اختلالات حرکتی در کودکان شامل هر نوع اختلالی که باعث ایجاد مشکل در راه رفتن ، نشستن و سایر مراحل رشدی حرکتی شود اختلال در هماهنگی حرکتی نیز از زیرشاخه های اختلالات حرکتی محسوب میشود که در این مبحث به آن میپردازیم

هماهنگی حرکتی درشت چیست؟

"هماهنگی حرکتی درشت" توانایی انجام حرکات بزرگ با دقت و سلاست است. برای اینکه کودک به هماهنگی حرکتی کافی دست یابد، نیازمند انسجام و توسعه اجزای مهارت­های حرکتی پایه است. برای رشد مهارت­های سطوح بالاتر در کودک ، باید فرآیند حسی اطلاعات که شامل دریافت و پردازش اطلاعات در گیرنده­های مفصل، پوست، چشم، گوش و دهان است، اتوماتیک شود. پس از آن دستیابی به هماهنگی حرکتی درشت به انسجام و هماهنگی مهارتهایی چون برنامه­ریزی حرکتی، ثبات پوسچرال و تعادل، آگاهی فضایی و بدنی، هماهنگی دو طرفه، گذر از خط وسط و غلبه طرفی وابسته است.

یکی از اصلی ترین فیلدهای کاری کاردرمانی در زمینه درمان اختلالات حرکتی در کودکان میباشد جهت آشنایی با نحوه کار با این کودکان و همراهی با ما با موسسه ایران تماس بگیرید تلفن 66596151

چرا "هماهنگی حرکتی درشت" مهم است؟

"هماهنگی حرکتی درشت" کنترل وضعیتی مناسب برای دستیابی به مهارت حرکتی درشت و ریز فراهم می­کند. وجود آن برای رشد حرکات ظریف دست نیز ضروری است. کنترل و هماهنگی حرکات بزرگ قبل از حرکات کوچک رخ می­دهد.

کودکانی که مشکل هماهنگی حرکتی دارند ممکن است برای انجام این کارها دچار مشکل شوند:

• سازماندهی حرکات بدنی، آگاهی از "فضای شخصی"، نشستن روی فرش بدون اینکه دچار آشفتگی شوند یا وول بخورند
• بازی و فعالیت­های مثل پریدن، حلقه زدن و بازی­های دویدنی
• بدون اینکه به اشیا یا همکلاسی ­ها برخورد کنند، در کلاس راه بروند نوبت را رعایت کنند و آرام در صف بایستند
• محکم، آگاه و متمرکز بایستند
• حفظ وضعیت بدنی در هنگام کار یا کار کردن در وضعیت ایستاده مثل نوشتن روی تخته سیاه
• باز کردن در­های سنگین و تکالیفی که به ایستادن طولانی نیاز دارد
• مشارکت در دروس عملی مخصوصا اگر به استفاده هر دو دست نیاز باشد
• جمع کردن و حمل کردن وسایل سنگین

در این بخش هماهنگی حرکتی درشت را همچنان که اشاره شد به چندین مهارت تقسیم می­کنیم و در هر بخش به توصیف هر یک از این مهارت­ها، اهمیت آن و فعالیت­هایی برای بهبود آنها می­پردازیم.

1. برنامه­ریزی حرکتی

2. ثبات پوسچرال و تعادل

3. آگاهی فضایی و بدنی

4. هماهنگی دو طرفه

5. گذر از خط وسط و غلبه طرفی

1. برنامه­ ریزی حرکتی

گام اول در مهارت­های پیچیده و یا مهارت­های توالی دار جدید برنامه ریزی حرکتی است. برنامه ریزی حرکتی بخشی از مفهوم پراکسیا را در برمی­گیرد. پراکسیا یک مهارت منحصر به فرد انسان­هاست که نیازمند تفکر خود آگاه است تا مغز را قادر به درک، سازماندهی و در نهایت تعامل هدفمند با محیط پیرامون خود سازد. پراکسیا شامل:

1) هدف(بدانیم چه چیزی می­خواهیم انجام دهیم)

2) برنامه­ریزی(بدانیم چگونه می­خواهیم انجام دهیم)

3) اجرا(بدانیم چگونه آنرا با موفقیت تکمیل کنیم)

چرا برنامه­ ریزی حرکتی مهم است؟

هر تکلیف هر چقدر ساده باشد نیازمند برنامه­ریزی حرکتی است. کودک نیاز دارد هدف از تکلیف حرکتی را بداند و اینکه از چه اجزایی تشکیل شده است و چگونه با موفقیت آنرا اجرا کند. سازماندهی، برنامه­ریزی و اجرای تکالیف حرکتی تمرین نشده در کودک نیازمند زمان است. برای دستیابی به برنامه ریزی حرکتی خوب به دریافت اطلاعات از همه سیستم­های حسی بدن و همچنین انسجام آگاهی بدنی و درک از حرکت نیاز داریم.

اختلال برنامه­ ریزی حرکتی چه مشکلاتی برای کودک به همراه دارد ؟

کودکان با اختلال برنامه­ریزی حرکتی قادر به انجام کارهای زیر نیستند:

• در اجرای ماهرانه مهارت­های جدید (ممکن است دست­و پا چلفتی به نظر برسند یا نا­منظم به ­نظر برسد)
• در شروع فعالیت( نمی­تواند درک کند چه چیز انجام ­دهد)
• انجام وظایف(ممکن است دستپاچه باشد، ریخت و پاش کند یا کارهای خطرناک انجام دهد)
• به موقع تمام کردن کارها(قادر نیست راهکارهای پایانی کار یا تکلیف را انجام دهد)
• دستخط خوب(نوشتن کلمات پایین خط یا ممکن است بسیار نامنظم و بریده بریده بنویسد)
• تکالیف عملی، هنر و کاردستی
• دستکاری وسایل(مثل استفاده از قلم مو، قیچی ، خط­ کش و...)
• سازماندهی حرکات بدنی، آگاهی از "فضای شخصی"، نشستن روی فرش بدون اینکه دچار آشفتگی شوند یا وول بخورند
• کارهای شخصی(لباس پوشیدن، نظافت و...)

راهکارهایی برای درمان کودکان با مشکل هماهنگی حرکتی

به کودک کمک کنیم تا کارها و تکالیف را به گام­های کوچکتر بشکند، و گام­ها را تکرار کنیم و یا روی کاغذ بنویسید

درباره تکلیف یا کاری که کودک قرار است انجام دهد از کودک بپرسید"چه وقت؟/ کجا؟/ چرا؟/ چگونه؟

در انجام بعضی کارها برای کودک نشانه بینایی فراهم کنید

کودک را تشویق کنید هر تکلیفی که انجام می­دهد مراحل آنرا در حین تکلیف بیان کند

محرک­هایی که حواس کودک را پرت می­کند را در محیط کاهش دهید

قبل از شروع بازی قوانین بازی را مرور کنید و توضیح دهید

خطوط مرزی بازی را با رنگ­های متضاد نشان­گذاری کنید

برای تعمیم مهارت در کودک برنامه را تغییر دهید و تغییرات را یادآوری کنید

فعالیت­هایی برای بهبود برنامه­ ریزی حرکتی در کودکان

انواع بازی­های جست و خیز، پریدن درون حلقه، توپ ­بازی و...

تقلید وضعیت­های مختلف و توالی حرکات

ساخت انواع کاردستی، اوریگامی، روزنامه دیواری و...(هر نوع تکلیفی که در آن از قیچی کردن و چسباندن و... استفاده می­شود)

انواع بازی­هایی که در آن کودک دستورات کلامی شما را با حرکات دنبال می­کند

با چشم بسته در اتاق­های منزل حرکت کند، دستورات شما را اجرا کند

تمرین گره زدن مثل گره زدن بند کفش یا بند لباس

در بخش­های بعدی به معرفی دیگر مهارت­های پایه هماهنگی حرکتی درشت می­پردازیم

گردآوري: مرضیه مرادی عباس ­آبادی این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید

دانشجوی کارشناسی ارشد کاردرمانی