در بزرگسالي، ما تمام وقت از خط وسط بدنمان عبور مي كنيم، بدون آنكه به اهميت آن فكر كنيم - هنگامي كه صفحات مجله مورد علاقه خود را ورق مي زنيم، بند يكي از كفشهاي خود را می بندیم، یا هنگامي كه كمريند ايمني را در طرفين بدنمان مي بنديم.

براي نوزادان اين توانايي كاملا به اين شكل و عادت هميشگي نيست
چه زماني می توان انتظار داشت که کودک از خط وسط بدن عبور کند و چگونه می توان به ايجاد و تقويت این نقطه عطف رشدي در كودك كمك كرد؟

عبور از خط وسط چیست؟

تصوير يك آدمك كاغذي را تجسم کنید. آن را از وسط تا کنید تا نیمه چپ در بالای نیمه راست قرار بگیرد. حالا آن را باز کنید. خط خميده ايجاد شده روي كاغذ که از سر تا ميان دو پا در قسمت مرکزی بدن ایجاد کردید، خط وسط بدن است.
عبور از خط وسط بدن زمانی اتفاق می افتد که کودک شما دست یا پايش را از طریق این خط حرکت داده و در طرف مقابل بدنش کاري را انجام دهد.
قبل از اینکه توانايي عبور از خط وسط بدن در كودك ايجاد شود، کودک معمولاً هر بار فقط از یک طرف بدن خود استفاده می کند. به عنوان مثال، كودك تنها از دست چپ خود برای بازی با یک مكعب در سمت چپ خود استفاده می کند.

از چه سني كودكان شروع به عبور از خط وسط بدن می کنند؟

بنابراين، چه زمانی كودكان شروع به تسلط بر عبور از خط وسط بدن می کنند؟ پاسخ اين است: خیلی زود.

زماني که کودک شما در حدود ٤ ماهگي شروع به دستیابی به اشیا با دو دستش مي كند، عبور از خط وسط بدن نيز شروع مي شود. اما اگر كودك کوچك شما هنوز به اين نقطه عطف دست نيافته، نگران نباشید - يك محدوده طبیعی براي انجام آن وجود دارد.
بعضی از كودكان ممکن است در حدود ٢ ماهگی شروع به رسیدن به اين نقطه عطف کنند، در حالی که برخي ديگر ممکن است در حدود ٦ ماهگی به اين نقطه عطف برسند.

رشد و تكامل توانایی برای عبور از خط وسط بدن تا زماني كه کودک شما به سن ٨ يا ٩ سالگي مي رسد، ادامه دارد. در این سن، معمولا كودكان ثبات مركزي کافی دارند و همچنین از هر دو طرف بدن خود استفاده می کنند. اكنون عبور از خط وسط بدن، مي بايست يك مهارت كاملا يكپارچه باشد.

مراحل رشد عبور از خط وسط درسنین مختلف؟

همانطوري كه كودك شما رشد و تكامل مي بايد، به احتمال زیاد خود به خود شروع به عبور از خط وسط بدن می کند. و اگر هوشيار
نباشيد ممکن است مشاهده اين نقطه عطف را از دست بدهید!
در اینجا فعاليت هايي عنوان شده كه مي بايست هوشيارانه آنها را در كودك خود دنبال كنيد:

حدود چهارماهگي:
یک جغجغه یا یک اسباب بازی با رنگ روشن را کمی خارج از مرکز بدن كودك نگه دارید. ممکن است کودک شما از خط وسط بدن عبور کند تا به آن برسد.

حدود نه ماهگي:
چهار دست و پا رفتن، غلت زدن، به صورت نشسته و با باسن حركت كردن، به كودك كمك مي كنند تا دنياي متنوع و گسترده اطرافش را كشف كند. اسباب بازي ها (و همچنین درب بطری ها، سنجاق های مو و وسايل آشپزي که روي ميز آشپزخانه فراموش شده اند) توجه كودك را به خود جلب می کنند. کودک شما ممکن است از طریق خط وسط بدن، خود را بكشد تا به اين وسايل دلخواهش برسد.

