فلج مغزی در نوزادان نارس
- توضیحات
نوزادان نارس بین یک سوم تا نیمی از تشخیص‌های فلج مغزی را تشکیل می دهند. نوزادان نارس با مغزهای رشد نکرده و تکامل نیافته به دنیا می آیند که این مساله آنها را در برابر آسیب هایی که می توانند باعث
ایجاد فلج مغزی شوند آسیب پذیرتر خواهند کرد. امروزه، به لطف پیشرفت های پزشکی و مراقبت های درمانی که امکان شناسایی و مداخله زودهنگام بیماریها را فراهم کرده اند، می توان علائم و مشکلات فلج مغزی را نیز در جهت بهبود کیفیت زندگی کودکان به حداقل رساند.
تولد زودرس به وضعیتی اطلاق می شود که کودک قبل از اتمام دوره حاملگی یا قبل از موعد مقرر پیش بینی شده ، به دنیا بیاید. نوزادانی که زود به دنیا می آیند ، در معرض انواع عوارض و مشکلات سلامتی از جملهناتوانی های طولانی مدت یا دائمی مانند فلج مغزی قرار دارند.همیشه مشخص نیست که دقیقاً چه چیزی باعث به دنیا آمدن نوزاد نارس می شود ، اما عوامل خطرناکی مانند استعمال سیگار ، حاملگی های متعدد و مشکلات بهداشت باروری میتواند عامل افزایش آن باشد.زنانی که باردار هستند باید از خطرات زودرس نوزاد آگاه باشند. زنان باردار همچنین باید با اتکا به پزشکان خود و راهنمایی و توصیه های آنها تمام مراحل ممکن برای زایمان زودرس و تولد کودک فلج مغزی را به حداقل برسانند.در مطلب زیر به توضیح این موضوع می پردازیم که در صورتی که نوزاد نارس شما دچار فلج مغزی شود چه مشکلاتی را می بایست انتظار داشته باشید و چگونه می توانید آنها را به طور موثر مدیریت و درمان کنید.
تولد زودرس چیست؟
تولد نوزادی است که پیش از موعد مقرر اتفاق می افتد. هرچه نوزاد نارس تر باشد ، خطر عوارض بیشتر است.
یک دوره بارداری معمولی برای یک خانم 40 هفته است ، بنابراین هر تولد زودتر از 37 هفته زودرس در نظر گرفته می شود را می توان بیشتر به دسته های خاص تر تقسیم کرد. یک نوزاد نسبتاً زودرس بین 32 تا 36 هفته متولد می شود. یک نوزاد بسیار نارس قبل از 32 هفته متولد می شود و یک نوزاد بسیار زودرس قبل از 28 هفته متولد می شود.
مرکز جامع توانبخشی ایران با نزدیک به دو دهه تجربه در زمینه مراقبت های توانبخشی نظیر کاردرمانی ، گفتاردرمانی و فیزیوتراپی تخصصی فلج مغزی ، با شما همراه است تلفن جهت مشاوره و تعیین وقت از روش های زیر با ما همراه شوید:
علل تولد زودرس
هنوز در بیشتر موارد علت واقعی تولد زودرس مشخص نشده است. با این وجود عوامل خطر زیادی وجود دارد که میتوان به آنها برای افزایش خطر ابتلا به نوزاد زودرس استناد کرد. یک عامل خطر بسیار مهم زمانی است که یک زن قبلاً یک نوزاد نارس داشته باشد. این نشان می دهد که وی در معرض خطر زیادی برای زایمان زودرس در هر نوع حاملگی در آینده است. چند قلوزایی هم میتواند عامل خطر مهمی برای زایمان زودرس باشد ،همچنین برخی مشکلات یا عوارض سلامتی و بهداشتی تا 6 ماه قبل از بارداری نیز میتواند از عوامل خطرزا برای زایمان زودرس محسوب شود..
