کودک شما ممکن است به دلایل مختلفی، از جمله احساس گرسنگی و یا سیر بودن، زبانش را از دهانش بیرون بیاورد. ولی گاهی اوقات، این حالت می تواند نشان دهنده یک بیماری و یا اختلال دیگری در کودک باشد.

رفلکس های کودک:

کودکان تمایل دارند از دهان و زبان خود به روش های مختلفی استفاده کنند.  چنانچه متوجه شدید که کودکتان مرتباً زبانش را از دهانش بیرون می آورد، ممکن است تعجب کرده و از خود بپرسید که آیا این یک رفتار طبیعی در کودکان است؟
پاسخ این است: بله، معمولا بیرون آوردن زبان یک رفتار کاملاً طبیعی در نوزادان است. کودکان با رفلکس های مکیدن قوی و غریزه تغذیه به دنیا می آیند.
بخشی از این رفلکس ها، به دلیل وجود رفلکس tongue-trust reflex می باشد که توسط این رفلکس کودکان زبان خود را بیرون می‌آورند تا از خفه شدنشان جلوگیری کرده و بتوانند از سینه مادر نیز شیر بخورند. به علاوه، استفاده از دهان اولین راهی است که کودکان از طریق آن دنیای اطراف خود را شناسایی و تجربه می کنند. برای کودکان این مرحله عادی است که به عنوان بخشی از غریزه تغذیه و کاوش در دنیای جدید اطراف خود، اشیایی را به دهانشان برده و زبان خود را نیز بیرون بیاورند.
همچنین با بخشی از این رفتار، کودک شما متوجه لب های خود و حس کردن آنها نیز خواهد شد. با این وجود، چنانچه متوجه شدید که زبان کودک شما همیشه از دهانش بیرون افتاده است، یا به نظر می رسد که دائماً آبریزش دهان دارد،(بیشتر از میزانی آبریزشی که معمولاً با تف کردن و دندان درآوردن همراه است) و یا کودک در بلع مشکل دارد، با پزشک متخصص اطفال کودک خود و یا یک متخصص گفتاردرمانی صحبت و مشورت کنید.

در این مطلب ده دلیلی که ممکن است کودک شما زبانش را از دهانش بیرون آورد، را توضیح خواهیم داد. لازم به ذکر است که برخی از این دلایل در کودکان شایع بوده و برخی دیگر نادر می باشند.

1. کودک در حال بازی کردن است:
از دهه ۱۹۷۰، مطالعات و نظرات متفاوتی در مورد اینکه آیا نوزادان تازه متولد شده توانایی تقلید از رفتار بزرگسالان را دارند یا نه وجود داشته است.
هر چند که کودکان بزرگ‌تر توانایی تقلید از سایرین را دارند، اما چندین مطالعه، از جمله مطالعه چاپ شده ای در مجله علوم تکاملی کودکان، عنوان کرده است که نوزادان چند هفته ای نیز از حالات چهره بزرگسالان، از جمله بیرون آوردن زبان آنها، تقلید می کنند.

2. کودک به بیرون آوردن زبان از دهانش عادت کرده است:
رفلکس tongue-thrust reflex که نوزادان با آن متولد می شوند شامل بیرون آوردن زبان از دهان می باشد. وجود این رفلکس به تغذیه بهتر کودک با سینه مادر و یا شیشه شیر کمک می کند. در حالی که این رفلکس معمولا بین ۴ تا ۶ ماهگی کودک از بین می رود، ولی برخی از کودکان همچنان زبان خود را از روی عادت از دهانشان بیرون آورند. همچنین ممکن است کودکان به سادگی فکر کنند که بیرون آوردن زبانشان خنده دار و یا جالب است.

3. کودک گرسنه و یا سیر می باشد:
کودکان تنها از طریق گریه کردن، گرسنگی خود را نشان نمی دهند. در واقع گریه کردن آخرین راه نشان دادن گرسنگی در کودکان است. بر طبق نظر مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها(CDC)، نشانه های اولیه گرسنگی در کودکان ممکن است شامل دست‌های مشت کرده، گذاشتن دست‌ها در دهان، چرخش به سمت سینه مادر و یا شیشه شیر، و لیسیدن لب‌هایشان باشد. 
بیرون آوردن زبان نیز ممکن است بخشی از نشانه های گرسنگی در کودکان باشد. به علاوه، ممکن است کودکان زمانی که سیر هستند نیز زبان خود را از دهانشان بیرون بیاورند.  سایر نشانه های سیر بودن کودک ممکن است شامل برگرداندن سر، تف کردن غذا و یا شیر، و صرفاً خودداری از مکیدن و یا خوردن باشد.

