شش سال اول زندگی کودک، زمانی است که تمامی مهارت های اصلی او در حال رشد و تکامل می باشند؛ و این مهارت ها به سالهای تحصیلی کودک منتقل خواهند شد

در مطلب زیر، ده مهارت تکاملی مهم برای کودکان پیش دبستانی را عنوان خواهیم کرد و همچنین توضیح خواهیم داد که چگونه والدین و مراقبان کودک می توانند به تقویت و بهبود این مهارت ها در کودکان کمک کنند  

ادراک بینایی

ادراک بینایی به معنای توانایی تفسیر آنچه که مغز می بیند، می باشد. ادراک بینایی یک مهارت بسیار مهم برای یادگیری خواندن، نوشتن و انجام ریاضیات بوده و می بایست در اوایل دوران کودکی رشد و تکامل یابد. ادراک بینایی شامل تمایز بینایی، حافظه بینایی، درک اشکال و تجزیه و تحلیل و ترکیب بینایی می باشد

برای بهبود ادراک بینایی، فعالیت های زیر را با کودک خود تمرین کنید

 پنج شیئ را به کودک خود نشان دهید، سپس آنها را بپوشانید و از کودک خود بخواهید که آنها را نامگذاری کند (حافظه دیداری را تقویت می کند)

 یک بازی حافظه تصویری را با کودک خود انجام دهید

 از کودک خود بخواهید تفاوت ها را در دو عکس مشابه پیدا کند (تمایز دیداری را تقویت می کند)

 از کودک خود بخواهید اشکال، مکعب ها، مهره ها و غیره را مطابقت داده، مرتب و دسته بندی کند 

 اشکال برش داده شده را در اختیار کودک گذاشته و از او بخواهید که یک تصویر بسازد

 مهارت های هماهنگی چشم و دست به چه معناست؟ با خواندن مطلب زیر با مفهوم هماهنگی چشم و دست و اهمیت آن در کودکان آشنا خواهیدشد

اهمیت هماهنگی چشم و دست در کودکان 

ادراک شنیداری

ادراک شنیداری توانایی تفسیر و معنا دادن به صداهای شنیده شده می باشد که این مهارت برای خواندن، دیکته و رشد گفتار کودکان بسیار اهمیت دارد. ادراک شنیداری شامل تمایز شنیداری، حافظه شنیداری، ادراک پیش زمینه شنیداری و تجزیه و تحلیل و سنتز شنیداری می باشد

برای بهبود ادراک شنیداری، فعالیت های زیر را با کودک خود تمرین کنید

 بسیاری از شعرها و آهنگ های کودکانه را یاد بگیرید و آنها را با کودک خود تمرین کنید

 با کلمات هم وزن یا هم قافیه بازی کنید، به عنوان مثال لیستی از کلمات هم قافیه (موش و گوش) را تهیه کرده و از کودک خود بپرسید که کدام کلمات شبیه هم هستند؟ (تمایز شنیداری را تقویت می کند)

 من به باغ وحش رفتم و یک ____ را دیدم را بخوانید؛ و  هر بار یک کلمه به لیست اضافه کنید (حافظه شنیداری کودک را تقویت می کند)

 با صداها در کلمات بازی کنید؛ به عنوان مثال از کودک خود بپرسید: در ابتدای سگ چه صدایی می شنوید؟  یا من دنبال چیزی می گردم که با صدای ف شروع می شود (آگاهی شنیداری کودک را پرورش می دهد)   

آیا با علایم اختلال پردازش شنیداری در کودکان و روش های درمانی آن آشنایی دارید؟ از مطلب زیر دیدن فرمایید 

اختلال پردازش شنیداری و راه های درمان

مهارت های گوش دادن

این مهارت شامل درک شنوایی، و همچنین توانایی درک و پیروی از دستورات می باشد. یادگیری و پرورش مهارت گوش دادن یک مهارت بسیار مهم می باشد؛ این مهارت نه تنها برای یادگیری خواندن، بلکه برای انجام درست تمام فعالیت های مدرسه نیز لازم می باشد

