موسیقی درمانی یک مداخله درمانی سرگرم کننده و جذاب است که می تواند به کودکان فلج مغزی کمک کند تا مهارت های مختلف رشدی و تکاملی خود را بهبود بخشند. در موسیقی درمانی، از ویژگی های جذاب موسیقی برای دستیابی به اهداف دیگری استفاده خواهد شد

ادامه مطلب: موسیقی درمانی

با توجه به گستردگی عارضه لکنت زبان در جامعه کودکان و بروز نگرانی‌هایی در این خصوص خط مشی کلینیک جامع توانبخشی ایران تعامل مستقیم تیم تخصصی آسیب شناسان لکنت و ارائه مشاوره‌های موثر گفتار درمانی و همچنین طرح برنامه هفتگی می باشد

 

لکنت زبان چیست؟

به اختلال در روانی گفتار و الگوی زمانی طبیعی آن که سخن گفتن را دشوار می‌سازد لُکنَتِ زبان گفته می‌شود.

لکنت زبان عمدتاً و بطور کلی جز در موارد استثنایی در دوران خردسالی آغاز شده و یک پدیده خاص دوران کودکی است. معمولاً از سنین ۲ تا ۴ سالگی شروع می‌شود. لکنت زبان از مهم‌ترین و متداولترین اختلالات تکلمی است. در سنین ۶ تا ۷ سالگی نیز که مصادف با زمان آغاز مدرسه‌است به لحاظ ویژگیهای عاطفی و سازگاری اجتماعی خاص این دوره موقعیت مناسبی است برای بروز لکنت زبان در میان کودکانی که بیشتر مستعد چنین اختلالی هستند. گاهی از موارد در دوران بلوغ نیز افرادی که قبلاً به نحوی لکنت زبان داشته‌اند دچار لکنت زبان می‌شوند.

 

علت لکنت زبان :

لکنت زبان معمولاً زمانی شروع می‌شود که مهارت‌های گفتاری کودک در حال رشد است و در نتیجه تحت عنوان لکنت رشدی بیان می‌گردد. ژنتیک خانوادگی در برخی موارد مرتبط می‌باشد - فردی که در خانواده‌اش سابقه لکنت زبان وجود داشته باشد با احتمال بیشتری دچار آن می‌گردد. در موارد نادری نیز لکنت زبان در بزرگسالی اتفاق می‌افتد که لکنت اکتسابی یا دیررس نامیده می‌شود و غالباً در اثر سکته‌ مغزی که منجر به آسیب به مغز می‌شود، ایجاد می‌گردد. همچنین ممکن است در اثر ضربه به سر یا ناراحتی عاطفی شدید حاصل شود.

 

درمان لکنت در بزرگسالان

برخلاف آنچه ممکن است تصور شود، لکنت در بزرگسالان نیز قابل درمان می باشد،اما فرآیند درمان طولانی تر  بوده و نیاز به تسلط بیشتر درمانگر و تلاش بیشتر مراجعه کننده دارد.به طور کلی درمان لکنت در بزرگسالان در گذشته به دو گروه "روان تر لکنت کردن" و "روان تر صحبت کردن" یا "شکل دهی روانی" تقسیم  می شد.در شیوه های روان تر لکنت کردن، به فرد تکنیک های آموخته می شود تا با آنها لکنت را به شیوه ای ساده و راحت تر و بدون تلاش و تقلای اضافی مانند حرکات دست و صورت که در حین لکنت اتفاق می افتند  و سفت شدگی کمتر اندام های گفتاری انجام دهد.در این شیوه برای کاهش حس منفی در باره لکنت و کاهش مواردی مثل آشفتگی و پریشانی روحی در لحظه لکنت، درمان های صورت می گیرد که به آنها درمان شناختی گفته می شود.از بارزترین شیوه های درمانی بر اساس رویکرد روان تر لکنت کردن می توان به شیوه ی ون رايپر اشاره کرد.

