صافی كف پا
به طور كلی،به كاهش ارتفاع قوس طولی داخلی پا،صافی كف پا گفته می شود

صافی كف پا یكی از مشكلات شایع در كودكان،نوجوانان و بزرگسالان است. چنانچه صافی كف پا به موقع شناسیای شود و اقدامات لازم در جهت اصلاح و جلوگیری از تشدید آن به عمل آید؛ می توان از عوارض آن جلوگیری نمود. صافی كف پا در دراز مدت اثرات مخربی بر مفاصل پا و زانو و سایر مفاصل به جای می گذارند. علاوه بر آن زمینه آرتروز زودرس را فراهم می كند. صافی كف پا اگر یك طرفه باشد،تغییرات یك طرفه ایجاد می كند و حتی می تواند موجب كوتاهی اندام و افتادگی لگن و اسكولیوز شود.
معمولا صافی كف پا در كودكان بدون علامت است،ولی والدین آنها اغلب از این موضوع شكایت دارند كه رویه كفش كودكان آنها به طرف داخل،بیرون زدگی پیدا می كند و پاشنه كفشها به سرعت در قسمت داخلی ساییده می شود. در بزرگسالان نیز صافی كف پا یا اغلب بدون علامت است فقط در شدیدترین موارد ممكن است. در زمان بلوغ سبب پیچ خوردگی پا شود و درد ایجاد كند.
در كودكان چاق یا نوجوانان مبتلا ممكن است هنگام ایستادن طولانی مدت درد در محور طولی پا و كناره داخلی آن همراه با احساس ضعف و فشار وجود داشته باشد.
به طور كلی علایم و عوارض كف پای صاف شامل موارد زیر است:
1- كاهش قوس طولی پا
2- چرخش پاشنه به خارج
3- برجستگی استخوان ناوی
4- پهن شدن پا
5- قرار گرفتن پنجه پا به بیرون در هنگام راه رفتن
6- قرار گرفتن كناره داخلی پا روی زمین در هنگام ایستادن و راه رفتن
7- ساییدگی كناره داخلی پاشنه كفش
8- درد در ناحیه قوس طولی داخلی
9- خستگی زودرس و كمر درد
10- ایجاد زمینه مناسب برای تغییر شكل زانو و تمایل به ضربدری شدن زانوها
11- فقدان حالت فنری بدون درد پا كه منجر به عدم مهارت در راه رفتن و كشیدن پا به زمین در این حالت می شود.
12- فقدان عمل ضربه گیری در پا كه پا را نسبت به زخمها و آرتروز مستعد می كند.
13- وارد آمدن فشار به عروق و اعصاب پا كه فشار وارده به محل ارتباط اعصاب كف پایی داخلی و خارجی سبب دردهای عصبی در پا می شود.
14- انحراف انگشت(شست كج)
علل صافی كف پا
در بسیاری موارد علت مادرزادی (اكثرا به علت شلی لیگامانی)و یا ارثی است. ولی ممكن است در اثر ضعف یا فلج برخی از عضلات نیز به وجود آید.
در بعضی از كودكان،رباطهای پا شل هستند و این سبب می شود كه انحنای طولی در هنگام ایستادن از بین برود و حالت پای صاف انعطاف پذیر ایجاد شود. این قضیه به خصوص در كودكانی كه مبتلا به سندروم داون هستند و در آنها عضلات و رباطهای بدن بسیار شل هستند،شدت می یابد.
چرخش اندام تحتانی به سمت خارج،به هر علتی كه باشد،موجب فشار بیشتر روی فسمت داخلی پا در موقع راه رفتن و كف پای صاف می شود.
به طور كلی موارد زیر فرد را برای ابتلاء به كف پای صاف مستعد می كند:
1- وراثت
2- مادرزادی
3- بیماریهایی مانند فلج اطفال،اختلالات تغذیه‌ای عضلانی(دیستروفی)،نرمی استخوان و غیره
4- شلی لیگامان:طبیعی بودن قوسهای طولی و عرضی مربوط به ترتیب و شكل استخوانها و مفاصل مربوط به استخوانهای مچ پا و نیز فدرت لیگامانهایی است كه آنها را به یكدیگر متصل می كند.
5- ضعف عضلانی:ضعیف بودن عضلات به داخل چرخاننده پا كه سیستم حمایت ثانویه برای قوس طولی می باشند،منجر به چرخش شدید در پا می شود.
6- كوتاهی:كوتاهی عضلات مختلف در اندام تحتانی باعث بروز چرخش در پا می شود.
