اختلال بیش‌فعالی و کمبود توجه، یک اختلال رفتاری شایع میباشد. بیش از 50 درصد کودکان مراجعه کننده به مراکز روانپزشکی کودکان و 3تا5 در صد کودکان سنین مدرسه مبتلا به بیش فعالی میباشند  و حدود ۸ تا ۱۰ درصد کودکان به آن مبتلا هستند. احتمال تشخیص این اختلال در پسران سه برابر دختران است، ولی علت این تفاوت هنوز مشخص نشده است.

اختلال بیش فعالی همراه با کمبود توجه و یا توجه کوتاه مدت که از نظر رشدی متناسب با سن کودک نمیباشد، همراه است . بیش فعالی همراه با حرکات زیاد و رفتار های تکانشگری هم میباشد. برای تشخیص بیش فعالی کودک باید بیش از 6 ماه علایم این بیماری را داشته باشد و در عملکرد های اجتماعی و تحصیلی کودک اختلال ایجاد شده باشد و قبل از 7 سالگی رخ دهد.

این اختلال رشد کودک و روند طبیعی انرا با مشکل روبرو میکند و در صورت عدم درمان در سنین کودکی میتواند مشکلات روانی و اجتماعی زیادی را در سنین بزرگسالی ایجاد کند ، اما اگر به خوبی این بیماری درمان شود و در سنین پایین تشخیص داده شود میتوان از بروز اسیب های روانی و اجتماعی متعدد در سنین بزرگسالی جلوگیری کرد.

تا 50% از کودکان و نوجوانان ADHD ناهنجاری های حرکتی مانند نقص در تعادل را نشان می دهند. اختلال در الگوهای تعادلی و راه رفتن در این کودکان بنظر مرتبط با آتروفی بوده و مشکل در مخچه ی انها مشاهده شده است. ADHD اغلب با مشکلات هماهنگی حرکات همراه است.

اختلالات حرکتی در کودکان مبتلا به بیش فعالی شامل اختلال در برنامه ریزی حرکتی ، مشکلات تنظیم حرکتی، مشکلات آماده سازی حرکتی در کودکان ADHD  میباشد همچنین اختلال در تعادل و راه رفتن هم از مشکلات حرکتی در کودکان دارای بیش فعالی میباشد .

مهارت های حرکتی شامل مهارت های حرکتی ظریف که مربوط به عملکرد دست ها میباشد مثل باز و بسته کردن دکمه های لباس یا نخ کردن مهره ها و.... همچنین مهارت های حرکتی درشت که شامل راه رفتن ، دویدن و تعادل و... میباشد در کودکان بیش فعال ضعیف تر از سایر کودکان میباشد.

تعادل که موجب حفظ وضعیت بدن در حالات مختلف میشود و باعث میشود فرد بتواند عملکرد های روزانه ی خود را انجام دهد و کنترل تعادل نیازمند همکاری پیچیده ی سیستم های مختلف بینایی و حس عمقی و وستیبولار میباشد در کودکان دارای بیش فعالی این هماهنگی بین سیستم های مختلف وجود نداشته و در نتیجه کودکان دارای بیش فعالی در مهارت های تعادلی دچار ضعف شده و در بسیاری از فعالیت های روزانه و عملکرد های اجتماعی نمیتوانند عملکرد قابل قبولی را داشته باشند.

دلایل اختلالات حرکتی در کودکان بیش فعال:

  • اسیب مخچه ای: اختلالات حرکتی مانند اختلال در تعادل کودک یا پوسچر های غلط و همچنین اختلال در فعالیت های حرکتی در کودکان بیش فعال میتواند به دلیل اسیب به ناحیه ی مخچه در کودک باشد.
  • مشکلات مرتبط با زایمان: اختلالات حرکتی در کودکان بیش فعال ممکن است ممکن است به دلیل اسیب های مغزی خفیف باشد که احتمالا ناشی از مشکلات زایمان، اختلال در گردش خون، مسمومیت، تب ، ضربه یا عفونت میباشد.