عوارض یا مشکلات بهداشت باروری می تواند باعث زایمان زودرس به دلیل بروز مشکلات در جفت و مشکلات دهانه رحم یا رحم باشد. هنگامی که یک زن باردار تغذیه کافی دریافت نکرده و یا گزینه های زندگی ناسالمی از قبیل استعمال سیگار ، نوشیدن یا سوء استفاده از مواد مخدر راا داشته است ، احتمال بیشتری دارد که زایمان زودرس داشته باشد. عفونت های ایجاد شده در مادر ، آسیب جسمی یا بروز استرس ، همگی خطر زایمان زودرس را افزایش می دهد
گیت پلیت یک اختراع ایده آل برای راه انداختن کودکان فلج مغزی
هفت نشانه فلج مغزی در نوزادان نارس:
در حدود ۱۰ درصد از نوزادان متولد شده قبل از هفته بیست و هشتم بارداری، دچار فلج مغزی می شوند. بنابراین، شناسایی علائم و نشانه های اولیه فلج مغزی ضروری می باشد. بدانید که هرچه زودتر علائم و نشانه های اولیه فلج مغزی را شناسایی کرده و به دنبال مدیریت و درمان آنها باشید، مشکلات فلج مغزی تأثیر کمتری بر کیفیت زندگی کودکتان خواهد داشت.
در ادامه فهرستی از علائم شایع فلج مغزی در نوزادان نارس آورده شده است:
1-تاخیر در رشد و تکامل: معمولا، تاخیر در رشد و تکامل اولین علامت قابل تشخیص فلج مغزی در کودکان می باشد. فلج مغزی می تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد. در برخی موارد نباید تاخیر حرکتی خفیف را با فلج مغزی اشتباه گرفت و باید فرق فلج مغزی و تاخیر حرکتی را بدانیم.
اغلب موارد خفیف فلج مغزی تا زمانی که کودکان نقاط عطف رشدی و تکاملی خود را به دست نمی آورند، مورد توجه قرار نمی گیرند. معمولاً تا ۶ ماهگی کودک می تواند در هر دو جهت غلت بزند و بدون کمک و تکیه گاه بنشیند. در حدود ۱۲ ماهگی، کودکان می توانند بایستند و معمولا در ۱۵ ماهگی، می توانند به تنهایی راه بروند. به یاد داشته باشید که سن تنظیم شده نوزاد نارس خود را در نظر بگیرید! به عنوان مثال، اگر کودک شما ۱۲ ماهه است و ۸ هفته زودتر به دنیا آمده است، سن تنظیم شده او ۱۰ ماه خواهد بود. همواره در نظر داشته باشید که همه کودکان با سرعت یکسانی رشد و تکامل نمی یابند. گاهی اوقات، رشد و تکامل کودکان در یک زمینه به تعویق می‌افتد، اما ممکن است در زمینه های دیگر مناسب و یا حتی جلوتر از همسالانشان باشد.
2- الگوهای راه رفتن غیر طبیعی: فلج مغزی می تواند نواحی مختلفی از بدن را تحت تاثیر قرار دهد. شایع ترین نوع فلج مغزی دیپلژی اسپاستیک (spastic diplegia) می باشد که در آن فقط اندام های تحتانی(پاها) دارای اختلالات حرکتی هستند. در نتیجه، نوزادان نارس مبتلا به دیپلژی اسپاستیک معمولاً در قسمت های بالایی بدن عملکردهای کاملاً معمولی دارند. بنابراین، اختلالات حرکتی ممکن است تنها زمانی مشخص شوند که کودک شروع به راه رفتن کند.
الگوهای راه رفتن مشخصه در کودکان فلج مغزی عبارتند از:
* راه رفتن روی پنجه یا پنجه روی (Tiptoeing)
* راه رفتن به صورت خمیده (Crouch gait)
* راه رفتن قیچی وار (Scissor gait)
3-خستگی: خستگی یک پیامد بسیار شایع در زایمان زودرس و در فلج مغزی می باشد. کودکان فلج مغزی به دلیل اختلالات حرکتی مجبورند انرژی بیشتری را برای حرکت مصرف کنند و سریع تر نیز خسته خواهند شد. در نتیجه، ممکن است نوزاد نارس شما به زمان بیشتری برای انجام فعالیت های روزمره مانند غذا دادن و لباس پوشیدن نیاز داشته باشد.