مرکز جامع توانبخشی ایران با دو شعبه فعال و با کمک بهترین درمانگران و بیش از  دو دهه تجربه در زمینه خدمات توانبخشی شامل کاردرمانی، گفتاردرمانی و فیزیوتراپی تخصصی کودکان در رفع مشکلاتی مانند آبریزش دهان، اختلالات بلع،  هیپوتونی و تاخیرهای رشدی و تکاملی، آماده ارائه خدمات به کودکان سی پی و سایر اختلالات رشدی و تکاملی می باشد

02188242410

نوبت   اینترنتی

4. کودک زبان بزرگی دارد:
چنانچه زبان کودکی بزرگتر از حد متوسط ​​و استاندارد باشد، (مشکلی که به عنوان ماکروگلوسیا macroglossia شناخته می شود)، ممکن است زبان خود را بیش از حد معمول از دهانش بیرون بیاورد. ماکروگلوسیا ممکن است به دلیل ژنتیک و یا رشد غیرطبیعی عروق خونی و یا عضلات در زبان رخ دهد. همچنین ممکن است به دلیل مشکلاتی مانند کم کاری تیروئید و یا تومور نیز ایجاد شود.

ماکروگلوسیا ممکن است به عنوان یکی از علائم در سندرم هایی مانند سندرم داون و سندرم بکویت ویدمن(BWS) نیز رخ دهد. چنانچه به نظر می رسد زبان کودک شما در دهانش قرار نمی گیرد و یا متوجه نگرانی های دیگری مانند آبریزش بیش از حد آب دهان، مشکل در بلع، ضعف عضلات و یا مشکل در شیر خوردن او می شوید، با پزشک متخصص اطفال کودکتان و یا یک متخصص گفتاردرمانی صحبت و مشورت کنید.


5. کودک دهان کوچکی دارد:
برخی از سندرم ها و یا مشکلات پزشکی وجود دارند که ممکن است سبب شوند که دهان کودک کوچکتر از حد متوسط ​​باشد. گاهی اوقات کودکان از نظر ژنتیکی نیز مستعد داشتن دهان کوچک هستند.
یکی از این بیماری ها میکروگناتیا (Micrognathia) و یا کوچکی فک پایین(هیپوپلازی فک پایین) است. میکروگناتیا ممکن است ژنتیکی بوده و یا بخشی از یک سندرم و یا مشکلاتی مانند شکاف لب یا شکاف کام، سندرم بکویت ویدمن، سندرم پیر رابین، و مشکلات دیگری باشد.

از مطلب زیر دیدن فرمایید:
گفتاردرمانی در کودکان دارای شکاف کام

کودکان مبتلا به سندرم داون نیز ممکن است برخی از علائم از جمله دهان کوچکتر از حد متوسط، قد کوتاه، ویژگی های مشخصی در صورت و تون عضلانی پایین را نیز داشته باشند. کودکان مبتلا به سندرم دی جورج نیز ممکن است به دلیل تغییر در شکل کام، دهان کوچکی داشته باشند. سندرم دی جورج دارای علائم دیگری از جمله مشکلات قلبی و تاخیر در رشد و تکامل نیز می باشد.

6. کودک تون عضلانی پایین (هیپوتونی) دارد:
برخی از کودکان تون عضلانی پایینی داشته و هیپوتون هستند.

از مطلب زیر دیدن فرمایید:
هیپوتونی در نوزادان و راهکارهای درمانی آن 

ساختار زبان نیز عضلانی بوده و توسط سایر عضلات دهان کنترل می شود؛ بنابراین پایین بودن تون عضلانی می تواند سبب بیرون زدگی بیش از حد زبان شود. مشکلات مختلفی ممکن است سبب ایجاد هیپوتونی و کاهش تون عضلانی در کودکان شود؛ مانند سندرم داون، سندرم دی جورج و فلج مغزی .


