برای افراد مبتلا به روماتیسم مفصلی طلوع هر روز با درد مفاصل، خشکی اندام و التهاب همراه است؟ روماتیسم مفصلی بیماری خود ایمنی مرموزی که سیستم ایمنی بدن به اشتباه به بافت مفصل حمله می‌کند. این اختلال می‌تواند کیفیت زندگی را به طور چشمگیری تحت الشعاع قرار دهد. درد طاقت‌فرسا، تورم و ضعف مفاصل، محدودیت حرکتی و ناتوانی در انجام فعالیت‌های روزمره، تنها بخشی از چالش‌هایی است که بیماران روماتیسم مفصلی با آن دست و پنجه نرم می‌کنند.

اما کاردرمانی در روماتیسم مفصلی همچون نوری در انتهای تونل، نویدبخش بازگشت به استقلال و ارتقاء کیفیت زندگی است. این رویکرد درمانی جامع فراتر از تسکین درد بر توانمندسازی بیمار و مدیریت موثر بیماری در تمامی ابعاد زندگی او تمرکز دارد. در ادامه این مطلب با دنیای کاردرمانی روماتیسم مفصلی آشنا می‌شویم و درمی‌یابیم که چگونه این تخصص توانبخشی می‌تواند یاریگر قدرتمندی در مسیر کنترل بیماری و دستیابی به زندگی پربارتر باشد.

روماتیسم مفصلی چیست؟

روماتیسم مفصلی (rheumatoid arthritis) یا به اختصار RA، یک بیماری خود ایمنی و التهابی است. این به این معناست که سیستم ایمنی بدن شما به اشتباه به سلول‌های سالم بدن حمله می‌کند و باعث التهاب (تورم دردناک) در قسمت‌های آسیب‌دیده بدن می‌شود.

روماتیسم مفصلی عمدتا به مفاصل حمله می‌کند و چندین مفصل را به طور همزمان درگیر می‌کند. این بیماری به طور شایع مفاصل دست، مچ دست و زانو را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در مفصلی که تحت تاثیر روماتیسم مفصلی قرار دارد، پوشش داخلی مفصل ملتهب می‌شود و باعث آسیب به بافت مفصل می‌گردد. این آسیب بافتی می‌تواند منجر به درد مزمن یا درازمدت، بی‌ثباتی و تغییر شکل (deformity) شود. روماتیسم مفصلی همچنین می‌تواند سایر قسمت‌های بدن را تحت تاثیر قرار دهد و مشکلاتی را در ارگان‌هایی مانند ریه، قلب و چشم ایجاد کند.

چالش‌های ناشی از روماتیسم مفصلی برای بیماران

روماتیسم مفصلی همانند ام اس یک اختلال خود ایمنی است که در آن بدن به سلول‌های خودی حمله خواهد کرد. با این تفاوت که در ام اس به سلول‌های عصبی حمله می‌کند و در روماتیسم مفصلی عموما مفاصل هدف این حمله قرار خواهند گرفت. روماتیسم مفصلی می‌تواند مشکلات و اختلالات زیادی در زندگی روزمره افراد ایجاد کند. مهم‌ترین چالش‌های ناشی از روماتیسم مفصلی برای بیماران شامل موارد زیر خواهد بود:

درد مفاصل: روماتیسم مفصلی باعث التهاب پوشش داخلی مفاصل می‌شود که این التهاب می‌تواند منجر به حساسیت، درد و تورم در مفاصل گردد. در نهایت این التهاب می‌تواند سبب ساییدگی استخوان و بدشکلی مفصل شود.

کاهش تحرک: روماتیسم مفصلی می‌تواند انجام فعالیت‌های روزانه مانند راه رفتن، بالا رفتن از پله‌ها، نوشتن و گرفتن اشیاء را با مشکل مواجه کند. در واقع درد مفاصل کاری می‌کند که فرد ترجیح دهد که حرکتی انجام ندهد تا از این درد دوری کند.