4-عدم تعامل با محیط اطراف خود: در حالی که به نظر می رسد کودک شما علاقه ای به کاوش در محیط اطراف خود ندارد، اما معمولاً اینطور نیست. بلکه، داشتن اختلالات حرکتی مختلف، تحرک را برای کودک دشوار کرده و او را از تعامل با محیط اطرافش منصرف می کند
5-ترجیح به استفاده از یک سمت بدن: اختلال سی پی همی پلژی نوعی فلج مغزی است که فقط یک سمت بدن را درگیر می کند. در حالی که همه ما یک سمت غالب در بدنمان داریم، کودکان همی پلژی اسپاستیک ممکن است عادت به استفاده کردن از یک سمت بدنشان را پیدا کرده و از درگیر شدن با سمت دیگر بدنشان کاملا اجتناب کنند. به عنوان مثال، کودک شما ممکن است تمایل داشته باشد به یک جهت خاص خم شود، هنگام راه رفتن یا چهار دست و پا رفتن پای خود را به عقب خم کند و بکشد و یا دست آسیب دیده خود را مشت کند.
مدیریت و درمان همی پلژی اسپاستیک برای ایجاد هماهنگی در دو سمت بدن کودک ضروری می باشد.
6-سفتی و یا شلی(فلاپی) بودن عضلات نوزاد در هنگام نگه داشتن و بغل کردن: بسته به محل آسیب مغزی، نوزادان نارس ممکن است تون عضلانی بسیار بالا یا پایینی را تجربه کنند. هنگامی که کودکی را بغل می کنیم، کودکانی که تون عضلانی پایینی دارند و اصطلاحا هیپوتونی در نوزادان اطلاق میشود ، که عضلات شل یا فلاپی دارند و ممکن است سرشان را پایین بیاورند. در مقابل، کودکانی که تون عضلانی بالایی دارند عضلات سفتی داشته و در مقابل حرکت و تغییر شکل مقاومت می کنند و این حالت می تواند نشاندن آنها را بر روی صندلی ماشین و یا صندلی کودک دشوار کند.
7-تغذیه نامناسب و ضعیف: چنانچه فلج مغزی بر عضلات حرکتی دهان تأثیر بگذارد، کودکان ممکن است برای جویدن و فرو دادن غذای خود دچار مشکل شوند. در نتیجه، بسیاری از کودکان فلج مغزی یا سی پی مشکلات تغذیه‌ای دارند که آنها را در معرض خطر سوءتغذیه و کم‌آبی بدن قرار می‌دهد. به طور کلی، نوزادان نارس کوچکتر از نوزادانی که به طور کامل متولد شده اند هستند. اندازه آنها معمولاً در حدود ۲ تا ۳ سالگی به اندازه کودکان دیگر می شود؛ اما باید در نظر داشت که تغذیه مناسب نقش بسیار مهمی را در رشد و تکامل آنها دارد.
عوارض زایمان زودرس
زایمان زودرس یک عامل خطرناک بروز فلج مغزی است. روش های زیادی وجود دارد که می تواند باعث فلج مغزی شود ، حتی اگر علت آن برای فرد خاصی مشخص نشود. به احتمال زیاد ، زایمان زودرس باعث نوعی از عارضه مغزی خواهد شد که به نوبه خود منجر به فلج مغزی می شود..
در کوتاه مدت ، نوزادی که زودرس متولد می شود ، ممکن است دچار مشکلات تنفسی ، مشکلات قلبی ، مشکل در کنترل دمای بدن ، مشکلات دستگاه گوارش و عوارض سیستم ایمنی و خون شود. کودک همچنین ممکن است عوارضی داشته باشد که بر مغز اثر بگذارد. این نوزادان نارس در معرض خطر خونریزی در مغز و در موارد شدید تجمع مایعات در مغز هستند. این عوارض مغزی احتمالاً می تواند باعث صدمات پایدار مغز در ارتباط با فلج مغزی شود.
ارتباط فلج مغزی و تولد زودرس
تعدادی از تحقیقات نشان داده اند که متولد شدن زودرس عامل اصلی خطر فلج مغزی است. این خطر به ویژه برای نوزادانی که زودتر از 32 هفته متولد شده اند بسیار زیاد است.
تولد زودرس یک عامل خطر برای فلج مغزی است ، اما به این معنی نیست که همه نوزادان نارس به این بیماری مبتلا میشوند. از طرف دیگر ، این یک عامل خطر جدی شناخته شده است زیرا حدود نیمی از کل کودکانی که به فلج مغزی مبتلا هستند ، زودرس متولد شده اند. وزن کم هنگام تولد نیز یک عامل خطر برای فلج مغزی است و نوزادان نارس احتمالاً وزن کم دارند. یک مطالعه جدید نشان داد که نارس بودن نوزاد و کمبود وزن هنگام تولد و فشار خون بالا در مادر ، خطر ابتلای کودک به فلج مغزی را 20 برابر افزایش می دهد.