در طرف دیگر شیوه های روان تر صحبت کردن وجود دارندکه در آنها لکنت به طور کلی با گفتار روان جایگزین می شود. بواسطه  اینکه این روش ها مدعی هستند که لکنت را به طور کامل حذف می کنند پس نیازی به اجزای شناختی  در درمان های خود نمی بینند. از معروفترین روش های درمانی بر اساس روان تر لکنت کردن می توان به روش کمپردوان اشاره کرد. پس از سال بحث و رقابت این دو روش درمانی اکنون درمانگران  شروع به پذیرش و استفاده از " روش های ترکیبی "کرده اند.

در این روش ها هدف جایگزین کردن گفتار روان با سرعت طبیعی یا نزدیک طبیعی همراه با  کاهش آشفتگی و پریشانی در لحظات لکنت و ایجاد تجربیات مثبت از حرف زدن( در جهت حذف خاطرات منفی از لکنت) می باشد. نکته ی مهم در تمامی روش های فوق، واگذاری تدریجی درمان به فرد لکنتی بزرگسال است.پس از کسب گفتار روان در جلسه ی درمان،فرد لکنتی همراه درمانگر جلساتی را برگزار می کنند که اصطلاحا به آنها " جلسات حل مسئله" گفته می شود.در این جلسات مراجعه و درمانگر،  کلمات و موقعیت های  که هنوز فرد در آنها در روان صحبت کردن مشکل دارد، بر اساس سختی از ساده به پیچیده تنظیم می کنند و عواملی که باعث می شود تا فرد نتواند گفتار روانش را در این کلمات و موقعیت ها حفظ کند مورد بررسی قرار می دهند.  مراجعه با راهنمایی درمانگر، کم کم یاد می گیرد تا بتواند در کلمات و موقعیت های ذکر شده چگونه همچنان روان و بدون لکنت صحبت کند.

متاسفانه مراجعین غالبا این جلسات را انجام نداده و این موضوع باعث شکست درمان می شود.تمام شدن درمان در لکنت بزرگسال یک فرآیند تدریجی است که عدم بازگشت لکنت در بیمار را تضمین می کند. از نکات قابل توجه در درمان بزرگسالان نیاز به تمرین و تعهد گسترده از سوی بیمار و انرژی و انگیزش زیاد در درمانگر می باشد.افراد لکنتی بزرگسال بواسطه مدت زمان زیاد لکنتی بودن،تجارب منفی زیادی از لکنت دارند.بعضی از این افراد حتی تجربه درمان شکست خورده را نیز دارند پس درمانگر لکنت بزرگسال باید فردی پر انرژی و مثبت گرا باشد تا بتواند با این جنبه از لکنت مقابله کرد و روانی هدف را در فرد لکنتی ایجاد  کند

 

جهت مشاهده مقاله کامل و خواندنی "همه چیز درباره لکنت در کودکان " کلیک کنید


از جمله اقدامات بارز مرکز جامع توان بخشی ایران، راه اندازی کلینیک کودکان  به دلیل حساسیت ویژه و ظرافت های کار در این رده ی سنی می باشد که به صورت تخصصی و توسط درمانگران با تجربه در این زمینه خدمات کاردرمانی ، فیزیوتراپی و گفتاردرمانی انحصاری نوزادان در ضایعاتی نظیر فلج های زایمانی ، بلز ، فلج مغزی ،  تورتیکولی و غیره ارائه می گردد

 

کاردرمانی تاثیر گذارترین روش توانبخشی برای نوزادانی میباشد که در بهبود تعادل ، تقویت و کنترل عضلات به کمک نیاز دارند  . امروزه بسیاری از پزشکان کاردرمانی را برای کودکانی که اختلالات رشدی و ناتوانی دارند صرف نظر از اینکه مشکلات آنها ژنتیکی است یا هنگام تولد ایجاد شده ، تجویز می کنند