بازی هایی را با کودک خود انجام دهید که نیاز به تمرکز و گوش دادن دقیق دارند

 چند دستور را بگویید و از کودکتان بخواهید که همه آنها را به ترتیب دنبال کند 

 یک سری صداهای مختلف را روی طبل دربیاورید و از کودکان بخواهید که آنها را تکرار کند

یک بازی را انجام دهید که در آن کودکتان به فهرستی از کلماتی که می گویید گوش دهد و سپس بگوید که کدام کلمه مناسب نیست (مثلا فهرستی از حیوانات با یک میوه در میان آنها)

 آیا می دانید اختلال در مهارت برنامه ریزی حرکتی در کودکتان باعث اختلال در مهارت های روزمره او می شود؟ با خواندن مطلب زیر از اهمیت برنامه ریزی حرکتی در کودکتان آگاه شوید 

اهمیت مهارت برنامه ریزی حرکتی در کودکان و تمرینات تقویت آن

مهارت های گفتاری

مهارت های گفتاری شامل مهارت گوش دادن و صحبت کردن می شود؛ به عبارتی هم شامل زبان پذیرا (شنوایی و درک) و هم زبان بیانگر (گفتار) می باشد. این بدان معناست که کودک شما علاوه بر اینکه می بایست قادر به بیان صداها و کلمات باشد، باید بتواند بشنود و بفهمد

کودکان برای یادگیری خواندن و نوشتن، درک محیط اطراف، انتقال اطلاعات، معاشرت، بیان احساسات و بازی باید مهارت های گفتاری خود را به درستی رشد و تکامل دهند

چنانچه مهارت های شنیداری کودک به خوبی رشد و تکامل یافته باشند، پیش نیاز بهبود و تکامل مهارت های گفتاری او نیز خواهند بود

برای بهبود مهارت های گفتاری، فعالیت های زیر را با کودک خود تمرین کنید‎

 اغلب با کودکتان صحبت کنید تا مهارت های گفتاری او (دستور زبان، واژگان و غیره) را تقویت کنید

 درباره اتفاق ها و فعالیت های روزانه در مهد کودک، پارک، خانه، دوستان کودک و غیره با او صحبت کنید

 اغلب درباره موضوعات جالب صحبت کنید (مثلاً کوسه ها چه می خورند یا درختان چگونه رشد می کنند) و انواع کلمات جدید را به کودکتان معرفی کنید

 برای جلب نظر کودکتان از او سوالات زیادی بپرسید

مراحل رشد و تکامل گفتار کودکان از یک تا دو سالگی چیست؟ برای آشنایی بهتر، مطلب زیر را مطالعه نمایید  

مراحل رشد و تکامل گفتار کودکان از یک تا دو سالگی

مهارت های حرکتی درشت

مهارت های حرکتی درشت به آن دسته از مهارت هاي حركتي گفته می شود که شامل به كار بردن عضلات بزرگ بدن می شود، مانند راه رفتن، نشستن. عضلات بزرگ کودکان قبل از عضلات کوچک آنها رشد و تکامل می یابد.‏ چند سال اول زندگی کودک می بایست سرشار از فرصت ها و فعالیت هایی باشد تا کودک بتواند مهارت های حرکتی درشت خود را رشد و تکامل دهد

آیا می دانید مهارت های حرکتی درشت چه معنایی دارد؟ برای آشنایی دقیق از مطلب زیر دیدن نمایید

اهمیت مهارت های حرکتی درشت در کودکان

نمونه هایی از فعالیت های مناسب برای بهبود مهارت های حرکتی درشت در کودکان عبارتند از

 بازی های آزاد در فضاهای باز

 ایجاد مسیرهای با مانع

بازی های تعقیب و گریز

 لی لی كردن و پريدن

ترامپولین

شنا کردن

برای آشنایی بیشتر با فعالیت های مناسب برای بهبود مهارت های حرکتی درشت در کودکتان، مطلب زیر را مطالعه نمایید

