اختلال یادگیری ریاضی در کودکان و بهترین راهکارهای درمان
- توضیحات
اختلال یادگیری ، اختلال در یک یا چند فرایند روانی پایه در درک یا استفاده از زبان شفاهی یا کتبی می باشد و میتواند به شکل عدم توانایی در گوش کردن ، فکر کردن، خواندن ،نوشتن، هجی کردن یا انجام محاسبات ریاضی نمایان می شود .
اختلال یادگیری افرادی را که به واسطه ی ناتوانی های دیداری و شنیداری یا حرکتی و همچنین عقب ماندگی ذهنی یا محرومیت های فرهنگی و اقتصادی دچار مشکلات یادگیری میشوند را شامل نمیشود. این اختلال شرایطی مانند مشکلات ادراکی ، اسیب های مغزی و نقص جزیی در عملکرد مغز را شامل می شود.
علل بروز اختلال یادگیری :
- عوامل فیزیولوژیک: بسیاری از متخصصان بر این باورند که علل اساسی و عمده ی اختلالات یادگیری، اسیب مغزی شدید یا جزیی و صدمه به دستگاه عصبی مرکزی می باشد
- عوامل ژنتیکی: شواهدی وجود دارد که نشان می دهد اختلال یادگیری احتمالا در برخی خانواده ها بیشتر از سایرین دیده میشود
- عوامل بیوشیمیایی: اختلالت گوناگون متابولیکی میتوانند موجب اختلالت یادگیری شوند مثل هایپوگلیسمی، کم کاری تیرویید و ....
- عوامل قبل از تولد ، هنگام تولد و بعد از ان:
-قبل از تولد: عدم تناسب نوع خون مادر با جنین ، اختلالات در ترشح داخلی مادر، قرار گرفتن در برابر اشعه
-حین تولد: اسیب وارده با سر، کم وزنی هنگام تولد
-بعد ازتولد: مسمومیت سرب ، محرومیت های محیطی، نارسایی های تغذیه
انواع اختلال یادگیری:
کودکان مبتلا به اختلال یادگیری در یک یا چند مورد از موارد زیر ممکن است دچار مشکل باشند:
- اختلال خواندن 2- اختلال نوشتن 3- اختلال ریاضی
در این مقاله قصد داریم به اختلال ریاضی و راهکار های درمان ان بپردازیم
اختلال یادگیری ریاضی چیست؟
اختلال یادگیری ریاضی یا دیس‌کلکولیا معرف شرایط مختلفی از جمله حساب نارسایی رشدی، ناتوانی ریاضی و اختلال یادگیری است که منجر به مشکل در فهم درس ریاضی نیز میشوند. کودکان دچار اختلال ریاضی در درک مفاهیم عددی، نحوه ارتباط اعداد با یکدیگر، ترکیب اعداد، عملیات عددی و سیستم‌های ثبت اعداد مانند چوب خط مشکل دارند متخصصان بالینی و محققان به کودکان و بزرگسالان دارای اختلال یادگیری در ریاضیات کمتر توجه کرده اند.. شیوع اختلال ریاضیات بین کودکان در سنین مدرسه بین ۴ تا ۱۲ درصد گزارش شده است و درکودکان سوم ابتدایی بیشتر دیده میشود.
تعاریف و ملاک های تشخیصی اختلال یادگیری در ریاضیات :
- توانایی ریاضی بر اساس اجرای ازمون های استاندارد انفرادی، با توجه به سن تقویمی و هوش فرد اندازه گیری شده و میزان یادگیری فرد پایین تر از سطح مورد انتظار می باشد.
- اختلال در یادگیری ریاضی به طور قابل ملاحظه ای در پیشرفت تحصیلی و دیگر فعالیت های روزانه ی که مستلزم توانمندی در ریاضیات می باشد تداخل می کند.