 

کاردرمانگر کیست ؟؟ 

کسی است که دارای تخصص در زمینه درمان و تشخیص ناتوانی های نوزادان در اجرای حرکات صحیح و فعالیت های روزمره زندگی می باشد

                        

  کاردرمانگران افرادی هستند که با کودکان دارای اختلالات زیر کار میکنند :

_فلج مغزی

_اوتیسم 

_اسپینا بیفیدا  (شکاف مادرزادی مهره ها ) یا بیرون زدگی مهره ها  

 _ضربه های مغزی 

  _اختلالات عصبی عضلانی

_تورتیکولی (کجی گردن 

  اهداف کاردرمانی در نوزادان :

 از آنجایی که نیاز هر کودک به درمان بر اساس ناتوانی و اختلالات او متفاوت است کاردرمانگران برای هر فرد بر طبق نیاز او و خلاقیت خود راهکاری خلق میکنند . برای مثال نوزادان نارس اغلب شانه های خود را بالا نزدیک گوش نگه میدارند ، طبق گفته ی کاردرمانگر Kelly Burgio هدف مشترک برای نوزادان نارس کمک به آنها برای ایجاد وضعیت مناسب بدنی با ماساژ ملایم و گرفتن شانه به سمت پایین و همچنین کمک به رشد کودک بعد از یک وقفه ی حاد است.PerBoby استاد دانشگاه کاردرمانی واشنگتن میگوید : نوزادان نارس نه تنها با وزن بسیار پایین به دنیا میایند بلکه در معرض مشکلات شناختی ،رفتاری ، حرکتی نیز قرار میگیرند .

 

 از دیگر اهداف کاردرمانی برای نوزادانی که دارای اختلالات ژنتیکی ، بیماری های عصبی _عضلانی و عارضه های حاد پزشکی هستند شامل موارد زیر است :

 _بهبود الگوهای حرکتی و پوزیشن صحیح بدن

بهبود و گسترش مهارت های هر فرد متناسب با سنش

کاهش درد

غلبه بر محدودیت ها

 

تمریناتی که در کاردرمانی به بیماران داده میشود بستگی به سن کودک دارد و اینکه تا چه حد اختلال و ناتوانی شدید است.   تمرینات رایجی که در کاردرمانی استفاده میشود شامل :           _تمرین با توپ برای بهبود سینه خیز رفتن و تقویت قدرت عضلات

 _ماساژ آرام

_ استفاده از کمپرس گرم و سرد روی مفاصل و عضلات

_ تمرینات تعادلی و انعطافی

جلسات کاردرمانی در مکان های متفاتی مثل مطب دکتر ، کلینیک ها ، مراکز توانبخشی ، بیمارستان ها یا حتی در خانه انجام میشود .مکانی که جلسات کاردرمانی در آن انجام میشود بستگی به نوع تمرینات دارد. 

چطور باید فهمید که کودک به کاردرمانی نیاز دارد ؟؟؟  

پزشکان معمولا زمانی کاردرمانی را پیشنهاد میدهند که :

۱)کودک در سال اول زندگیش دچار اختلالات رشدی و شناختی است مثلا در حرکاتی شبیه قدم برداشتن ، خندیدن ، چنگ زدن .... تاخیر دارد .

۲) کودکانی که روی آنها تشخیص فلج مغزی ، تورتیکولی و دیگر اختلالات عصبی _عضلانی خورده است.

۳)وضعیت بدنی مناسبی ندارند

 

۴) دارای تون عضلانی بسیار پایین یا سفت هستند 

 

۵)دامنه حرکتی مفاصل محدود یا بیش از حد زیاد است

 

۶) دارای اختلالاتی در تعادل و هماهنگی هستند

 

اصول فیزیوتراپی و کاردرمانی فلج ارب در کودکان

هنگامی که آسیب های عصبی به شبکه بازویی مفصل شانه خفیف است، بهترین روش معمولا فیزیوتراپی و کاردرمانی است، که باید ماساژ ملایم در اطراف بازو انجام گیرد. 