واضح است كه زایمان زودرس عامل مهمی برای فلج مغزی است. یک مطالعه نشان داد که حتی وقتی نوزادان فقط کمی زود متولد می شوند ، مثلاً در 37 یا 38 هفته ، باز هم احتمال کمی افزایش فلج مغزی وجود دارد.
ارتباط بین زایمان زودرس و فلج مغزی:(تیتر) زایمانی به عنوان زایمان زودرس در نظر گرفته می شود که نوزاد قبل از هفته سی و هفتم به دنیا بیاید. در ایالات متحده آمریکا، از هر ۱۰ نوزاد متولد شده، ۱ نوزاد به صورت نارس به دنیا می آید. هر چقدر نوزادان نارس زودتر به دنیا بیایند، بیشتر احتمال دارد که عوارض و مشکلات مختلفی را تجربه کنند. نوزادان نارسی که در هنگام تولد وزن کمتری دارند نیز در معرض خطر بالاتری از عوارض و مشکلات مختلف هستند. به احتمال زیاد، در بیش از ۸۰ درصد از نوزادان نارس متولد شده، عوارض و مشکلات مرتبط با رشد مغزی قبل از ۲۵ هفتگی رخ می دهند.
عوامل خطر زیادی برای زایمان زودرس وجود دارد، از جمله:
* فشار خون بالا
* دیابت
* مشکلات ژنتیکی
* عفونت ها
* استرس
* بارداری های چند قلویی
* داشتن مشکلات سلامتی قبل از بارداری
* سابقه زایمان زودرس و یا سقط های متعدد
* مشکلات رحم، دهانه رحم و یا جفت
اغلب مادران نوزادان نارس، خود را به دلیل زایمان زودرس نوزادشان سرزنش می کنند؛ اما باید در نظر داشت که در بسیاری از اوقات نمی توان علت دقیق زایمان زودرس را مشخص کرد. حتی مادرانی که هیچ عامل خطری ندارند نیز می توانند زایمان زودرس داشته باشند و گاهی اوقات، ممکن است این اتفاق بیفتد.
در حالی که فلج مغزی می تواند در نوزادانی که به صورت کامل به دنیا می آیند نیز رخ دهد، ولی تولد زودرس خطر ابتلا به فلج مغزی را در نوزاد افزایش خواهد داد. فلج مغزی در اثر آسیب به مغز در حال رشد و تکامل کودک ایجاد می شود.
آسیب مغزی در نوزادانی که به صورت نارس به دنیا می آیند به دلایل مختلفی رخ می دهد، از جمله:
* خونریزی در مغز: هر چه نوزاد زودتر به دنیا بیاید، خطر خونریزی در مغز بیشتر خواهد شد که به آن خونریزی داخل بطنی (intraventricular hemorrhage) نیز می گویند.
* رشد و تکامل غیر طبیعی و ناقص مغز: هنگامی که نوزادی زود به دنیا می آید، الگوهای معمول رشد و تکامل مغز مختل شده و در نتیجه ممکن است باعث ایجاد آسیب مغزی شود.
* محرومیت و کمبود اکسیژن: از آنجایی که نوزادان نارس ممکن است ریه های تکامل نیافته ای داشته باشند، بیشتر احتمال دارد که سطح اکسیژن پایینی را تجربه کنند؛ که در نتیجه می تواند سبب آسیب به سلول های مغزی نوزاد شود.
در نظر داشته باشید تنها به این دلیل که نوزادی آسیب مغزی دارد به این معنی نیست که دچار فلج مغزی نیز شده است. فلج مغزی تنها در اثر آسیب مغزی به نواحی خاصی از مغز که در حرکت نقش دارند شامل قشر حرکتی (motor cortex)، عقده های قاعده ای (basal ganglia)، مخچه (cerebellum) و تالاموس (thalamus) ایجاد می شود.
چنانچه به تازگی صاحب نوزاد نارس شده اید، مثبت اندیش باشید و سعی کنید تا آگاه شده و یاد بگیرید که چگونه باید از نوزاد خود به بهترین شکل مراقبت کنید.