7- اختلاف طول اندام تحتانی
8- عدم تحرك به مدت طولانی
9- وزن زیاد
10- ایستادن طولانی مدت در مشاغلی نظیر دندانپزشكی و آرایشگری
11- پوشیدن كفشهای نامناسب به مدت طولانی مانند كفشهای تنگ،پاشنه بلند و پنجه باریك.
12- عادات وضعیتی غلط مانند نشستن به شكلW
13- تغییر شكلهای اندام تحتانی كه سبب می شود پا به صورت جبرانی به خارج بچرخد مثل زانوی پرانتزی،زانوی ضربدری،شست كج،كمانی شدن تیبیا و چرخش قدامی ران.
درمان
1- جراحی:درمان جراحی برای صافی كف پا كه با افزایش دامنه حركتی همراه است تنها زمانی استفاده می شود كه علیرغم استفاده از كفش،ارتز و تغییر در فرم فعالیتهای روزانه بیماران،علائم بهبود پیدا نكرده باشد. بدین ترتیب بیمارانی كه در زیر مفصل تالوناویكولار خود دچار كالوزیته هستند و به علت درد فعالیتهای روزانه خود را محدود نموده‌اند تنها كاندیدهای واقعی برای جراحی محسوب می شوند. البته جراحی روی نسوج نرم،مفاصل و استخوانها در كوتاه مدت راضی كننده تر می باشد.
از انحراف دادن مختصر كفش به طرف خارج هم می توان استفاده كرد. این روش با تعبیه قطعه‌ای گوه‌ای شكل در بین لایه‌های پاشنه كفش (و نه كف آن)صورت می گیرد كه قاعده این قطعه به طرف داخل قرار داده می شود. این اقدام در اصلاح چرخش و كاهش بیرون زدگی رویه كفشها در سمت داخل مفید است.
همینطور كودكانی كه دارای درجات خفیف تا متوسط صافی كف پا هستند باید به صورت برهنه(بدون كفش)بر روی سواحل،شنزار،علف و قالیچه‌های ضخیم در منزل راه بروند.
2- درمان توانبخشی: درمان توانبخشی كه شامل تقویت،كشش و ماساژ عضلات خاص می باشد و برای كودكان مبتلا به كف پای صاف انعطاف پذیر به خصوص زیر 3 سال به درمان خاصی احتیاج نیست.
در كودكان بزرگتر(خصوصا اگر درد داشته باشند)از كفشهای طبی و یا كفی های مخصوص به صورت یك قوس پشتیبان طولی استفاده می شود.قوسهای پشتیبان معمولا از سن 3 تا 8 سالگی پوشیده
می شوند.لازم است بدانیم كه آنها پای صاف را اصلاح نمی كنند و فقط آن را كنترل می كنند. هدف قوسهای پشتیبان این است كه از بدتر شدن مشكل جلوگیری كنند. اگر قوسهای پشتیبان مانع بدتر شدن بیماری شوند،هیچ درد یا ناتوانی را در زمان بلوغ نخواهیم داشت.در این وضعیت پا در تماس با زمین تمام عضلاتش را برای كنترل و حركت طبیعی به كار می برد و در نتیجه حركت طبیعی در مفاصل پا اتفاق می افتد.
توصیه‌های زیر برای افراد مبتلا به كف پای صاف مفید است:
1- كاهش وزن
2- پرهیز از ایستادن‌های طولانی مدت و تغییر وضعیت به هنگام ایستادن
3- پرهیز از پوشیدن كفشهای پاشنه بلند،پنجه باریك و بزرگ،زیرا در اینگونه كفشهای نامناسب عضلات دودی كف پایی امكان فعالیت انقباضی مؤثر را نخواهد داشت. همچنین از پوشیدن كفشهایی كه در آن رعایت قوس نشده باشد یا پاشنه و رویه آنه تغییر شكل داده و چرخش خارجی پاشنه را تشدید كند، باید خودداری كرد.
4- از ضربه زدن و پرشهای مكرر خصوصا بر روی سطح سخت باید خودداری كرد.
5- به نظر می رسد ورزش دوچرخه سواری،به ویژه وقتی كه همراه با فشار خم كننده‌های مچ پا و انگشتان بر روی ركاب باشد مفید است.
6- فعالیتهایی كه دارای پرش است احتمالا به دلیل ضربات،عارضه و ناراحتی‌های ناشی را تشدید خواهد كرد.فعالیتهای استقامتی طولانی مدت نیز موجب بروز كمر دردها و خستگی مفرط در اینگونه افراد خواهد شد.

مرجع:بررسی دفورمیتی های شایع درکودکان(فرهادبیگی)
گردآوری:فرهنگ محمدخانی کارشناس کاردرمانی
این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید