کاردرمانی در سکته مغزی + تمرین و عکس
- توضیحات
آسیبهای عروقی مغز یا سکته مغزی شایعترین بیماریهای ناتوان كننده دستگاه اعصاب می باشند و پس از بیماریهای قلبی و سرطانها مهمترین علت مرگ افراد بالاتر از 45 سال را تشكیل می دهند.
کاردرمانی یک گام مهم در مسیر بهبودی بعد از سکته مغزی است در بیمارانی که دچار سکته مغزی شده اند و توانایی هایی نظیر تعادل تمرکز حافظه و حرکت را از دست داده‌اند برای باز توانی این مشکلات باید به یک متخصص کاردرمانی مراجعه کنند ،
هدف کاردرمانی در سکته مغزی کمک به بیماران در بهبود توانایی های حسی و حرکتی است این روند از طریق بازآموزی مجدد سیستم مغزی و کمک به توانایی سیستم عصبی آنها برای کنترل مجدد عضلات است.
کاردرمانی بخش مهمی از روند بهبودی پس از سکته مغزی است. هدف از توانبخشی کمک به بیمار برای یادگیری مجدد مهارت‌هایی است که از پس از سکته مغزی به علت آسیب مغز از دست داده است. توانبخشی به بیمار کمک می کند که استقلال خود را مجددا بدست آورده و کیفیت زندگیش را بهبود بخشد. شدت سکته و عوارضی که ایجاد می کند و توانایی اشخاص برای بهبود بسیار متفاوت است. نتیجه تحقیقات نشان می‌دهد که بیمارانی که برنامه مشخص و منظمی برای توانبخشی دارند بهبودی بیشتر و بهتری نسبت به کسانی دارند که توانبخشی را جدی نمی‌گیرند.
تیم تخصصی کاردرمانی در سکته مغزی وابسته به مرکز جامع توانبخشی ایران ، آماده ارایه هرگونه خدمات مشاوره ای و کلینیکی برای افراد سکته مغزی میباشد با ما تماس بگیرید 66596151
در پایین این مقاله چندین تمرین مهم و موثر کاردرمانی را برای افراد سکته مغزی ارائه می دهیم
روش های کاردرمانی سکته مغزی
روش‌های زیادی برای کاردرمانی پس از سکته وجود دارد. برنامه توانبخشی به قسمتی از بدن یا به نوع توانایی ای که تحت تاثیر قرار گرفته بستگی دارد.برنامه کار درمانی به صورت برنامه ۴۵ دقیقه ای در روز انجام می شود و کاردرمانگر متخصص در سکته مغزی با ارزیابی دقیق مشکلات فرد سکته مغزی و بررسی وضعیت عضلات برنامه دقیقی را جهت توانبخشی روزانه فرد سکته مغزی ارائه می دهد، هر چقدر مراجعه فرد سکته مغزی به کاردرمانی سریع‌تر انجام گردد نتیجه حاصله برای بازگشت بیمار سکته مغزی به شرایط مستقل فراهم تر است. روشهایی که در کاردرمانی برای سکته مغزی استفاده میشود شامل تکنیک های برانستروم ، PNF میباشد
اهمیت کاردرمانی در سکته مغزی
نتایج حاصل از تحقیقات نشان داده که میزان بقای کیفیت زندگی افراد سکته مغزی طی چند سال گذشته شرایط بهتری را کسب کرده است ، سکته مغزی سومین علت مرگ در ایالات متحده آمریکاست اما امروزه این رتبه به رتبه پنجم نزول پیدا کرده این نشان می دهد که نقش پزشکی و کاردرمانی در بهبود شرایط فیزیکی و بدنی بیماران سکته مغزی موثر تر بوده است.
آمارها نشان داده است که فقط ۱۰ درصد از افراد مبتلا به سکته مغزی بهبودی کامل را به دست می‌آورند اما با کاردرمانی این میزان فراتر رفته و تا ۵۰ درصد شرایط بهبودی افراد سکته مغزی تضمین شده است
با کمک کاردرمانی بیماران سکته مغزی می تواند مهارتهای روزمره زندگی مثل لباس پوشیدن ، نوشتن ، رانندگی کردن ، حمام کردن و آشپزی را مجددا کسب کنند و بسیاری از توانایی هایی مثل نقاشی کردن و یا حتی نواختن یک موسیقی را به صورت مستقل به دست بیاورند.
تاثیر و نقش کاردرمانی در سکته مغزی
کمک به بهبود کیفیت زندگی در افراد سکته مغزی اصلی‌ترین نتیجه و فایده کاردرمانی است
کاردرمانگران با رفع محدودیت های حرکتی و بهبود تقویت عضلات ضعیف و همچنین استفاده از ترفند های حرکتی در ساده‌تر کردن انجام حرکات پیچیده به افراد سکته مغزی کمک می کند که بتوانند مهارت های روزمره را به صورت ساده تر انجام دهند.