تغییر شکل مفاصل: به مرور زمان مفاصل افراد مبتلا به روماتیسم مفصلی شکل اولیه خود را از دست می‌دهند. این تغییر شکل که با نام deformity شناخته می‌شود اجازه نمی‌دهد که فرد به راحتی بتواند اشیا را در دست بگیرد. برای نمونه نمی‌تواند قیچی را در دست بگیرد و از آن استفاده کند. 

خستگی: روماتیسم مفصلی می‌تواند باعث خستگی عمومی، کیفیت پایین خواب و احساس ناتوانی شود. کاهش انرژی و خستگی می‌تواند روی راندمان کاری و شغل فرد بیشترین تاثیر را داشته باشد. 

مشکلات سلامت روان: بیماران مبتلا به روماتیسم مفصلی نسبت به افراد عادی بیشتر در معرض ابتلا به اضطراب، افسردگی و اختلالات شناختی قرار دارند.

از دست دادن استقلال: مشکل در حرکت می‌تواند منجر به کاهش آمادگی جسمانی و از دست دادن استقلال شود. به گونه‌ای که در بلند مدت فرد به کمک دیگران برای انجام کارهای روزانه نیاز پیدا خواهد کرد. برای نمونه درد فرد به حدی زیاد است که در زمان رانندگی ممکن است کنترل ماشین را از دست بدهد و دچار صانحه شود. 

اختلال در عملکرد جنسی: درد و مشکل در حرکت می‌تواند باعث ایجاد مشکل در عملکرد جنسی و روابط صمیمی شود.

همه این موارد روی کیفیت زندگی فرد تاثیر گذاشته و باعث می‌شود که رضایت وی از زندگی کاهش پیدا کند. 

کلینیک کاردرمانی ایران با شناخت و سابقه طولانی در زمینه روماتیسم مفصلی و با تکیه بر دانش و مهارت کادرمانگران خود و به کارگیری جدیدترین متد و تجهیزات درمانی آماده ارائه خدمات به شما همشریان گرامی است. برای دریافت مشاوره رایگان می‌توانید با شماره زیر در تماس باشید. همچنین جهت دریافت آنلاین نوبت می‌توانید دکمه نوبت اینترنتی را لمس فرمایید:

02188242410

نوبت   اینترنتی

منظور از کاردرمانی در روماتیسم مفصلی چیست؟

کاردرمانی یک رشته مبتنی بر شواهد است که به افراد کمک می‌کند تا بتوانند بر مشکلات خود غلبه کرده و کارهای روزانه خود را به صورت مستقل و بدون نیاز به دیگران انجام دهند. از طرفی دیگر کاردرمانی تا حد زیادی رشته‌ای است که به بررسی و درمان علائم اختلالات می‌پردازد. کاردرمانی در روماتیسم مفصلی هم روندی مشابه را دنبال خواهد کرد و به دنبال درمان قطعی این بیماری نیست. بلکه تلاش خواهد کرد از پیشرفت علائم بیماری جلوگیری کرده و شدت آن‌ها را کاهش دهد. بنابراین کاردرمانی روماتیسم مفصلی تمام تلاش خود را به کار خواهد گرفت تا فرد بتواند فعالیت‌های روزمره زندگی خود را انجام داده و استقلال خود را حفظ کند. 

اهداف کاردرمانی روماتیسم مفصلی

هدف نهایی کاردرمانی در هر بیماری برگرداندن فرد به سطح قبلی فعالیت‌ها است، به گونه‌ای که فرد بتواند به صورت مستقل و بدون نیاز به دیگران کارهای خود را انجام دهد. در واقع می‌توان گفت که هدف تمامی رشته‌های پزشکی همین موضوع است اما برای دستیابی به این هدف روش‌های مختلفی را به کار خواهند گرفت. کاردرمانگران با آموزش الگوهای صحیح حرکتی و نحوه استفاده از وسایل کمکی حرکتی، به بیماران کمک می‌کنند تا فعالیت‌های روزمره زندگی همچون لباس پوشیدن، آشپزی و استحمام را با کمترین اتکا به دیگران انجام دهند. این امر در حفظ استقلال و عزت نفس بیماران مبتلا به روماتیسم مفصلی نقشی حیاتی ایفا می‌کند. برای رسیدن به این مرحله کاردرمانی اهداف زیر را دنبال خواهد کرد:

1- کاهش درد و التهاب مفاصل

یکی از مهم‌ترین اهداف کاردرمانی در روماتیسم مفصلی کمک به کاهش درد و التهاب مفاصل فرد است. کاردرمانگران به کمک روش‌های گوناگون گرمایی، سرمایی و تمرینات مختلف تلاش می‌کنند درد و التهاب مفصل‌ها را کاهش دهند. درد و التهاب در مفاصل انجام دادن کارها را برای افراد سخت خواهند کرد. برای نمونه فرد نمی‌تواند دستش را مشت کرده و قاشق را در دستش نگه دارد. Joint mobilization راهکاری است که در این زمینه می‌تواند میزان تحرک مفاصل و عملکرد آن‌ها را بهبود ببخشد. 

2- حفظ و بهبود دامنه حرکتی مفاصل

حفظ و بهبود دامنه حرکتی مفاصل یکی دیگر از اهداف کاردرمانی در روماتیسم مفصلی است که هم راستا با کاهش درد و التهاب است. در واقع در هم تنیدگی این اهداف به حدی زیاد است که گاهی اوقات نمی‌توان این اهداف را از همدیگر تفکیک کرد. خشکی و سفتی مفاصل یکی از عوارض شایع روماتیسم مفصلی است که می‌تواند منجر به محدودیت‌های حرکتی قابل توجه شود. کاردرمانگران با استفاده از تکنیک‌های تخصصی و تمرینات تقویتی و کششی ویژه به افزایش انعطاف پذیری و قدرت عضلات اطراف مفصل کمک می‌کنند. این امر در نهایت منجر به بهبود دامنه حرکتی مفاصل و تسهیل انجام فعالیت‌های روزمره زندگی می‌شود.

3- تقویت عضلات اطراف مفاصل

به مرور زمان و با بدتر شدن علائم بیماری عضلات فرد تحلیل رفته و ضعیف خواهند شد. همین موضوع هم تاثیری منفی روی علائم داشته و آن‌ها را تشدید خواهد کرد. بنابراین تقویت عضلات اطراف مفاصل می‌تواند تا حد زیادی از مشکلات بعدی جلوگیری کند. عضلات قوی‌تر می‌توانند به حمایت از مفاصل و کاهش درد و بهبود عملکرد کمک کنند. در این زمینه هم کاردرمانی از روش‌ها و تکنیک‌های خاص خود استفاده خواهد کرد با این تفاوت که نباید نیروی زیادی به مفاصل وارد شود. تقویت عضلات در نهایت به افراد کمک خواهد کرد که بتوانند فعالیت‌های روزانه خود را به تنهایی انجام دهند. برای نمونه باز کردن درب یک نوشابه به قدرت زیادی نیاز دارد که باید توسط عضلات قوی انجام شود.

4- جلوگیری از دفورمیتی بیشتر

دفورمیتی یا بدشکل شدن مفاصل یکی از عوارض ناخوشایند روماتیسم مفصلی است. این عارضه به مرور زمان بدتر خواهد شد و مدیریت کارها را برای فرد سخت‌تر خواهد کرد. برای نمونه در بدشکل شدن دست ساختار انگشتان به گونه‌ای تغییر خواهد کرد که فرد نمی‌تواند انگشت شست و سبابه را به هم نزدیک کرده و خودکار را بگیرد. این اختلال دامنه حرکتی مفاصل را محدودتر خواهد کرد. بنابراین کاردرمانگران تلاش می‌کنند تا با آموزش الگوهای صحیح حرکتی از بیشتر شدن این اختلال جلوگیری کنند. در برخی موارد کاردرمانگران از وسایل کمکی حرکتی همچون اسپلینت، بریس و عصا برای حمایت از مفاصل و کاهش فشار بر آن‌ها استفاده می‌کنند. این وسایل به حفظ ترازبندی صحیح مفاصل و جلوگیری از دفورمیتی‌ها کمک می‌کنند.

