مغز انسان دنیایی ناشناخته است که هر چقدر نور چراغ علوم زاویه ای از آنرا روشن می کند ابهت و عظمت آن و نیز نقاط ناشناخته آن بیشتر مکشوف می گردد.

در سالهای اخیر توانایی مغز برای اصلاح عملکردها و جبران ضایعات کشف شدهاست که به نحوی که متعاقب ضایعه مغزی پس از مراحل جنینی و نوزادی معمولاً تا حدودی بهبود اتفاقی در عملکرد اتفاق می  افتد و پیشرفت  بهبودی می تواند تا سالها ادامه داشته باشد. که با انجام بموقع اقدامات توانبخشی می توان روند آن را تسریع نمود.

 1)مکانیسم های  پراکندگی شوکی 

  صدم به منطقه خاصی از مغز سبب افزایش سطح استانه تحریک دریافتهای مجاور در منطقه صدمه دیده می شود یعنی پس از ضایعه مغزی در ابتدا کاهش وسیع ولی موقتی عملکرد وجود داشت و با افزایش ارتباط عملی بین مراکز مختلف  مغزی در این بیماران  مجدداً ظاهر می شود. مثل کاهش تورم بافتهای مغز ،‌جذب بافتهای صدمه دیده و افزایش گردش خون موضعی.

 2) تئوری ترمیم یا رشد جدید عوامل

  قطع اکسون در سیستم عصبی مرکزی می تواند ترمیم شده وبا موفقیت به ؟؟هدف برسد. قابل توجه است که سرعت ترمیم اعصاب محیطی  روزانه تقریباً  برابر کند ترین سرعت هدایت عصبی (میلی متر در روز) باشد.

 در واقع ترمیم سلولهای عصبی به سه طریق میتوان تفسیر نمود.

 1.    جوانه زدن اکسونهای باقیمانده

 2.    رشد راه های عصبی جدید

 3.    تقسیم فیرهای طبیعی رشد یافته وقتی فیراکسونهای با هدف مختلف و متغیر دارد.

عوامل موثر بر نوروپلاستی سیتی

 1)   سن : ضایعه مغز در دوران کودکی بهبودی بیشتر را در عملکرد نسبت به ضایعه پس از رشد بافت های مغزی دارد.

 2)   مدت زمان و  بطول انجامیدن سیر بهبودی

 3)   حالت های انگیزشی و عاطفی

 4)   آموزش و توانبخشی

 5)   تأثیرات محیطی

توانبخشی و نوروپلاستی سیتی

  مراجعین توانبخشی (کار درمانی و گفتار درمانی ) عموماً افرادی هستند که بهخاطر ضایعات و بیماریهایی که سیستم عصبی را درگیر کرده است درصدد درمان برآمده اند. این افراد در مسائلی چون شناخت محیط (چه از طریق تفسیر پیامهای حسی در مغز ) ایجاد ارتباط با محیط و بروز رفتارهای مناسب حرکتی و شناختی ضعف دارند. در این بیماران از تکنیک هائی که بر تغییر محیط های داخلی مغزی ،‌تسهیل ارتباطات سینا پس  و تحریک و تسهیل برقراری ارتباطات جدید و مناسب و در یک کلام ، تسهیل نوروپلاستی سیتی موثرند استفاده می شود.

 مثلاً در یک کودک عقب مانده ذهنی زیاده فعال (ADHD): که دارای انرژی زیاده بود ،‌تکان و جنبش و سر و صدای فراوان داشته و با کوچکترین تحرکی حواسشو پرت می شود و بیقرار و مضطرب بوده و اسباب و اثاثیه اجاق را بهم می ریزد و دارای حساسیت  شدید حسی بود و با هر صدای ناهنجار یا بلند از جای می پرد. برای کار با چنین بیماری در درجه اول محیطی آرام بی سر و صدا خالی از اشیاء و بازیهای زیاد نور کم و ملایم و آرام بخش با رنگ آبی لازم است. چون در این بهدلیل فیلتره کردن محرکات بطور طبیعی انجام می شود و تحریکات با شرق بالا و تعدیل نیافته به مراکز مغزی مخابره می شوند و برانگیختگی شدید  فرد را در پی دارند.

 تحریکات شنوایی هم سیر با تحریکات تعاملی  ؟؟ به طرف تشکیلات مشبک قشر مغز می روند که به نوبه خود باعث آرامش و هوشیاری و آگاهی فرد می گردد. تحریکات ملایم  تعاملی مثل حرکات چرخشی با سرعت ؟؟در 10 ثانیه باعث آرامش فرد نیز آمادگی مغز جهت یادگیری می کرد. بنابراین استفاده از تحریکات اسمی – بینائی شنوایی برای افزایش آگاهی لازم است.

 بنابراین تمرینات و کارهای حرکتی (توانبخشی ) بلافاصله پس از ضایعه بازده ویلاست ؟؟را بالا بده و فقدان تمرینات منجر به آسترونی ثانویه نرونا یا ایجاد سیناپس های ای نورونی  ؟؟ می شود.

منابع

  رویکرد نرویلاتی ؟؟در توانبخشی

 حجت ا... حق گو