عقب زدگی زانو یکی از مشکلات شایع در کودکان به خصوص کودکان دارای مشکلات حرکتی و فلج مغزی می باشد ، این عارضه در اثر عدم تعادل قدرت عضلانی در عضلات ناحیه ران ایجاد می شود همچنین به واسطه برخی از مشکلات مفصلی و استخوانی نیز می تواند به وجود بیاید.

 عقب زدگی زانو معمولاً به حالتی از زانو اطلاق می شود که به دلیل انحنای بیش از حد ، مفصل زانو به سمت عقب قوس برمیدارد و وزن بدن به سمت عقب زانو انتقال می یابد و در این حالت ممکن است درد و التهاب هم ایجاد شود.

شدت این عارضه به میزان آسیبی که به مفصل رسیده و همچنین میزان ضعف عضلات ران بستگی دارد ، معمولاً همراه با این عارضه بی ثباتی مفصل هم دیده می شود که می تواند در روند راه رفتن کودک تاثیر منفی بگذارد .

علائم عقب زدگی زانو در کودکان

شکل ظاهری مفصل :مهمترین علامت عقب زدگی زانو شکل ظاهری زانو می باشد که همان طور که گفته شد مفصل دچار یک انحنا به سمت عقب می شود.

درد:  به دلیل مشکلاتی که در تاندون ها و لیگامان های مفصل زانو ایجاد می شود معمولاً کودک در حین راه رفتن درد خفیف تا شدید ای را احساس میکند

کاهش تحرک :در برخی از موارد عقب زدگی زانو می تواند منجر به کاهش حرکت در مفصل زانو شود ،بسیاری از کودکان فلج مغزی با عارضه عقب زدگی زانو معمولاً توانایی خم کردن کامل مفصل زانو را ندارند

بی ثباتی مفصل: در بسیاری از کودکانی که دچار عقب زدگی زانو هستند یکی از مشکلات عمده آن ها تحمل وزن بر روی این مفصل می باشد و در راه رفتن هم این مشکل خود را نشان می‌دهد

علت عقب زدگی زانو در کودکان

عقب زدگی زانو در کودکان می تواند به دلایل مختلفی که باعث بی ثباتی در تاندون ها و رباط های مفصل زانو و ضعف و یا اسپاسم عضلات مفصل ران شود به وجود آید

 دلایل و بیماریهای عمده ایجاد عقب زدگی زانو در کودکان شامل

•  بیماری های سیستم مغز و اعصاب مانند فلج مغزی و دیستروفی عضلانی 
•  اختلاف طول پاها
• نقص های مادرزادی
•  سستی رباط های زانو
•  تراز نامنظم استخوان ران و استخوان های ساق 

درمان عقب زدگی زانو

جراحی : در مواردی که شدت عقب زدگی زانو بسیار بالا باشد و راه رفتن کودک در این شرایط باعث تشدید علائم عقب زدگی زانو باشد طبق نظر کاردرمانگر و پزشک ممکن است که اقدام جراحی برای رفع این مشکل انجام شود

کاردرمانی: یکی از روشهای اساسی برای درمان عقب زدگی زانو در کودکان خصوصاً کودکانی که دچار مشکلات حرکتی و سی پی هستند کاردرمانی می‌باشد .

درمان و توانبخشی دفورمیتی عقب زدگی زانو از تخصص های اصلی ماست در صورت ابتلای کودکتان با متخصصین کاردرمانی و فیزیوتراپی ما همراه شوید 66596151

در پایین صفحه ما چند تمرین مفید و موثر برای توانبخشی و کاردرمانی و مهار عقب زدگی زانو در کودکان ارائه می دهیم:

1-  تمرینات بشین پاشو: 

در این تمرین از کودک میخواهیم که روی یک چهارپایه کوتاه ، تمرینات  نشستن و برخاستن را در صورت نیاز با کمک انجام دهد ،نکته مدنظر در این تمرین برای تقویت عضلات در جهت بهبود عقب زدگی زانو این است که کودک نشستن را به آرامی انجام دهد و برخاستن را سریع

 این تمرین بسته به شرایط و میزان توانایی کودک به طور متوسط می بایست ۱۵ مرتبه انجام شود

2-   عقب عقب راه رفتن با کوله پشتی

 در این تمرین  از یک کوله پشتی بر حسب وزن و توانایی کودک استفاده می کنیم  در این کوله پشتی از چند کتاب جهت اعمال وزن استفاده می کنیم و در این شرایط از کودک می خواهیم که به صورت عقب عقب راه برود، این تمرین معمولاً حدود پنج دقیقه انجام می شود در کودکانی که به دلیل مشکلات حرکتی و فلج مغزی توانایی راه رفتن ندارند دستان کودک را گرفته و این تمرین را انجام می دهیم

3-  تقویت عضلات پشت ران

 این تمرین برای کودکانی که توانایی راه رفتن ندارند اما دچار عقب زدگی زانو هستند قابل استفاده می باشد بدین شکل که کودک به حالت دمر خوابیده و از او می‌خواهیم که زانوی خود را خم کند بر اساس میزان توانایی کودک می توانید از وزنه های پوشیدنی یک کیلوگرمی نیز استفاده کنید.

4-  تقویت عضلات  چهارسر ران

در این تمرین نیز می توانید کودک را روی یک چهارپایه قرارداده و سپس با استفاده از وزنه های پوشیدنی که روی ساق پا بسته شده است از او بخواهید که مفصل را به حالت صاف در بیاورد

 تعداد این تمرین نیز به طور متوسط ۱۵ مرتبه می باشد 

5- هل دادن یک استپ  با پاشنه پا به سمت عقب

 از کودک بخواهید که با پاشنه هر دو پا شیئی را به سمت عقب هل دهد، این تمرین نیز بسته به توان کودک می تواند سه دقیقه به طول بیانجامد، وزن شی بسته به توان کودک تنظیم میشود. 

6-تمرین پل زدن

 این تمرین برای تقویت عضلات تنه و بهبود عقب زدگی زانو می باشد که اکثر کودکان قادر به انجام آن می باشند ،در صورت عدم توانایی کودک می توانید این تمرین را به صورت کمکی انجام دهید تعداد متوسط انجام این تمرین را ۱۰ مرتبه می باشد.

نویسنده فرهنگ محمدخانی کارشناس کاردرمانی