5- مدیریت سطح انرژی

 یکی از مهم‌ترین پیامدهای روماتیسم مفصلی، خستگی مفرط و عدم توانایی انجام دادن وظایف روزانه است. این خستگی می‌تواند به طور چشمگیری کیفیت زندگی بیماران را تحت الشعاع قرار دهد و منجر به محدودیت در فعالیت‌های اجتماعی، شغلی و تفریحی آن‌ها شود. یکی از روش های کلیدی کاردرمانی در این زمینه، آموزش مدیریت فعالیت و استراحت است. کاردرمانگران به بیماران آموزش می‌دهند تا فعالیت‌های خود را در طول روز به طور متعادل و با در نظر گرفتن زمان‌های استراحت برنامه ریزی کنند. این امر به جلوگیری از خستگی مفرط و حفظ سطح انرژی در طول روز کمک می‌کند.

علاوه بر این کاردرمانگران به بیماران مبتلا به روماتیسم مفصلی آموزش می‌دهند تا از تکنیک‌های صرفه جویی در انرژی در حین انجام فعالیت‌های روزمره استفاده کنند. این تکنیک‌ها شامل نحوه بلند کردن و حمل اجسام، نحوه نشستن و ایستادن صحیح و نحوه انجام فعالیت‌های ورزشی با کمترین مصرف انرژی است. استفاده از این تکنیک‌ها به حفظ سطح انرژی و کاهش خستگی در طول روز کمک می‌کند.

تکنیک‌های مورد استفاده کاردرمانی در روماتیسم مفصلی

پس از ارزیابی اولیه و تعیین اهداف درمانی نیاز است که وارد مرحله درمان شویم. در این مرحله کاردرمانگران با توجه به شدت اختلال و شرایط فرد تمرینات مختلفی را برای وی تجویز و اجرا خواهند کرد. در واقع کاردرمانی بین آنچه فرد می‌تواند انجام دهد و آنچه که نمی‌تواند تمایز قائل می‌شود و تلاش خواهد کرد انجام دادن همه کارها را برای افراد ممکن کند. در همین راستا کاردرمانی روماتیسم مفصلی ممکن است از یک یا چند تکنیک زیر برای دستابی به این اهداف کمک بگیرد:

1- تمرین

یکی از مهم‌ترین تکنیک‌های کاردرمانی روماتیسم مفصلی بهره‌گیری از تمرینات است. این تمرینات عموما بر پایه فعالیت‌های روزمره زندگی به فرد ارائه خواهند شد و تلاش می‌کنند که فرد را برای انجام این وظایف آماده کنند. از طرفی دیگر تمرین به تقویت قدرت عضلات کمک کرده و دامنه حرکتی را بهبود می‌بخشد. علاوه بر آن تمرینات به کاهش دفورمیتی کمک می‌کنند. همچنین برخی از تمرینات می‌توانند در زمینه حفظ تعادل و جلوگیری از افتادن در افراد به آن‌ها کمک کنند. برخی از مراکز درمانی امکان استفاده از استخر و آب درمانی را هم برای افراد فراهم خواهند کرد که به نوبه خود می‌تواند فشار ناشی از وزن را بر مفاصل کاهش دهد و به تقویت عضلات کمک کند. 

2- آموزش مدیریت انرژی

متخصصان کاردرمانی بر آموزش بیماران مبتلا به روماتیسم مفصلی برای صرفه جویی در مصرف انرژی و ساده سازی فعالیت‌ها تمرکز می‌کنند. به عنوان مثال ممکن است برنامه‌ای را طراحی کنند که شامل استراحت 10 دقیقه‌ای بعد از هر 50 دقیقه کار باشد تا به حفظ انرژی کمک کند. همچنین مداخلات مربوط به خستگی می‌تواند شامل فعالیت‌های درمانی و تمریناتی باشد که برای کاهش خشکی و بهبود استقامت و قدرت طراحی شده‌اند.