راه های جلوگیری از زایمان زودرس
بعضی اوقات نمی توان احتمال زایمان زودرس را تعیین کرد. با این وجود ، عوامل خطر شناخته شده ای وجود دارد و در صورت جلوگیری از مراجعه یا رفع این موارد ، می توان خطر ابتلا به زایمان زودرس را بین برد .
زنانی که قبلاً نوزادان نارس داشته اند ، در معرض خطر بیشتری قرار دارند. فاصله حداقل 18 ماه برای بارداری بعدی ، ترک سیگار ، درمان عفونت ها و کنترل سایر شرایط بهداشتی مانند دیابت بسیار مهم است. زنان دارای یک نوزاد نارس در هنگام بارداری باید به دقت مورد بررسی قرار گیرند. حتی روشهای درمانی وجود دارد که می توان از آنها برای جلوگیری از تولد زودرس دیگر استفاده کرد. این موارد شامل مکمل پروژسترون و روشهای بهداشت دهانه رحم در مواردی است که از نظر پزشکی جایز است.
برای زنانی که از عوامل خطر واضحی ندارند و فاکتورهای خطر شناخته شده ای نیز در آنها مشاهده نمیشود ، می توان برای کاهش خطر زایمان زودرس اقدام کرد. این موارد شامل رژیم غذایی سالم ، رعایت اصول بهداشتی در تماسهای جنسی ، معاینات دوره ای پزشکی ، جلوگیری از استرس و جلوگیری از مواردی مانند استعمال سیگار و نوشیدن است..
تولد زودرس و سهل انگاری پزشکی
همه زایمان های زودرس قابل پیشگیری نیستند. همیشه نمی توان دقیقاً تعیین کرد که چه عواملی باعث به دنیا آمدن نوزاد زود هنگام شده است. از طرف دیگر ، پزشكان با هر آنچه در مورد عوامل خطر می دانیم ، این توانایی را دارند كه بیماران خود را از این عوامل خطر پایش كنند و به آنها در انجام اقدامات پیشگیرانه معقول كمك كنند. به عنوان مثال ، اگر یک زن قبلاً یک نوزاد نارس داشته باشد ، پزشک باید از نزدیک او را زیر نظر بگیرد و از پیشرفت و سلامت جنین مطمئن شود..
هنگامی که یک پزشک برای رفع عوامل خطر زایمان زودرس اقدامات معقول و مورد انتظار را انجام نداد ، می تواند عواقب پیش بینی نشده ای اتفاقق بیفتد. اگر کودک شما نارس بود و دچار فلج مغزی اشده است ، ممکن است به ذهن شما خطور کند که که سهل انگاری پزشکی در این مقوله نقش داشته است. اگر فکرمیکنید که پزشکتان تمام موارد لازم را برای محافظت از کودک شما رعایت نکرده است ، با یک مشاور پزشکی در این زمینه مشورت کنید.
مدیریت و درمان فلج مغزی در نوزادان نارس:
یکی از بهترین روش‌ها برای مدیریت و درمان فلج مغزی در نوزادان نارس، انجام معاینات دقیق و منظم کودک توسط پزشک می باشد تا بتوانید اطمینان حاصل کنید که کودک شما با روند مناسب و سالمی در حال رشد و تکامل است. این گونه معاینات منظم می توانند تضمین کنند که کودکان تغذیه مناسبی را دریافت می کنند و نقاط عطف مهم رشدی و تکاملی را بدست آورده اند. معمولا پزشکان در تشخیص فلج مغزی خفیف در دوران نوزادی تردید دارند؛ زیرا اختلالات حرکتی که قبل از ۱ سالگی شناسایی میشوند، اغلب به خودی خود برطرف میشوند.
با این حال، والدین نباید منتظر بمانند تا علائم خود به خود بهبود یابد و یا حتی بدتر شوند. حتی اگر نوزاد شما فلج مغزی نداشته باشد، مداخلات درمانی زودهنگام برای رفع مشکلات و اختلالات حرکتی می تواند به طور قابل توجهی تحرک کودک را بهبود بخشد. چنانچه تردید دارید که آیا کودکتان روند تکاملی سالمی دارد و یا تاخیرهای حرکتی را نشان می دهد، با پزشک کودک و یا یک متخصص کاردرمانی مشورت کنید.
