کودکانی که در ابتدای مطالعه دست خط ضعیفی داشتند، در پایان مطالعه نیز با مشکل مواجه بودند. به عبارت دیگر، دست خط آنها با درمان دارویی بهتر شد، اما هنوز جای پیشرفت و بهبود برای آنها وجود داشت.
مطالعه دیگری که در مجله CNS & Neurological Disorders منتشر شد، اثرات دارو و آموزش مهارت های حرکتی را بر روی کودکان دارای اختلال (ADHD) بررسی کرد.  کودکانی که در جلسات کاردرمانی در بیش فعالی شرکت کرده و آموزش مهارت های حرکتی را به تنهایی و یا همراه با درمان دارویی دریافت کردند، در مهارت های حرکتی درشت و ظریف خود پیشرفت کرده و بهبود یافتند. در مقابل، کودکانی که به تنهایی دارو دریافت کردند، هیچ بهبودی را نشان ندادند.
بنابراین، شرکت در جلسات کاردرمانی و آموزش مهارت های حرکتی مناسب، همراه درمان دارویی و یا بدون آن، می تواند به کودک شما کمک کند تا مهارت های دست خط خود را بهتر کند.

سایر دلایل دست خط بد در کودکان چیست؟

اختلال کمبود توجه و بیش فعالی (ADHD)، تنها دلیلی نیست که می تواند باعث ایجاد دست خط ضعیف در کودکان شود. اگر کودک شما مهارت های نوشتاری ضعیفی دارد و یا به طور کلی در نوشتن مشکل دارد، ممکن است این حالت نشانه ای از وجود اختلال رشدی و تکاملی دیگری باشد، از جمله:

* دیسپرکسیا و اختلال هماهنگی رشدی (DCD):
اختلال هماهنگی رشدی (DCD)، اختلالی است که باعث ایجاد مشکلات حرکتی در کودک شما می شود. چنانچه کودک شما این اختلال را داشته باشد، ناهماهنگ و کلامزی(دست و پا چلفتی) به نظر می رسد. این کودکان در برنامه ریزی حرکتی دچار مشکل هستند.
احتمالاً این کودکان مهارت های نوشتاری ضعیفی نیز خواهند داشت؛ و این احتمال برای آنها وجود دارد که هم دارای اختلال هماهنگی رشدی (DCD) بوده و هم اختلال (ADHD) داشته باشند.

* اختلال زبان نوشتاری:
اختلال زبان نوشتاری (WLD) یکی دیگر از اختلالاتی است که می تواند باعث ایجاد مهارت های نوشتاری ضعیف شود.  چنانچه کودک شما دارای اختلال زبان نوشتاری (WLD) باشد، از نظر رشد در مهارت های خواندن، دیکته و یا نوشتن از سایر همسالان خود عقب تر می باشد. اما داشتن این اختلال بر هوش کلی کودک تأثیر نمی گذارد.
مطالعه ای که در مجله Pediatrics منتشر شد، ارتباط بین اختلال (ADHD) و (WLD) را نشان داده است. همچنین محققان دریافتند که دختران دارای اختلال (ADHD) نسبت به پسران در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به اختلالات زبان نوشتاری و اختلالات خواندن قرار دارند.

* دیسگرافیا Dysgraphia:

ممکن است کودک شما ناتوانی یادگیری دیگری به نام دیسگرافیا یا اختلال نوشتن نیز داشته باشد. این اختلال بر توانایی کودک در سازماندهی حروف و اعداد تأثیر می گذارد. همچنین این اختلال نگه داشتن کلمات در یک خط مستقیم را نیز برای کودک دشوار می کند.

سایر دلایل ایجاد مشکلات نوشتاری و دست خط در کودکان:

دلایل دیگری که ممکن است سبب شوند که کودک مشکلات نوشتاری و مشکل در دست خط داشته باشد، عبارتند از:

* مشکلات و اختلالات بینایی
* اختلالات پردازش حسی 
* دیسلکسیا
* سایر اختلالات و مشکلات یادگیری
* آسیب های مغزی

پزشک کودک و یا کاردرمان شما می تواند به شما کمک کند تا دلیل مشکلات و چالش های نوشتن او را شناسایی کنید.

سخن آخر:

در نظر داشته باشید حتی با وجود پیشرفت تکنولوژی و افزایش روز افزون اتکای ما به آن، دست خط همچنان یک عامل مهم در آموزش های اولیه باقی می ماند.
داشتن دست خط خوب می تواند به موفقیت کودک شما در مدرسه و زندگی کمک کند؛ زیرا که به طیف وسیعی از مهارت‌ها شامل تفکر سازمان یافته، تمرکز و هماهنگی حرکتی نیاز دارد.  و تمامی این مهارت ها می توانند تحت تأثیر اختلال (ADHD) نیز قرار بگیرند.
چنانچه مشکوک هستید که کودکتان اختلال (ADHD) دارد، با پزشک متخصص قرار ملاقات بگذارید. 
اگر کودکتان با دست خط و مهارت های نوشتاری مشکل دارد، روش های درمانی و آموزشی مناسب که به او کمک می کنند تا مهارت های حرکتی ظریف خود را بهبود بخشد، را در نظر بگیرید.
شرکت در کلاس های کاردرمانی می تواند به تقویت مهارتهای حرکتی ظریف کودک کمک کند.
بهبود دست خط و سایر مهارت های نوشتاری کودک، سبب پیشرفت کلی عملکرد او در مدرسه و همچنین افزایش اعتماد به نفس کودک نیز خواهد شد.

ترجمه توسط تیم پژوهشی کلینیک کاردرمانی ایران