برای طراحی بهتر فعالیت‌ها کاردرمانگر با فرد همراه خواهد شد و به بررسی فعالیت‌های روزانه وی و شناسایی نقاط چالش برانگیز می‌پردازد. برای نمونه، ممکن است خالی کردن ماشین ظرفشویی برای فرد دشوار باشد. بنابراین نیاز است که لباسشویی‌هایی استفاده کنید که درب آن‌ها از بالا باز می‌شود. یا ممکن است به شما توصیه کنند که برای جابجایی ظروف آشپزخانه از سبد چرخ دار استفاده کنید تا لازم نباشد برای جمع کردن ظروف یک مسیر را چندین بار طی کنید. چنین آموزش‌های ساده‌ای کمک می‌کنند که فرد بتواند فعالیت‌های خود را با کمترین میزان انرژی انجام دهند. 

3- استفاده از وسایل کمکی

وسایل کمکی شامل طیف وسیعی از ابزارها و دستگاه‌ها می‌شوند که هر کدام برای اهداف خاصی طراحی شده‌اند. برای مثال ابزارهای کمکی نظیر دستگیره‌های اصلاح‌شده، قاشق‌ها و چنگال‌های ویژه و ابزارهای بازکننده درب‌ قوطی‌ها همگی به بیماران روماتیسم مفصلی کمک می‌کنند تا بدون نیاز به کمک دیگران بتوانند امور روزمره خود را انجام دهند. این وسایل نه تنها به کاهش فشار و درد مفاصل کمک می‌کنند بلکه باعث افزایش اعتماد به نفس و احساس استقلال در بیماران می‌شوند.

علاوه بر این وسایل کمکی بزرگی مانند واکرها، عصاها و صندلی‌های چرخدار نیز جزء مهمی از کاردرمانی در روماتیسم مفصلی محسوب می‌شوند. این وسایل به بیماران کمک می‌کنند تا با خیال راحت‌تر و بدون ترس از افتادن و آسیب دیدن به فعالیت‌های روزمره خود بپردازند. همچنین استفاده از این وسایل باعث کاهش فشار بر روی مفاصل و بهبود وضعیت جسمانی بیمار می‌شود.

استفاده از اسپلینت‌ها هم روش دیگری است که به کاهش علائم افراد کمک می‌کند. طیف این اسپلینت‌ها هم گسترده است و در حالیکه برخی ثابت کننده مفصل هستند، برخی دیگر نقش اصلاح کننده ناهنجاری‌های مفصلی را دارند. 

4- joint mobilization

یکی دیگر از تکنیک‌های بسیاری مهم کاردرمانی در روماتیسم مفصلی ماساژ و joint mobilization است که شامل اعمال فشار ملایم و مداوم به مفصل در جهت خاص برای بهبود دامنه حرکتی، کاهش سفتی و افزایش عملکرد مفصل می‌شود. تکنیک joint mobilization به افراد کمک می‌کند که حرکات روان و بدون دردی داشته باشند. همچنین می‌تواند درد مفاصل را کاهش دهد. این تکنیک بیشتر برای دست و مفاصل کوچک کاربردی است اما در صورت نیاز می‌توان برای مفاصل بزرگ مانند مفصل زانو هم از آن استفاده کرد. اگر چه استفاده از این روش بسیار ساده به نظر می‌رسد و بسیاری از موارد افراد وسوسه می‌شوند که خودشان آن را انجام دهند، اما بدون تجویز و نظارت کاردرمانگر ممکن است آسیب بیشتری به فرد وارد شود. به همین دلیل نیاز است که قبل از انجام دادن  joint mobilization با درمانگر مشورت کنید. 

5- مناسب سازی خانه و محل کار

یکی از وظایف مهم کاردرمانی روماتیسم مفصلی اصلاح محیط خانه و محل کار به منظور تسهیل انجام فعالیت‌های روزمره و کاهش فشار بر مفاصل است. با ایجاد تغییرات جزئی در محیط زندگی و کار می‌توان به طور قابل توجهی از درد و خستگی بیمار کاست و استقلال و کارایی او را در انجام فعالیت‌های مختلف افزایش داد. ایجاد تغییرات کوچک مانند استفاده از صندلی‌های ارگونومیک یا به کارگیری زیرپایی در صورت نیاز می‌تواند به فرد کمک کند که در زمان انجام دادن کارها کمتر خسته شود. برای محیط خانه هم می‌توان به کاهش ارتفاع کابینت‌ها اشاره کرد تا فرد برای قرار دادن وسایل داخل آن‌ها انرژی زیادی صرف نکند. 