به طور کلی تخریب چهار گروه از مهارت ها در اختلال ریاضی مشاهده میشود:
- مهارت های زبانی : فهمیدن و نام بردن اصطلاحات ریاضی، فهمیدن و نام بردن اعمال و مفاهیم ریاضی و تبدیل انها به نماد ها
- مهارت های ادراکی: شناخت و خواندن نمادهای عددی یا نشانه های حسابی و گروه بندی اعداد
- مهارت های ریاضی : رعایت مارحل ریاضی و شمارش و یادگیری جدول ضرب
- مهارت های مربوط به توجه: کپی کردن درست ارقام، به خاطر سپردن ارقام انتقال داده شده و..
مشکلات همراه اختلال یادگیری ریاضی:
- اختلالات حرکتی: کودکان با اختلال یادگیری ریاضی الگو های حرکتی متمایزی نسبت به سایر کودکان دارند که میتواند به شکل بیش فعالی ، کم فعالی و یا ناهمانگی باشد
- اختلالات اجتماعی – عاطفی: کودکان با نارسایی ویزه در یاگیری انواع متفاوتی از مشکلات اجتماعی و عاطفی مثل تحمل کاری پایین ، اضطراب ، کناره گیری اجتماعی و ... را نشان می دهند. این کودکان معمولا در کار و بازی کردن با کودکان دیگر از خود ناتوانی نشان می دهند و بیشتر اوقات در اثر ناکامی های ناشی از ان رفتارهای مداخله گری دارند.
- اختلالات ادراکی:
اختلالات ادراکی ناتوانی در شناسایی ، تعبیر و تفسیر احساس است و در کودکان با اختلال یادگیری مشاهده می شود.
- اختلالات نمادسازی: نمادسازی یکی از پیشرفته ترین توانایی های ذهنی است که در ان مغز ادراکات، حافظه و حالت های وابسته به ان را برای به دست اوردن مهارت های اساسی یادگیری به صورت یکپارچه در می اورد و از انها یک زنجیره ی فکری یا فرایند می سازد. در کودکانی که اختلال یادیگری ریاضی دارند اختلالت نمادسازی هم ممکن است وجود داشته باشد.
- اختلالات توجه: برای موفق شدن در یادگیری ، کودک باید توانایی توجه کردن به یک موضوع خاص را داشته باشد اما در کودکانی که اختلال یادگیری دارند عدم توجه یا توجه بیش از حد مشاهده می شود .
- اختلالات حافظه:
اختلالات حافظه شامل اشکال در جذب، ذخیره سازی و بازشناسی اطلاعات در ارتباط با بینایی و شنوایی و سایر فرایند های یادگیری است. کودکان با اختلال یادگیری معمولا دارای اختلالات حافظه هم میباشند.
علائم اختلال یادگیری ریاضی در کودکان
- مشکل در درک و شمارش اعداد
- عدم توانایی خواندن ساعت ها
- علاقه نداشتن به در س ریاضی
- مشکل در خواندن یا درک نشانه‌ها و علائم ریاضی مانند بزرگتر و کوچکتر
- مشکل در درک و انجام ۴ عمل اصلی ریاضی
- مشکل در انجام محاسبات
- مشکل در دسته‌بندی اشکال
- مشکل در تشخیص تفاوت اشکال و اندازه آن‌ها
- مشکل در درک مفاهیمی مثل سنگین‌تر و سبک‌تر
- مشکل در زیر هم نوشتن درست اعداد به ترتیب کوچک به بزرگ خصوصا در مورد اعداد اعشاری
- مشکل در کپی کردن از روی شکل‌ها و محاسبه مفاهیمی مانند حجم و مساحت
- اشکال در جهت یابی ها
- اشکال در درک ارزش پول و محاسبات مربوط به ان
- عدم توانایی در طبقه‌بندی و دسته‌بندی کردن موارد مختلف
عوامل ایجاد اختلال یادگیری در ریاضی
عوامل اموزشی:
- تدریس ناکافی و ناصحیح به کودک
-عدم برخورداری معلم از مهارت های لازم جهت تدریس مفاهیم پایه در مدرسه
-توقعات فوق العاده بالا یا پایین معلمان
-برنامه ریزی و طرح برنامه ی اموزشی ضعیف
-استفاده نادرست از روش های اموزشی
عوامل محیطی:
-تغذیه، بهداشت، انگیزش ضعیف ، توجه ناکافی
- سقوط، اسیب دیدگی مغز، ضربه به سر و ...