کاردرمانگر همچنین با تجویز در صورت نیاز وسایل کمکی می تواند شرایط عملکردی فرد سکته مغزی را برای انجام فعالیت ها تسهیل کند.
به طورکلی شواهد محکمی برای نقش موثر تمرینات و ورزش ها و فعالیت های بدنی بعد از سکته مغزی در بهبود شرایط قلبی عروقی ، توانایی راه رفتن و افزایش قدرت اندام فوقانی وجود دارد همچنین تحقیقات جدیدی نشان می دهد که کاردرمانی در سکته مغزی باعث کاهش علائم افسردگی و بهبود عملکرد شناختی و حافظه و نهایتاً بهبود کیفیت زندگی در افراد سکته مغزی می شود
نویسنده و مترجم : فرهنگ محمدخانی کاردرمانگر
بهبود عملکرد مغز در افراد سکته مغزی با کاردرمانی
به دلیل آسیب موقت یا دائمی قسمتی از مغز که مسئول عملکرد برخی از قسمت‌های بدن است سکته مغزی باعث از بین رفتن برخی از عملکردهای فیزیکی و بدنی می شود.
به عنوان مثال آسیب به نیمکره چپ مغز باعث درگیری و فلج شدن نیمه راست بدن میشود اما بر اساس فرضیه پدیده نوروپلاستی امروزه دانشمندان معتقدند که تمرینات و بازآموزی عضلانی می‌تواند بر ترمیم و جبران نواحی آسیب دیده در مغز در افراد سکته مغزی تاثیر مثبتی داشته باشد.
در ادامه تحقیقات نشان داده شده است که فعالیت های کاردرمانی ۲۵ تا ۳۰ درصد خطر سکته مغزی مجدد را در افراد دچار سی وی ای کاهش می دهد
بسیاری از افراد سکته مغزی متوجه این موضوع نیستند که خود سکته مغزی اتفاقی در بدن را ایجاد کرده که باعث ایجاد عوارضی شده است و این موضوع تمام شده است، اما مشکلاتی که ممکن است گریبانگیر افراد سکته مغزی در آینده شود بیشتر به دلیل بی تحرکی آن ها است تا خود سکته مغزی و در اینجاست که کاردرمانی می تواند نقش تعیین کننده ای را در جلوگیری از ایجاد عوارض ثانویه در افراد سکته مغزی داشته باشد.
تمرینات کاردرمانی برای سکته مغزی
الف- تمرینات کاردرمانی تعادلی در سکته مغزی
یکی از مشکلات شایع بیماران سکته مغزی ضعف تعادل در هنگام راه رفتن می باشد ، خوشبختانه کاردرمانی تمرینات موثری را برای بهبود تعادل و رفلکس های تعادلی در افراد سکته مغزی ارائه کرده است در اینجا به ۹ تمرین کاردرمانی برای بهبود وضعیت تعادلی در افراد سکته مغزی اشاره می کنیم:
1- اولین تمرین تعادلی کاردرمانی برای سکته مغزی در حالت ایستاده انجام می شود و بدین شکل است که فرد مبتلا به سکته مغزی باید حرکت بلند شدن روی پنجه و پایین آمدن روی پاشنه را به صورت متناوب انجام دهد
2- دومین حرکت تعادلی کاردرمانی بدین شکل است که فرد مبتلا به سکته مغزی باید به سمت عقب راه برود
3- بالا آوردن پا فرد سکته مغزی در کاردرمانی میباشد بدین شکل که پای مبتلای خود را به صورت متناوب از ناحیه لگن هم کرده و بالا می آورد
4- چهارمین حرکت تمرین تعادلی برای افراد سکته مغزی حرکت پا به سمت داخل مطابق شکل است
ب- تمرینات کاردرمانی دست در سکته مغزی
این تمرینات شامل تمرینات بازو و دست می باشد ، افراد سکته مغزی به دلیل آسیب های یک طرفه ای که در بدنشان ایجاد شده بسیاری از مهارت های دست و بازو از جمله گرفتن رها کردن اشیا و حرکات ریز دست را از دست می دهند لذا در اینجا ما به 6 تمرین کاردرمانی برای کمک به اندام فوقانی و دست در افراد سکته مغزی می پردازیم:
1- این تمرین برای بهبود حرکات مچ دست در افراد سکته مغزی است به این شکل ساعد را روی سطحی مانند میز ثابت کرده و با ایجاد حرکات بالا و پایین توسط دست دیگر به افزایش دامنه حرکتی دست مبتلا کمک کنید
2- این تمرین برای بهبود حرکات شانه است این حرکت در کنار دیوار انجام میشود و در راستای دیوار هر دو شانه را در حالتی که دست ها را در هم قفل کرده اید به جهت بالا و پایین حرکت دهید
3- این تمرین برای بهبود وزن اندازی بر روی دست و همچنین کشش عضلات کوتاه شده و اسپاستیک ناحیه مچ دست است در این حرکت در وضعیتی که در عکس مشاهده می کنید بر روی کف دست تحمل وزن انجام دهید