کاردرمانی در منزل برای روماتیسم مفصلی

دریافت خدمات درمانی در منزل برای بسیاری از افراد یک نیاز ضروری است. چرا که خارج شدن از خانه برای آن‌ها سخت است. در مورد روماتیسم مفصلی هم می‌توان گفت که کاردرمانی در منزل می‌تواند به ذخیره انرژی کمک کند. علاوه بر آن کاردرمانگران با مشاهده محیط خانه می‌توانند دید بهتری نسبت به شرایط فرد داشته باشند تا بتوانند مناسب سازی محیط خانه را بهتر پیاده سازی کنند. از طرفی دیگر آموزش مدیریت انرژی هم در خانه ساده‌تر است. 

کاردرمانی در منزل برای روماتیسم مفصلی روشی درمانی ارزشمند است که با ارائه خدمات درمانی در محیط امن و راحت منزل به بیماران در مدیریت علائم بیماری، حفظ استقلال و ارتقای کیفیت زندگی یاری می‌رساند. بیماران مبتلا به روماتیسم مفصلی می‌توانند با بهره مندی از خدمات کاردرمانی در منزل، بر چالش‌های ناشی از بیماری غلبه کرده و زندگی پربارتر و مستقل‌تری را در محیطی آشنا و امن تجربه کنند. این رویکرد درمانی با توانمندسازی بیماران و بازگرداندن حس استقلال به آن‌ها نقش بسزایی در ارتقای روحیه و سلامت روانشان ایفا می‌کند.

بهترین کلینیک کاردرمانی روماتیسم مفصلی در تهران

انتخاب کلینیک کاردرمانی مناسب همواره یک چالش بوده است که کلینیک‌های زیادی تلاش کرده‌اند که به آن پاسخ دهند. در زمینه روماتیسم مفصلی هم بسیاری از کلینک‌ها خدمات مناسبی را ارائه می‌دهند که می‌تواند نیاز مراجعان را به صورت کامل پوشش دهد. در همین راستا کلینیک کاردرمانی ایران از همان شروع فعالیت خود از سال 1383 این حوزه را پوشش داده و تلاش کرده است که درمانی باشد برای این عزیزان. 

کلینیک جامع توانبخشی ایران با دارا بودن دو شعبه فعال در مرزداران و بلوار کشاورز به عنوان یکی از بهترین کلینیک‌های کاردرمانی روماتیسم مفصلی در تهران شناخته می شود. این کلینیک با بهره مندی از کاردرمانگران مجرب و متخصص، سابقه درخشان در درمان بیماران مبتلا به روماتیسم مفصلی و استفاده از جدیدترین تجهیزات و تکنیک های کاردرمانی، خدمات درمانی با کیفیتی را به بیماران ارائه می دهد.

برخی از ویژگی های برجسته کلینیک جامع توانبخشی ایران عبارتند از:

• سابقه طولانی در زمینه ارائه خدمات کاردرمانی به بیماران مبتلا به روماتیسم مفصلی؛
• کاردرمانگران مجرب و متخصص با دانش بروز و مهارت‌های بالینی؛
• ارائه برنامه‌های درمانی جامع و متناسب با نیازهای هر بیمار؛
• استفاده از جدیدترین تجهیزات و تکنیک‌های کاردرمانی؛
• محیطی گرم، صمیمی و حمایتی برای بیماران؛
• دسترسی آسان به دو شعبه فعال در مرزداران و بلوار کشاورز.

درصورتی که در مورد کاردرمانی در بیماری‌های روماتیسمی ابهام یا سوالی دارید می‌توانید در فرم زیر آن را با ما در میان بگذارید تا همکاران ما در سریع‌ترین زمان ممکن به آن پاسخ دهند.