-سرماخوردگی مزمن، الرژی ، مشکلات تنفسی
عوامل روانی:
امکان دارد کودکان مبتلا به ناتوانی یادگیری، در عملکرد های پایه ی روانی مثل ادراک و شناخت دارای مشکل باشند و مهمترین علل مشکلات در فرایند های پایه ی شناختی شامل:
- ضعف در ادراک ، حافظه، دقت، توجه و حافظه ی دیداری و شنیداری
- عدم هماهنگی بین چشم و دست
- عدم غلبه ی طرفی
ارزیابی کاردرمانی اختلال یادگیری در ریاضی:
ملاک های تشخیص اختلال یادگیری همزمان با تغییر تدابیر اموزشی و یافته های جدید تغییر میکند. با این وجود در این حقیقیت که اختلال یادگیری نمایانگر عملکرد غیر عادی مغز می باشد شکی نیست بنابر این وقتی فردی در مدرسه و زندگی روزانه با مشکل موجه میشود مشکوک به اختلال یادگیری بوده و ارزشیابی از توانایی های عصب روانشناختی او ضروری است.
مراحل ارزیابی و تشخیص اختلال یادگیری توسط کاردرمانگر شامل مراحل زیر می باشد:
- تاریخچه گیری و مصاحبه: عموما شامل تهیه ی تاریخچه ی کلی از زندگی فرد که به وسیله ی بازنگری پرونده های کودک، مصاحبه با والدین، معلمین و خود کودک تهیه می شود
- مشاهدات بالینی: کاردرمانگر در حین مراحل ارزیابی ، اطلاعاتی را در خصوص ویژگی های رفتاری کودک می باید که این اطلاعات به ارزابی دقیق تر کودک کمک می کند.
- ارزیابی تکالیف ریاضی دانش‌آموز
- راهکارهای کودک برای حل مسائل
- مهارت‌های ریاضیاتی و محاسباتی کودک در مقایسه با همسالان
اختلال یادگیری ریاضی یک از شایعترین اختلالات یادگیری در کودکان می باشد و کاردرمانی از موثرترین روش های درمان این اختلال می باشد. مرکز جامع توانبخشی ایران با بهره مندب از بهترین تیم کاردرمانی ذهنی اماده ی ارایه خدمات به شما عزیزان می باشد، برای دریافت مشاوره میتوانید از طریق روش های زیر با ما در تماس باشید:
راه های درمان اختلال یادگیری ریاضی
اگر تشخیص و درمان اختلال یادگیری ریاضی در سنین کودکی انجام نشود، میتواند مشکلات روانی و اجتماعی زیادی به دنبال داشته باشد. ترک تحصیل یا بی‌علاقه بودن به درس، کمبود اعتماد به نفس و انزوا، خشم و افسردگی از مشکلات رایج در افراد مبتلا به اختلال ریاضی درمان نشده هستند. با توجه به حوزه اختلال یادگیری ریاضی در دانش‌آموز، میتوان مداخلات درمانی مختلفی برای بهبود درک و تشخیص کودک و تسریع در بهبود فرایندهای رشدی او انجام داد.
دارو درمانی
درمان دارویی فقط در مواردی که کودک دچار مشکلات روانپزشکی خاصی مانند نقص توجه و بیش فعالی باشد موثر است. پس از مراجعه به روانشناس یا درمانگر، در صورت لزوم به روانپزشک ارجاع داده می‌شوید تا درمان دارویی زیر نظر او انجام شود. شروع یا قطع درمان دارویی نباید هیچگاه بدون مشورت با پزشک انجام بگیرد. همچنین استفاده از خدمات روان شناسی مو مشاوره هم برای این کودکان بسیار مناسب می باشد..