8 فعالیت برای تقویت مهارت های حرکتی درشت در کودکان

مرکز جامع توانبخشی ایران با کمک مجرب ترین درمانگران در دو شعبه فعال در مرکز و غرب تهران و با بیش از دو دهه تجربه در زمینه خدمات توانبخشی شامل کاردرمانی، گفتاردرمانی و فیزیوتراپی تخصصی کودکان در رفع مشکلاتی مانند اختلالات در مهارت های حرکتی، گفتاری، برنامه ریزی حرکتی، مهارت های ظریف دست، اختلالات مرتبط با یادگیری و شناخت، و مشکلات مرتبط با توجه، تمرکز و حافظه، با به کار بردن به روزترین تکنیک ها و تجهیزات آماده ارائه خدمات به کودکان عزیز شما می باشد.
جهت مشاوره و تعیین وقت با ما همراه شوید:

02188242410

نوبت   اینترنتی

 

مهارت های حرکتی ظریف

مهارت هاي حركتي ظريف، استفاده از عضلات كوچكتر دستان، انگشتان و مچ را شامل مي شوند. مهارت هاي حركتي ظريف به كار بردن مهارت و زبردستي کودکان را نشان می دهند

بايد در نظر داشت كه چنانچه مهارت هاي حركتي درشت كودکان به طور مناسب رشد و تكامل پيدا كرده باشد، ميتوانند به كودك شما كمك كنند تا مهارت هاي حركتي ظريف خود را نيز به خوبي ايجاد كرده و پروش دهند

هنگامی که کودکان پیش دبستانی ها مهارت های حرکتی ظریف خوب و پیشرفته ای داشته باشند، انجام فعالیت هایی مانند توانایی برش دادن کاغذ با قیچی، لباس پوشیدن، مهارت های نوشتاری، طراحی و نقاشی و سایر مهارت هایی که نیاز به کاربرد مهارت های حرکتی ظریف را دارند، داشته و سریع تر نیز قادر به انجام آنها خواهند بود

نمونه هایی از فعالیت های مناسب برای بهبود مهارت های حرکتی ظریف در کودکان عبارتند از

فعالیت های هنری با وسایل مختلف مانند رنگ، مداد رنگی، قلم های بزرگ، اسفنج ها و غیره

فعالیت هایی مانند بریدن، چسباندن و پاره کردن کاغذهای بزرگ

نخ کردن مهره ها

آیا با مفهوم مهارت های حرکتی ظریف دست آشنایی دارید؟ برای آشنایی دقیق از مطلب زیر دیدن نمایید 

 چگونه به رشد مهارت های ظریف دست کودک کمک کنیم 

خلاقیت و مهارت های حل مساله

خلاقیت و مهارت های حل مساله از جمله مهارت اساسی برای کودکان می باشند که می بایست در طول زمان رشد و تکامل یابند و داشتن این گونه مهارت ها در طول زندگی کودک بسیار ضروری هستند

 چند نمونه از فعالیت هایی که خلاقیت و مهارت های حل مساله را در کودک تقویت می کنند، عبارتند از

 برای کودک خود داستان بخوانید؛ سوالات متعددی را در طول داستان بپرسید تا مهارت‌های تفکر و خلاقیت را در کودک ایجاد کنید، مانند سوالاتی در مورد پیش‌بینی نتیجه اینکه چگونه یک شخصیت می تواند مشکلی را حل کند و کار او چه نتیجه ای را خواهد داشت 

با کودک خود پازل بسازید

 بازی هایی را انجام دهید که نیاز به حل مسائل و یا معماها دارند

برای آشنایی با مزایای نقاشی برای کودکان نوپا و پیش دبستانی، مطلب زیر را مطالعه نمایید  

مزایای فوق العاده نقاشی کردن برای کودکان

مهارت های اولیه خواندن

قبل از اینکه کودکی مهارت خواندن را بیاموزد، باید مهارت های مهم پیش نیاز خواندن مانند کلمات هم وزن، حافظه بینایی، درک شنیداری، آشنایی با حروف و ادراک شنیداری را یاد گرفته باشد

 این فعالیت ها، مهارت های اولیه خواندن را در کودک تقویت می کنند

 بازی های مناسب برای آگاهی از کلمات (مثلاً چند کلمه در این جمله می شنوید؟)

 بازی با کلمات هم وزن یا هم قافیه (مثلاً من دنبال چیزی می گردم که با خفاش هم وزن یا هم قافیه است)