4- این تمرین هم مثل نمونه تمرین بالایی برای بهبود وضع اندازی و کشش عضلات کوتاه دست در افراد سکته مغزی است این تمرین کاردرمانی بسیار در بهبود حرکات اندام فوقانی موثر است
5- در این تمرین کاردرمانی برای افراد سکته مغزی هم در حالتی که روی یک صندلی چهارپایه نشسته اید و دستان خود را از ناحیه شانه به سمت بالا و پایین حرکت دهید
6- این تمرین با استفاده از وزنه و دمبل انجام میشود و در حالت نشسته حرکت جلو بازو یا حرکت خم شدن ناحیه آرنج و صاف شدن آن را انجام دهید
ج- تمرینات کاردرمانی تنه در سکته مغزی
در این بخش هم ما 9 تمرین را برای عضلات اصلی و تنه در افراد سکته مغزی انتخاب کردیم که همراه با تصویر به صورت ساده برای شما درج شده است
1- در تمرین اول تنه برای افراد سکته مغزی به حالت چهار دست و پا قرار گرفته و یک دست و پای مخالف را به سمت بالا حرکت دهد و سپس این حرکت را در پا و دست دیگر انجام دهد این تمرین می تواند با کمک فرد دیگر انجام شود
2- تمرین دوم کاردرمانی برای بهبود وضعیت تنه افراد فلج مغزی بسیار تاثیر بسزایی در کاهش اسپاسم تنه دارد فرد به حالت طاق باز و زانوی خم در حالتی که کف پای بیمار سکته مغزی روی زمین قرار دارد حرکت طرفی زانوها به چپ و راست را به صورت متناوب انجام می دهد
3- تمرین سوم کاردرمانی تنه برای افراد فلج مغزی بسیار تامین مهمی و جزو تمرین مادر محسوب میشود بدین شکل در حالت طاق باز دراز کشیده و حرکت پل زدن را به صورت متناوب انجام می دهد در این تمرین می تواند در حالت پل زدن به مدت ۳۰ ثانیه هم در این وضعیت بماند
د -تمرینات کاردرمانی پا در سکته مغزی
به دلیل عدم تحرک و راه رفتن معمولاً اندام تحتانی و پا در افراد سکته مغزی بسیار ضعیف می شود و از آنجا که پروژه راه رفتن در این افراد بسیار مهم است ، تمرینات موثر کاردرمانی را برای تقویت عضلات پا و بهبود شرایط اندام تحتانی همراه با عکس و توضیح برای شما عنوان کرده ایم:
1- تمرین اول اندام تحتانی یا پا برای افراد سکته مغزی برای تقویت عضلات چهار سر ران است همانند عکس با تکیه به دیوار حرکت بشین و پاشو آرام را انجام دهید
2- تمرین دوم کاردرمانی نیز برای تقویت عضلات چهار سر ران در افراد سکته مغزی است که در حالت طاق باز بالشتی را زیر زانو قرار داده و زانو را بالا آورده و حالت صاف نگه می‌دارید
3--تمرین سوم تمرین کاردرمانی برای تقویت عضلات بازکننده پا است که در افراد سکته مغزی انجام میشود این تمرین در حالت ایستاده و با تکیه و نگه داشتن دست به دیوار انجام میشود و باز شدن پا از پهلو را انجام می دهید
4- تمرین ۴ میز برای تقویت عضلات اندام تحتانی در افراد سکته مغزی انجام می شود این تمرین با استفاده از کش انجام می شود همانند شکل کش یا تراباند را کف پا قرار داده و سپس با فشار دادن پا عمل تقویت عضلات چهار سر را انجام می دهید
فعالیت‌های فیزیکی در CVA می تواند شامل موارد زیر باشد:
- تمرینات مهارتی (Motor-skill exercises)
این تمرینات می تواند باعث ارتقا قدرت و هماهنگی عضلات شود و هم می تواند شامل تمرینات تقویت عضلات بلع باشد.
- تمرینات حرکتی (Mobility training)
بیمار ممکن است یاد بگیرد که از وسایل کمکی از قبیل عصا، واکر، ویلچر یا بریس های مچ پا برای جابه‌جایی استفاده کند. بریس مچ پا می تواند باعث ثبات مچ پا برای تحمل وزن بدن شود و به یادگیری مجدد راه رفتن کمک کند.
- درمان با استفاده از محدودیت حرکتی (Constraint-induced therapy)
در این روش، هنگامیکه اندام آسیب دیده تمرین داده می شود تا عملکرد آن بهبود پیدا کند از فعالیت اندام سالم جلوگیری می شود.
- درمان دامنه حرکتی (Range-of-motion therapy)
درمان همراه با تمرینات موثر می تواند اسپاستی سیتی را کم کند و باعث بازیابی دامنه حرکتی شود.