معمولا مداخلات درمانی اولیه برای درمان فلج مغزی شامل موارد زیر می باشد:
* کاردرمانی: برای کشش و تقویت عضلات سفت، بهبود دامنه حرکتی و تقویت الگوهای صحیح راه رفتن برای افزایش مشارکت در بازی و انجام سایر فعالیت های روزانه کاردرمانی در نوزادان نارس مفید و موثر است
* گفتاردرمانی: تخصص گفتاردرمانی در فلج مغزی برای برای بهبود مهارت های حرکتی دهان در جهت رفع مشکلات تغذیه، صحبت کردن و یا برقراری ارتباط
* تغذیه مناسب: برای رفع سوء تغذیه و بهبود رشد طبیعی و سلامت اسکلتی عضلانی رعایت اصول تغذیه مفید در فلج مغزی موثر است
* ارتوپدی فنی: برای کمک به هم ترازی مناسب اسکلتی عضلانی و اصلاح وضعیت اندام ها، کمک به عملکرد عضو و جلوگیری و تصحیح بدشکلی در قسمت های مختلف بدن
* دارو درمانی: برای تسکین موقت تون عضلانی بالا
در نظر داشته باشید که مداخلات درمانی زودهنگام پیشگیرانه می باشند و به رفع علائم و مشکلات فلج مغزی قبل از اینکه به عادت تبدیل شوند و یا قبل از اینکه منجر به ایجاد عوارض و مشکلات بیشتری شوند کمک خواهند کرد. علاوه بر روش های مدیریتی و درمانی عنوان شده، پیروی از یک شیوه زندگی سالم مانند داشتن یک رژیم غذایی مغذی و فعالیت بدنی روزانه می تواند علائم و مشکلات فلج مغزی را به حداقل برساند.
از آن جایی که انجام بازی و فعالیت های مختلف برای رشد مهارت های حرکتی در نوزادان و کودکان فلج مغزی حیاتی می باشد، ایجاد یک منطقه بازی مناسب می تواند به مدیریت و بهبود مشکلات کودکان فلج مغزی نیز کمک کند. سعی کنید حدالامکان اسباب بازی های رنگارنگ، اسباب بازی هایی با بافت های مختلف و یا اسباب بازی هایی که برای تحریک حسی مناسب هستند را در محیط کودک خود قرار دهید (اما مراقب باشید که در انجام این کار زیاده روی نکرده و باعث اضافه بار حسی در کودک سی پی نشوید).
همچنین تلاش کنید تا اسباب‌بازی‌هایی را به کودک نزدیک کرده و او را تشویق کنید تا از مهارت‌های حرکتی ظریف خود برای بازی و کشف هر چه بیشتر آنها استفاده کند.
اطمینان حاصل کنید که اسباب بازی هایی که انتخاب می کنید از نظر رشدی و مهارتی مناسب سن کودکتان و همچنین برای او جذاب نیز باشند. همچنین بازی و فعالیت در فضای باز نیز می تواند تعاملات با محیطی طبیعی و مهارت های حرکتی درشت کودک را از طریق فعالیت هایی مانند بازی با شن در جعبه شنی، آب بازی و شنا، و یا بازی در انبوهی از برگ ها تقویت کند. همواره در نظر داشته باشید که درمان زودهنگام فلج مغزی بسیار موثر می باشد؛ زیرا مغز کودکان انعطاف پذیری بیشتری نسبت به مغز بزرگسالان دارد؛ که در نتیجه سازگاری و جایگزینی الگوهای حرکتی غیرطبیعی را برای آنها آسان تر می کند. هر چه کودک کوچکتر باشد، یادگیری و سازگاری برای مغز او آسان تر خواهد بود.
فلج مغزی در نوزادان نارس: نکات کلیدی:
کودکانی که نارس به دنیا می آیند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به فلج مغزی هستند. بنابراین، والدین می بایست از علائم و نشانه های هشدار دهنده آگاه بوده و در صورت مشاهده کوچکترین علامتی در اسرع وقت به دنبال درمان آن باشند. امیدواریم این مطلب شما را با علائم و نشانه های فلج مغزی در نوزادان نارس و اهمیت مدیریت و درمان زودهنگام آن آگاه کرده باشد.
ترجمه توسط تیم پژوهشی کلینیک فیزیوتراپی کودکان