 

فیزیوتراپی و کاردرمانی در فلج ارب همچنین شامل استفاده از  تکنیک هایی برای رفع محدودیت های حرکات و بهبود قدرت بازو و انعطاف پذیری مفصل، و همچنین بهبود عملکرد عصبی است. 

 

در بعضی موارد، تزریق بوتاکس به منطقه آسیب دیده و استفاده از تحریک الکتریکی هم ممکن است به بهبودی نوزاد کمک کند. 

 

اگر عملکرد عصبی در طول ۳ تا ۶ ماه پس از درمان و سایر روشهای درمان ایجاد نشود، پزشک شما ممکن است عمل جراحی را توصیه کند.

 

با این حال مهم است که توجه داشته باشید که تمرینات در خانه نیز همان قدر مهم است. به عنوان مثال، شما می توانید به آرامی ماساژ بازوی نوزاد خود و تمرینات فیزیوتراپی در خانه  را همراه با جلسات فیزیوتراپی تمرین کنید. حتمادر طول جلسات فیزیوتراپی و کاردرمانی اصول صحیح کار در منزل را فرا بگیرید  تا بتوانید از نوع تمرینی که در خانه انجام میدهید اطمینان حاصل کنید. 

خدمات درمانی در این کلینیک به صورت اختصاصی در حیطه ی مشکلات بلع ، دیسفاژی مکیدن ، جویدن و آبریزش دهان توسط آسیب‌شناسان گفتار و زبان مرکز جامع توانبخشی ایران با رویکرد های حسی تحریکی و تقویتی ارائه می گردد

 

 :علل آبریزش دهان

از علل اختلالات بلع و ابریزش دهان کنترل حرکتی دهانی ضعیف،کاهش تواتر بلع غیر ارادی و کاهش آگاهی حسی لازم برای بلع.می تواند از دلایل این موضوع باشد

 

 :مشکلات ناشی ازآبریزش دهان

کودکی و یا افرادی که دچار آبریزش دهان است هم از نظر فردی و هم از نظر اجتماعی و هم از نظر روانی دچار آسیب می شود . آبریزش دهان انتقال عفونت را آسان می کند ، بیمار ممکن است لباس خود یا دیگران ، وسایل واثاثیه منزل را آلوده کند . تجزیه بزاق باعث استشمام بوی بد از دهان فرد می‌شود ،در نتیجه افراد خانواده و یا بستگان نزدیک کمتر آن‌ها را در آغوش می‌گیرند ویا می‌بوسند . فرد احساس می‌کند که در اجتماع مورد پذیرش واقع نمی‌شود وکوشش‌هایش برای حضور در اجتماع با شکست مواجه می شود . فرد عقب‌مانده‌ای که با مشکل عصب شناختی شدید دچارآبریزش زیاد از دهان  است ،نیاز به چندین بار تعویض لباس در هر روز دارد. همچنین آبریزش دهان در فصل سرما باعث خشک شدن و ترک خوردن صورت و اطراف لب‌ها می‌شود ،به علاوه اگر علت آبریزش دهان افزایش بزاق باشد باعث می‌شود تعادل یونی خون وسرم به هم بخورد و اگر بیمار آن را قو رت دهد ، قورت دادن اضافی باعث ایجاد حالت تهوع وگاهی استفراغ می گردد .

تورتیکولی

تورتیکولی یا کجی گردن بیماری است که باعث می‌شود گردن فرد به یک سمت بچرخد. این عارضه بیشتر در کودکان رخ خواهد داد. اما بروز آن در بزرگسالان هم دور از انتظار نیست.

ادامه مطلب: تورتیکولی چیست؟ بررسی علایم، دلایل و راه های درمان کجی گردن در نوزادان و بزرگسالان