تعريف مهارت Pincer Grasp  یا گرفتن گازانبری:

مهارت pincer grasp یا برداشتن با نوک انگشتان، هماهنگي بين انگشت اشاره و انگشت شست براي گرفتن اشياء است. هر زمان كه شما يك قلم را برميداريد يا دكمه پيراهن خود را ميبنديد، از مهارت pincer grasp استفاده مي كنيد.


اگر چه اين امر براي بزرگسالان طبيعي و معمولي به نظر مي رسد، براي يك كودك يك نقطه عطف مهم در رشد مهارت حركتي ظريف است.
مهارت pincer grasp نشان دهنده هماهنگي مغز و عضلات است كه براي كمك به كودكان براي دستيابي به استقلال بيشتر ضروري است.

معمولا در يك كودك اين مهارت بين سنين ٩ تا ١٠ ماهگي ايجاد مي شود، اگرچه اين مي تواند براي كودكان مختلف متفاوت باشد. كودكان با سرعت هاي متفاوتي تكامل پيدا مي كنند.
اگر يك كودك با گذشت زمان این مهارت را ايجاد نكند، پزشكان ممكن است آن را به عنوان نشانه تاخير تكاملي در نظر بگيرند.

پزشکان می توانند فعالیتها و روشهای درمانی را توصیه کنند که به کودک کمک می کند تا بتواند استفاده از pincer grasp را بهبود ببخشد.


تكامل( رشد)  Pincer Grasp در کودکان:

مهارت pincer grasp نشان دهنده تكامل بيشتر مهارت هاي حركتي ظريف است. اینها حركاتي هستند که نیاز به کنترل دقیق عضلات کوچک در دست ها دارند و به مهارت های مختلفی، از جمله قدرت و هماهنگی چشم و دست نيز نياز دارند.

مهارت های حرکتی ظريف پایه ای است که بعدا به كودك شما امکان نوشتن و استفاده از ماوس رایانه ( كامپيوتر) را می دهد.

بر اساس تحقیقات بیمارستان کودکان اورنج کانتی، کودک معمولاً در حدود ٩ ماهگی شروع به رشد مهارت pincer grasp می کند. با این وجود، بسته به تكامل منحصر به فرد كودك شما، ممكن است این مهارت را زودتر یا دیرتر مشاهده کنید.

نقاط عطف دیگري که در این زمان رخ مي دهد شامل یادگیری چگونگی كوبيدن دو جسم به يكديگر و دست زدن مي باشد.

مراحل تكامل Pincer Grasp یا گازانبری در کودکان:

تكامل pincer grasp معمولا نتيجه ايجاد چندين نقطه عطف گرفتن اشياء و هماهنگي مي باشد.
برخي از نقاط عطف اوليه تكاملي كه بعدا به كودك اجازه مي دهد تا عمل pincer grasp را انجام دهد، شامل موارد زير است:

    •    گرفتن شيء با كف دست: آوردن انگشتان به سمت كف دست، به كودكان اجازه مي دهد كه انگشتان خود را به دور يك شيء حلقه كنند.

    •    گرفتن شيء با انگشتان دست به جز انگشت شست: كودك با استفاده از انگشتان دست به غير از انگشت شست مانند چنگك، نوك انگشتانش را روي شيء حلقه ميكند و شيء را به سمت خود مي آورد.

    •     مهارت pincer grasp اولیه : كودك با استفاده از قسمت هاي گوشتي انگشت شست و انگشت اشاره، اشياء را برميدارد و ميگيرد؛ اين عمل پيش زمينه pincer grasp است كه معمولا بين سنين ٧ تا ٨ ماهگي كودك، ايجاد مي شود.

مهارت pincer grasp صحيح، هنگامی است که کودک از نوک انگشتان خود برای برداشتن اشیاء استفاده می کند. به این حالت pincer grasp فوق العاده يا ماهرانه نيز گفته مي شود.

هنگامي كه کودکان بتوانند pincer grasp را انجام دهند، می توانند اشیاء کوچکتر و باریک تری را بردارند. اجازه دادن به کودک برای گرفتن اشياء، برقراری ارتباط با دستانش، و مشغول شدن با اشياء، گامی به سوی كسب مهارت pincer grasp است.


چند فعالیت برای تقویت مهارت  Pincer Grasp یا برداشتن گازانبری :

والدین و مراقبان كودك می توانند از طریق انجام اين فعاليت ها رشد مهارت pincer grasp را در  کودک تقویت کنند:

    •    اشياء كوچك با اندازه هاي مختلف را در مقابل كودك خود قرار دهيد و نگاه كنيد او چگونه سعي ميكند چيزهاي مختلف را بردارد.
نمونه ها مي توانند شامل سكه هاي بازي، تيله، يا دكمه باشند. كودكان در اين سن هر چيزي را در دهان خود مي گذارند، بنابرين اين فعاليت را با دقت نظارت كنيد تا مطمئن شويد كودكتان دچار خفگي نمي شود يا تلاش در بلعيدن چيزي  نمي كند.

    •    غذاهاي انگشتي نرم مانند تكه هاي موز يا هويج هاي پخته را در مقابل كودك خود قرار دهيد و اجازه دهيد تا كودك آنها را بردارد و بخورد.

استفاده از قاشق، چنگال، ماژيك، مداد رنگی و هر چیز دیگری که در انگشتان دست نگه داشته شود، می تواند به کودک شما کمک کند تا مهارت pincer grasp را ايجاد كند. خوردن با دست و بازی با توپ و اسباب بازی با اندازه های مختلف نیز می تواند در اين زمينه کمک کند.


عدم علاقه  کودک به برداشتن اجسان با نوک انگشتان نشانه چیست؟

نقاط عطف رشد حرکتی مانند pincer grasp  نشان دهنده تكامل مسيرهاي حرکتی در سیستم عصبی مي باشد.
اگر كودك ٨ تا ١٢ ماهه شما هیچ علاقه ای به برداشتن اشیاء ندارد، با پزشک كودك خود صحبت کنید. گاهی اوقات این امر نشانگر یک بیماری شناخته شده است که می تواند بر رشد حرکتی كودك  اثر بگذارد، مانند اختلال هماهنگي رشدي
(Developmental Coordination Disorder).

پزشک ممکن است مداخلاتي مانند کاردرمانی را توصیه کند.  یک متخصص کاردرمانی می تواند با کودک شما كار کند تا نقاط عطف رشدي او را تقويت کند. همچنين متخصصان كاردرماني می توانند به شما هم  آموزش دهند تا همين تمرينات را براي تقويت مهارت كودك انجام دهيد.

یکی از مهمترین بخش های کاردرمانی در کلینیک های توانبخشی ، کاردرمانی تخصصی دست میباشد ، در صورت تمایل میتوانید با بخش کاردرمانی تخصصی دست مرکز جامع توانبخشی ایران همراه شوید تلفن تماس66596151

نكته:
اگر كودك شما از ١٢ ماه بزرگتر است و هنوز علائم pincer grasp را نشان نداده است، با یک متخصص کاردرمانی صحبت كنيد.
پزشك متخصص اطفال كودكتان ميتواند مهارت هاي حركتي ظريف او را ارزيابي كند و همچنين با توجه به رشد كلي كودك شما، در مورد جدول زماني براي دستيابي به چنين نقاط عطف رشدي با شما صحبت كند.

ترجمه توسط تیم پژوهشی موسسه توانبخشی ایران