روان درمانی
برخی از دانش‌آموزان به دلیل استرس، اضطراب یا عدم تمرکز دچار مشکلات ریاضی هستند یا این عوامل، اختلال ریاضی را در آن‌ها تشدید میکند. بنابراین مراجعه به یک روانشناس کودک نوجوان هم برای تشخیص و هم برای کمک به بهبود عوامل اختلال ریاضی اهمیت زیادی دارد
گفتار درمانی و کار درمانی
گفتاردرمانگران و کاردرمانگران دو روش درمانی اصلی در بهبود و درمان مشکلات ناشی از اختلال یادگیری ریاضی هستند. در این درمان‌ها بازی‌ها و تمرین‌های متعددی برای بهبود نقص توجه، مشکلات تمرکز، مشکلات زبانی یا مهارت‌های فیزیکی مانند عدم هماهنگی چشم و دست، یا عملکردهای حسی حرکتی و ضعف حافظه وجود دارد که میتواند باعث درمان اختلال یادگیری در دانش اموزان شود.
بازی درمانی
یکی از راه های درمان این اختلال بازی درمانی می باشد با توجه به اینکه بازی یکی از بهترین راه های یادگیری می باشد برای کودکانی که دارای اختلال یادگیری ریاضی می باشند ،طراحی بازی های متفاوتی که مفاهیم مختلفی مثل محاسبات ریاضی، درک اعداد و... را کودک یاد بگیرد توصیه میشود . از طریق بازی درمانی هم اعتماد به نفس کودک افزایش می یابد همچنین اموزش بهتری را میتوان در کودکان شاهد بود. همچین برای یادگیری مفاهیم مختلفی مثل بزرگتر و کوچکتر، جهت یابی و... میتوان از بازی های متفاوتی بهره برد.
استفاده از روش های دیداری و تصویری
با استفاده از روش‌های تصویری برای آموزش ریاضی، علاوه بر کمک به یادگیری، میتوان مهارت‌های بینایی دانش‌آموزان مبتلا به اختلال ریاضی را نیز بهبود بخشید. برخی از کودکان دارای اختلال یادگیری ریاضی در تشخیص رنگ‌ها هم مشکل دارند که آموزش‌های تصویری برایشان مفید هستند. دانش‌آموز در این روش‌ها احساس فشار و جبر ندارد و با اشتیاق بیشتری مسائل را تکرار و تمرین میکند
نکات آموزش ریاضی برای کودکان مبتلا به اختلال ریاضی
اگر از والدین، کادر مدرسه یا معلمانی هستید که با یک کودک مبتلا به اختلال ریاضی سر و کار دارد به خاطر داشته باشید که قبل از به کارگیری و اصرار بر روش‌های یادگیری ریاضی، مطمئن شوید کودک مبتلا به مشکلات هوش، مشکلات رشدی، مشکلات پزشکی مانند کم بینایی یا کم‌شنوایی، ضایعه مغزی، اختلالات روانپزشکی یا عقب‌‌ماندگی نیست. سپس برای ارزیابی و درمان صحیح به مراکز توانبخشی و پزشکی معتبر کودکان را ارجاع دهید .
سخن اخر:
اختلال یادگیری در ریاضیات یکی از شایع ترین مشکلات یادگیری در میان دانش اموزان می باشد که گروه زیادی از دانش اموزان را درگیر کرده است . استفاده از خدمات کاردرمانی ، دارودرمانی و روانشناسی و مشاوره میتواند در درمان این اختلال کمک زیادی کند لذا در صورتی که کودک یا دانش اموز شما علایم این اختلال را دارد حتما با متخصصین مربوطه مشورت نمایید .
جهت آشنایی با مقاله کامل اختلال یادگیری کلیک کنید
ر