  • عوامل عصب شناختی و نوروفیزیولوژی: بسیاری از انتقال دهنده های عصبی میتوانند در ایجاد نشانه های این اختلال موثر باشند. مراکز بالاتر مغزی اثر مهاری روی مراکز پایین تر مغزی دارند و در صورت اسیب به قسمت کورتکس مغز ، رفتار های تکانش گرانه و اختلالات حرکتی بروز میکند
  • اختلال یکپارچگی حسی: وجود مشکلات حسی مخصوصا در حس عمقی و وستیبولار میتواند باعث مشکلات حرکتی مثل عدم تعادل یا مشکل در راه رفتن و سایر مهارت های حرکتی شود

 

تاثیر اختلالات حرکتی بر عملکرد کودک:

وجود اختلالات حرکتی در کودکان بیش فعال میتواند به صورت بر هم خوردن تعادل یا عدم توانایی انجام مهارت های درکی حرکتی در کودک باشد و در نتیجه عملکرد روزانه ی کودک را با اختلال مواجه میکند همچنین اگر این اختلالات در سنین کودکی درمان نشود میتواند باعث بروز مشکلات حرکتی بیشتر در سنین بزرگسالی شود.

 

یکی از روش های موثر برای مهار مشکلات حرکتی، تعادلی و حسی حاصل از بیش فعالی،کاردرمانی و تکنیک های توانبخشی جسمی است. برای ارزیابی و مشاوره در خصوص این مشکلات میتوانید از طریق روش های زیر با ما در تماس باشید:

02188242410

نوبت دهی اینترنتی

ارزیابی اختلالات حرکتی کودکان بیش فعال:

  • مهارت های حرکتی ظریف(FINE MOTOR SKILL ):در کودکان بیش فعال باید مهارت های حرکتی ظریف بر اساس سن کودک مثل بستن دکمه های لباس ، نخ کردن مهره های ریز و درشت ، قرار دادن مکعب های رنگی روی هم ، قیچی کردن و ..... در این کودکان ارزیابی شود به این منظور میتوان از پرسشنامه های مراحل رشد حرکتی ظریف استفاده کرد.
  • مهارت های حرکتی درشت(GROSS MOTOR SKILL): مهارت های حرکتی درشت مثل ایستادن، راه رفتن ، دویدن و پریدن و.... را باید بر اساس سن کودک ارزیابی کنیم
  • مهارت های درکی – حرکتی(PERCEPTUAL MOTOR SKILL): یکی از اختلالات حرکتی در کودکان بیش فعال اختلالالت درکی حرکتی مثل هماهنگی های چشم و دست و یا هماهنگی های دست وپا و..... میباشد و یکی از موارد مهم ارزیابی در این کودکان اختلالات درکی حرکتی میباشد.
  • مهارت های تعادلی: تعادل کودک از جمله مهمترین مواردی میباشد که در کودکان بیش فعال میتواند اسیب ببیند و باعث بروز اختلال در عملکرد های اجتماعی و عملکرد های روزانه ی کودک شود ، برای ارزیابی تعادل متناسب با سن کودک میتوان ایستادن روی یک پا، راه رفتن با چشم بسته و .... را بررسی کرد.

 

کاردرمانی در اختلالات حرکتی در کودکان بیش فعال:

بعد از ارزیابی دقیق مهارت های حرکتی کودک بیش فعال باید برنامه ی درمانی لازم برای کودک را بر اساس سن کودک و سایر شرایط و مشکلات کودک مشخص کنیم

  • تمرینات درکی حرکتی: مهارت های هماهنگی چشم و دست مثل پرتاب توپ، عبور از موانع مثل استپ ها ، هماهنگی چشم و پا مثل ضربه زدن با پا به توپ های کوچک و بزرگ.
  • تمرینات تعادلی ایستا و پویا: تمرینات تعادلی مثل راه رفتن و ایستادن با چشم بسته، ایستادن روی یک پا، لی لی کردن و.....
  • تمرینات مهارت حرکتی ظریف: بر اساس سن کودک تمرینات لازم باید صورت بگیرد مثل نخ کردن مهره ها، قراردادن مکعب ها روی هم، بستن دکمه های لباس و.....

 

سخن آخر:

یکی از مهمترین اختلالاتی که در کودکان بیش فعال مشاهده میشود اختلالات حرکتی میباشد که میتواند باعث عدم تعادل کودک و یا مشکل در انجام مهارت های حرکتی درشت مثل ناتوانی در  لی لی کردن ، دویدن، پریدن و .... شود. همچنین اختلال بیش فعالی میتواند سبب بروز مشکلاتی در هماهنگی های چشم و دست و سایر هماهنگی ها شود، در حال حاضر یکی از مهمترین روش های درمانی در اختلالات حرکتی این کودکان کاردرمانی میباشد در صورتی که هر یک از اختلالات حرکتی را در کودک بیش فعال خود مشاهده میکنید حتما به متخصصین کاردرمانی مراجعه کنید تا از بروز عوارض و مشکلات دیگر جلوگیری کنید .