حدود ده-دوازده ماهگي:
مستقل غذا خوردن كودك، او را به عبور از خط وسط بدن تشويق مي كند. این مهارت خود به خود اتفاق مي افتد، هنگامی که یک دست كودك در حال نگه داشتن غذاست و او مي بايست با دست آزادش از خط وسط بدن عبور كند.

در صورتیکه علایمی دال بر اختلال در عبور از خط وسط در کودکتان مشاهده کردید ما کارشناسان ما این موضوع را در میان بگذارید . تیم کاردرمانی ذهنی موسسه ایران سالهاست که با کودکان با مشکل غلبه طرفی و ناتوانی در عبور از خط وسط در تعامل است.با ما همراه شوید

تلفن 02188242410

تمرینات عبور از خط وسط بدن: 

همانطور که کودک شما رشد و تكامل يافته و شروع به تعامل با محیط اطرافش می کند، به طور طبیعی از خط وسط بدن عبور می کند.
در اینجا چند روش جالب برای تشویق كودك براي عبور از خط وسط بدن آورده شده است:

فعاليت هايي براي نوزادان:

• براي شروع، كودك خود را به ضربه زدن به چیزی که در خط وسط بدنش قرار گرفته مانند طبل، تشويق كنيد.
• زمان زيادي كودك خود را به روي شكم قرار دهيد، اسباب بازيها را به شكل كمان و پراكنده در مقابل او قرار دهيد و کودک را براي به دستیابی به آنها تشويق كنيد.
• كودك را به پشت بخوابانيد. سپس به او کمک کنید تا از دستان خود برای رسیدن به پای مخالفش استفاده کند.
• برچسب هايي را پشت یكي از دستان كودك بچسبانيد و از او بخواهید با دست دیگرش آنها را جدا کند.
• بازی های ساده ای با كودك انجام دهيد و براي او شعر هايي بخوانيدكه در آنها نياز به عبور از خط وسط بدن باشد.
• كودك خود را تشويق كنيد تا از هر دو دستش استفاده كرده و به توپ بزرگی که شما خارج از مرکز بدنش نگه داشته ايد، برسد.

تحقیقات نشان می دهد که استفاده از هر دو دست برای دستیابی به یک شی، به کودک کمک می کند تا یاد بگیرد چگونه از خط وسط بدن عبور کند.

فعالیت هایی برای کودکان نوپا:

• فعاليت هاي خود مراقبتي مانند شستن بدن در حمام، مسواک زدن و شانه زدن موها همگی شامل عبور از خط وسط بدن مي باشند. و شما در حال تقويت مهارت های اساسی زندگی هستيد!
• آهنگ هاي كودكانه و مورد علاقه كودك را پخش كنيد و مطمئن شوید که كودك با حرکاتي كه انجام مي دهد از خط وسط بدن عبور می کند.
• رسم يك هشت انگليسي بزرگ(8)، مورد علاقه درمانگران است. از کاغذهای بزرگ برای رسم شماره هشت انگليسي استفاده کنید، سپس با استفاده از اتومبیل های كوچك بر روي خطوطي كه به شكل هشت انگليسي كشيده، خود و كودكتان را سرگرم كنيد و مسابقه دهيد. در ساحل نیز می توانید همین فعالیت را در ماسه ها انجام دهید.
• از كودك خود بخواهيد کیسه های كوچك شني یا توپ را به سمت اهدافی پرتاب کند که در مقابل او ولي خارج از مرکز بدنش قرار داده ايد.
• همچين از كودك بخواهيد به توپ لگد بزند. ممكن است در طي اين تمرينات متوجه شويد كه يك ستاره فوتبال در خانه داريد!

از کجا بفهمیم که کودکمان در مهارت عبور از خط وسط مشکل دلرد؟:

از انجايي كه كودكان برای جبران کاری که نمی توانند به راحتی انجام دهند روش ديگري پیدا می کنند، همیشه نمی توان بلافاصله متوجه شد که کودک در عبور از خط وسط بدن مشکل دارد.
در اینجا برخی مواردي عنوان شده كه می توانند وجود تأخیر در اين مهارت را نشان دهند:
[
در كودكان كوچك:

• برخي از نوزادان نميتوانند مهارت های هماهنگی لازم برای چهار دست و پا رفتن را کاملاً کنار هم قرار دهند. بعدها، اين كودكان ممکن است در سایر مهارتهای حرکتی درشت (جسمي) مانند پريدن یا پرش پروانه اي(ستاره اي) مشکل داشته باشند.
البته توجه داشته باشید که برخی از كودكان فقط دیر چهاردست و پا مي روند - یا اینکه کاملاً مرحله چهار دست و پا رفتن را رد می كنند - و این لزوما به معنای وجود مشکل در كودك نیست.
• آيا كودك شما به طور مداوم از دست راست خود برای دستیابی به اشيايي كه در سمت راستش قرار گرفته و از دست چپ خود برای دستیابی به اشيايي كه در سمت چپش قرار گرفته اند، استفاده می کند؟
• برخي از كودكان براي دستیابی به اشیایی که در طرف مقابل بدن قرار دارند، از عبور از خط وسط بدن خودداری می کنند؛ و در عوض تمام تنه خود را می چرخانند تا بدون عبور از خط وسط بدنشان به اشياء برسند.

در كودكان بزرگتر:

• هنگاميكه نتوانيد از خط وسط بدن عبور كنيد، انجام فعاليت هاي خود مراقبتي، بسته به سن ميتواند مشكل باشد. کودکانی که نمی توانند از خط وسط بدن عبور کنند، ممکن است هنگامي كه با فعاليت هايي مانند شانه زدن مو مواجه می شوند، استقلال كمي داشته باشند.
• برخي از كودكان هنگام طراحی یا حتی نوشتن به یک طرف بدنشان خم می شوند تا از عبور از خط وسط بدن جلوگیری کنند. متناوباً، آنها ممکن است فعاليت يا پروژه خود را به سمت دیگری منتقل کنند تا راحت تر به آن برسند.
• اكثر كودكان متوجه می شوند که ضربه زدن به توپ را با پای غالب ترجیح می دهند. اما كودكاني كه نمي توانند از خط وسط بدن عبور كنند، به راحتي پاي خود را عوض مي كنند

آيا ناتوانی در عبور از خط وسط بدن در دوران نوزادی منجر به بروز مسايل ديگري میشود؟

داشتن مشكل در عبور از خط وسط بدن، به خودي خود نشان دهنده یک مشکل خاص پزشکی نیست.
اما به در قالب بررسی موشکافانه نشانه هاي رشد عصبي، ممکن است یکی از چندین ناهنجاری تكاملي باشد که در کودکان با مشكل خاص مشاهده می شود.
داشتن دست برتر - به اين معني كه کودک شما راست دست باشد یا چپ دست يا تمایل به استفاده از یک دست بیش از دست دیگرش را داشته باشد - زود تثبيت مي شود. اما اگر کودک شما در عبور از خط وسط بدن مشکل داشته باشد، توانایی استفاده بهينه و درست از دست غالبش ممکن است تحت تأثیر قرار گیرد.

بدون داشتن يك دست قوي و برتر، ممكن است انجام مهارت هاي ظريف كودك به تاخير بيفتد؛
این بدان معناست که مهارت ضعیف نوشتاری و عملکرد ضعیف در ورزش نيز در كودك نمايان مي شود. اين چالش ها ممكن است بر تصور كودك از خودش تاثير بگذارد.

عبور از خط وسط بدن به معنای استفاده از دو طرف بدن است و این توانايي زمان پردازش بیشتری را نياز دارد. با درگیر کردن کودک در فعالیت هایی که عبور از خط وسط بدنش را تقويت می کند، ممکن است به آموزش و پرورش مغز او نیز کمک کنید.

حرف آخر:

هنگاميكه به چهره معصوم و فرشته مانند كودكتان نگاه مي كنيد، باور كردن اينكه عبور از خط وسط بدن احتمالا اولين خط از خطوطي است كه او مي بايست در سفر به بزرگساليش از آن عبور كند، دشوار است.

اگر مشکوک هستید که كودك شما در عبور از خط وسط بدن مشکل دارد، با پزشک متخصص اطفال صحبت کنید تا متوجه شويد كه آیا کودک کوچک شما به كمك هايي مانند کاردرمانی نياز دارد يا نه.

ترجمه توسط تیم پژوهشی مرکز جامع توانبخشی ایران