 بازی های بخش کردن کلمات 

 بازی با صداها مثلاً نام بردن کلماتی که با "ّب" شروع می شود

 تمامی فعالیت های ذکر شده در بخش های ادراک دیداری و شنیداری (در این مطلب)

برای آشنایی با هشت فعالیت مفید برای کودکان پیش دبستانی از مطلب زیر دیدن فرمایید 

این 8 فعالیت مفید را برای کودکان پیش دبستانی به خاطر بسپارید

مهارت های اولیه ریاضی

کودکان از سن کم شروع به یادگیری مهارت های اولیه ریاضی خواهند کرد. این مهارت ها مانند آشنایی با مفهوم اعداد، اندازه گیری، فضا و اشکال هستند

برای بهبود مهارت های اولیه ریاضی، این نوع فعالیت ها را با کودک خود تمرین کنید

با لگو و مکعب های مختلف با کودک بازی کنید تا مفهوم اعداد را به کودک آموزش دهید(مثلا بیشتر، کمتر، به اندازه کافی، مساوی و...)

 بازی هایی مانند مارو پله و یا سایر بازی های رومیزی را با کودک خود انجام دهید

 شعرها و آهنگ هایی که شامل شمارش می شوند را بخوانید

 با ظروف مختلف در گودال شن و ماسه و حمام یا حوض آب بازی کنید تا مفاهیم اعداد را به کودک خود آموزش دهید

 بازی هایی مانند پریدن از طریق هولا هوپ، بالا رفتن از نردبان و غیره را انجام دهید تا مفهوم افزایش/کاهش اعداد را در کودک ایجاد کنید

 آیا با واژه کودک کلامزی یا دست و پا چلفتی آشنایی دارید؟ برای آشنایی دقیق با مفهوم کودکان کلامزی، از مطلب زیر دیدن نمایید

همه چیز درباره کودکان دست و پا چلفتی و راهکارهای درمانی آن

مهارت های اولیه نوشتن

مهارت های اولیه نوشتن شامل رشد و پرورش مهارت‌های پایه مانند ادراک بینایی، گرفتن مداد، مهارت‌های حرکتی ظریف، مهارت‌های الگوبرداری و غیره می باشد

انجام این فعالیت ها به رشد مهارت های اولیه نوشتن در کودکان کمک می کنند

 فرصت‌هایی را برای فعالیت های هنری (در دست گرفتن ظروف مختلف، قلم مو، مداد، مداد رنگی و غیره را برای تقویت قدرت انگشتان) برای کودک خود در نظر بگیرید

الگوهایی را در شن و ماسه و یا کاغذهای بزرگ برای کودک خود ایجاد کنید و از او بخواهید که آنها را تکرار کند

بازی های متفاوتی را با حروف چوبی، پلاستیکی و یا فومی را برای تشخیص حروف با کودک خود انجام دهید

 فعالیت هایی مانند بازی با خمیر بازی را برای کنترل و قدرت انگشتان کودک انجام دهید 

برای آشنایی با چند تمرین مفید برای بهبود مهارت های دست با استفاده از خمیر بازی، مطلب زیر را مطالعه نمایید 

7 تمرین برای تقویت مهارت های دست با استفاده از خمیر بازی

سخن آخر 

شش سال اول زندگی کودک زمانی است که کودک بیشترین میزان یادگیری را دارد و مهارت های آموخته شده به کودک؛ برای او بسیار مهم و حیاتی خواهند بود

بسیاری از فعالیت های عنوان شده در این مطلب به طور همزمان، سبب تقویت چندین مهارت در کودک خواهند شد، این بدان معناست که این فعالیت ها برای رشد همه جانبه کودک شما بسیار مناسب خواهند بود

امیدواریم از امتحان کردن این فعالیت ها با کودکتان لذت برده و در صورت مشاهده هر گونه مشکل و اختلالی در مهارت های کودکتان، در سریع ترین زمان ممکن برای مشاوره و ارزیابی دقیق به متخصصان کاردرمانی مراجعه نمایید

 

ترجمه توسط تیم کاردرمانی ذهنی و اختلالات یادگیری مرکز جامع توانبخشی ایران