عدم تماس چشمی یکی از علائم شناخته شده اختلال طیف اوتیسم است. افراد اوتیسم کمتر به چشمان دیگران نگاه می کنند، که این حالت نشان دهنده این است که آنها کمتر با دیگران درگیر هستند و یا به طور

کلی کمتر به افراد واکنش نشان می دهند.
با این حال، دلیل عدم ارتباط چشمی به آن سادگی که به نظر می رسد نیست و ممکن است به دلایل مختلفی رخ دهد.

تشخیص اختلال طیف اوتیسم:

بر طبق نظر نسخه پنجم راهنمای تشخیصی و آماری اختلال های روانی (DSM-5)، اختلال طیف اوتیسم با اختلالات مشخص در رفتارهای غیرکلامی متعددی مانند نداشتن نگاه چشمی، حالات چهره، وضعیت و حرکات بدن برای تنظیم تعاملات اجتماعی مشخص می‌شود."
عدم تماس چشمی یکی از معیارهایی است که متخصصان برای تشخیص اختلال طیف اوتیسم استفاده می کنند؛ اما این علامت به تنهایی برای نشان دادن تشخیص اوتیسم کافی نیست.
عدم تماس چشمی تنها یکی از نشانه ها و رفتارهایی است که ممکن است نشان دهنده اختلال طیف اوتیسم باشد.
از آن جایی که هیچ آزمایش خون و تصویربرداری مغزی برای تشخیص اوتیسم وجود ندارد، پزشکان و متخصصان برای تشخیص باید بر طیفی از رفتارهای مشخص تکیه کنند. سپس فهرست رفتارهای مشاهده شده را می توان با معیارهای مشخص شده در نسخه پنجم راهنمای تشخیصی و آماری اختلال های روانی(DSM-5) که توسط انجمن روانپزشکی آمریکا منتشر شده است مقایسه کرد.
بر اساس شواهد و بررسی های انجام شده، پزشک می‌تواند اوتیسم را به عنوان یک اختلال در کودک تأیید یا رد کند و یا به‌عنوان جایگزین، پیشنهاد کند که تشخیص اوتیسم قطعی نیست.

اگر احساس میکنید کودکتان در تماس چشمی مشکل دارد برای بررسی دقیق و ارزیابی احتمالی اختلال اوتیسم با متخصصین ما همراه شوید مرکز کاردرمانی و گفتاردرمانی ایران با بیش از 20 سال فعالیت در زمینه اختلالات اوتیسم پذیرای شماست.

02188242410

نوبت  اینترنتی

چرا تماس چشمی در برخی از کودکان وجود ندارد؟

دلایل مختلفی وجود دارند که چرا هر کودکی ممکن است تماس چشمی برقرار نکند و گاهی اوقات این دلایل به هیچ وجه به اختلال طیف اوتیسم مربوط نمی شوند.
این دلایل ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• کودک از شخصی که سعی در برقراری تماس چشمی با او دارد بترسد یا او را دوست نداشته باشد.
• کودک در شنوایی مشکل داشته باشد و از اینکه باید به کسی نگاه کند آگاه نباشد.
• به طور کلی کودک احساس اضطراب اجتماعی یا کمرویی داشته باشد.
• کودک از فرهنگی باشد که تماس مستقیم چشمی را نشانه بی احترامی می دانند (این عامل شامل بسیاری از فرهنگ های آسیایی می شود)

با این حال، کودکان اوتیسم معمولاً به دلایل مختلف از تماس چشمی اجتناب می کنند.
در حالی که مطالعات انجام شده کاملاً قطعی نیستند، یافته‌ها نشان می‌دهند که کودکان اوتیسم:

• اغلب فاقد انگیزه اجتماعی معمول هستند که سایر کودکان را به برقراری تماس چشمی سوق می دهد.
• تمرکز همزمان هم بر زبان گفتاری و هم بر چشمان شخص دیگر برای آنها دشوار است.
• ممکن است متوجه نشوند که تماشای چشم‌های شخص دیگر برای برقراری ارتباط آشکارتر از تماشای دهان یا دست‌های آن شخص است.
• می توانند ارتباط چشمی را یک تجربه حسی بسیار شدید و طاقت فرسا بدانند.

سایر معیارهای تشخیص اختلال اوتیسم:

نسخه پنجم راهنمای تشخیصی و آماری اختلال های روانی (DSM-5)، اختلال طیف اوتیسم را به عنوان فقدان مداوم ارتباطات و تعاملات اجتماعی در زمینه های مختلف تعریف می کند که با رفتارها و نشانه های زیر مشخص می شود:

• عدم تعامل اجتماعی-عاطفی (تبادل متقابل ورودی ها و پاسخ ها)
• نداشتن ارتباطات غیرکلامی (از جمله تغییر حالت های چهره)
• ناتوانی در ایجاد، حفظ یا درک روابط، که اغلب توسط دیگران به عنوان بی‌علاقگی یا بی‌ تفاوتی تلقی می‌شود.

واضح است که نبود تماس چشمی می تواند در بروز این رفتارهای عنوان شده نقش داشته باشد.
کودکی که تماس چشمی ندارد، اما تعامل اجتماعی دارد، از ارتباطات غیرکلامی استفاده می کند و پیوندهای شخصی نزدیکی را با افراد دیگر ایجاد می کند، چنین کودکی بعید است که اوتیستیک باشد - حتی اگر فاقد ارتباط چشمی باشد.

تشخیص مشکل:

نداشتن تماس چشمی به خودی خود و تنهایی هرگز نباید به عنوان نشانه اوتیسم در نظر گرفته شود. این امر به ویژه در نوزادانی که ممکن است تماس چشمی برقرار نکنند، اما به طور کلی سر خود را به سمت صورت فرد می چرخانند، صدق می کند.

با این وجود، اگر سن کودک شما زیر سه سال است، تماس چشمی ندارد و هر یک از نشانه های زیر را نیز نشان می دهد، ممکن است بخواهید وجود اختلال طیف اوتیسم را بررسی کنید:
نشانه هایی از قبیل:
• پاسخ ندادن به نامش با وجود داشتن شنوایی طبیعی
• تاخیرهای رشدی و تکاملی در بدست آوردن نقاط عطف رشدی و تکاملی
• ارتباطات اجتماعی
• رفتارهای شایع اوتیسم مانند فعالیت های تکراری، غیر کاربردی، فقدان بازی های تخیلی یا استفاده غیر معمول از اسباب بازی ها

در صورت مشاهده رفتارهای عنوان شده، می توانید کودک را برای انجام ارزیابی و بررسی بیشتر نزد یک متخصص اطفال یا روانشناس رشدی و تکاملی ببرید.

سخن آخر:

اگر برای کودک شما اوتیسم تشخیص داده شود، درمان و مداخله به موقع می تواند برای رشد یا تقویت مهارت های ارتباطی عمومی و رفع مشکلات کودک کمک کند. در حالی که بخشی از تمرکز درمان ها بر روی ایجاد تماس چشمی است، معمولاً این مساله راه حل شروع و پایان همه چیز نیست.

برای برخی از کودکان ، تماس چشم به چشم می تواند منبع اضطراب و/یا تحریک بیش از حد باشد. همیشه در نظر داشته باشید که تعیین اهداف مناسب و واقع بینانه برای کودک بهترین راه برای اطمینان از این است که کودک شما مناسب ترین روش ها را برای رفع مشکلات و برآورده شدن نیازهایش، در دسترس دارد.

ترجمه توسط تیم پژوهشی مرکز گفتاردرمانی ایران