7. کودک از طریق دهان تنفس می کند:
کودکان معمولا از طریق بینی نفس می کشند. چنانچه کودک شما گرفتگی بینی، لوزه های بزرگ و یا آدنوئید دارد، ممکن است به جای بینی از طریق دهان نفس بکشد. این حالت می تواند سبب بیرون آمدن زبان کودک شود. چنانچه به نظر می رسد که کودک شما تنفس غیر عادی، گشاد شدن سوراخ های بینی، خس خس سینه و یا سایر صداهای تنفسی غیر معمول را دارد، می بایست فوراً با پزشک متخصص کودکتان
تماس بگیرید تا دلیل این مشکلات مشخص شود. اگر کودک شما لوزه های بزرگ و یا آدنوئید دارد که در تنفس و یا تغذیه او اختلال ایجاد می کند، ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد.

8. کودک دچار نفخ شکم شده و در دفع گاز معده مشکل دارد:
برخی از کودکان هنگامی که در دفع گاز معده دچار مشکل می شوند، زبانشان را از دهانشان بیرون می آورند. همه کودکان گاز معده را به عنوان بخشی طبیعی از فرآیند هضم غذا دفع می کنند.  برخی از کودکان بیشتر به این حس واکنش نشان می دهند و ممکن است گریه کنند، حالات چهره خود را تغییر دهند، زبان خود را بیرون بیاورند و یا حتی لبخند بزنند.

9. کودک توده ای در دهانش دارد:
گاهی اوقات، ممکن است کودکان دارای یک توده و یا غده متورم در دهان خود باشند که سبب بیرون زدگی زبان آنها شود. به ندرت، این حالت ممکن است نشان دهنده نوعی سرطان دهان باشد. معمولاً ممکن است کودک عفونتی داشته باشد که سبب ایجاد کیست غدد بزاقی می شود.
چنانچه به نظر می رسد که کودک شما بیش از حد معمول زبانش را از دهانش بیرون می آورد، بیش از حد آبریزش دهان دارد، تمایلی به خوردن غذا نداشته و یا از خوردن غذا امتناع می کند، و یا می توانید برآمدگی را در دهان او احساس کرده و یا ببینید، با پزشک متخصص اطفال کودک خود تماس بگیرید.

10. کودک برای شروع غذای جامد آماده نیست:
کودکان در سال اول زندگی، بیشتر تغذیه خود را از شیر مادر و یا شیر خشک دریافت می کنند. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC) و اکثر متخصصان اطفال توصیه می کنند که از حدود ۶ ماهگی کودک، غذاهای جامد را با غذای پوره شده کودک و یا غلات شروع کنید.
میزان غذای جامدی  که کودک می خورد به تدریج تا سن یک سالگی افزایش می یابد، و از این سن بیشتر مواد مغذی کودک به جای شیر از غذاهای جامد تامین خواهد شد. برخی از کودکان به سادگی غذای جامد را می خورند، در حالی که برخی دیگر از طعم و یا بافت آن متنفرند و ممکن است مدت زمان بیشتری طول بکشد تا به آن عادت کنند. 
چنانچه کودک شما برای خوردن غذاهای جامد آماده نیست، ممکن است زبانش را از دهانش بیرون بیاورد تا غذا را دور کرده و یا از دهانش خارج کند؛ و یا ممکن است هنوز هماهنگی دهانی لازم برای خوردن مواد غذایی جامد را نداشته باشند.
اگر کودکتان هنگام امتحان کردن غذاهای جامد، دائماً زبانش را از دهانش بیرون می‌آورد، بهتر است این کار را متوقف کرده و بعد از یک یا دو هفته دوباره امتحان کنید. و چنانچه در مورد غذا خوردن کودکتان نگرانی دارید، با پزشک متخصص کودک خود صحبت و مشورت کنید.

سخن آخر:

کودکان به دلایل مختلفی زبان خود را از دهانشان بیرون می آورند. در اکثر مواقع، بیرون آوردن زبان در کودکان از نظر رشدی و تکاملی کاملاً طبیعی می باشد. ولی چنانچه متوجه شدید که کودک شما زبانش را بیش از حد معمول از دهانش بیرون می‌آورد، ممکن است دلیلی اساسی تری داشته باشد و می بایست با پزشک متخصص اطفال کودکتان و یا یک متخصص گفتاردرمانی مشورت کنید.


برای اطلاعات بیشتر در زمینه خدمات کلینیک ویژه اختلالات بلع و آبریزش دهان مرکز جامع توانبخشی ایران ، کلیک کنید.

ترجمه توسط تیم پژوهشی کلینیک گفتاردرمانی غرب تهران